Nga Sociologe Marsida Simo
Tërmetet janë ngjarje të cilat as nuk i parashikojmë dot dhe as nuk i kontrollojmë dot. Pasojat që lënë tërmetet nisin që nga ato njerëzore, dëme materiale, por pa harruar edhe psikologjike. Kryesisht janë fëmijët të cilët mund ta përjetojnë në forma të ndryshme sipas moshës së caktuar.
Duhet si fillim të theksojmë se imazhi që krijon fëmija për prindin është i ngjashëm me një super hero që e mbron dhe nuk ka frikë. Nëse në një ngjarje të tillë prindërit reagojnë me frikë dhe panik, dhe me të drejtë, fëmija priret të trembet më shumë dhe të krijojë disa imazhe konfuze në mendjen e tij.
Për t´i qëndruar më pranë fëmijëve në këto momente pas tërmetit është e këshillueshme:
Përqendrohuni në dhënien e informacioneve të vërteta
Është e këshillueshme të flisni me fëmijën dhe të jepni informacione të sakta për atë që ndodhi. Edhe nëse herën e fundit e keni bërë një gjë të tillë, bëjeni sërish. Mos u mundoni ta shpërqendroni dhe t´i largoheni kësaj bisede.
Demonstrimi i fotove dhe ilustrimeve
Mund të kërkoni në internet video të përgatitura për fëmijë me ilustrime se si ndodhin tërmetet. Po ashtu ju mund të vizatoni vetë duke inkurajuar dhe fëmijën për të shpjeguar fenomenin se si ndodh. Madje është e këshillueshme që këto ditë e në vazhdim t´i monitoroni fëmijët se si sillen apo ҫfarë vizatojnë, sepse përmes skicave shprehin ndjenja.
Pranoni frikën
Flisni me fëmijën tuaj për frikën që patët. Ju mund ta pranoni dhe mos e përgënjeshtroni frikën e cila është njerëzore. Fëmija duhet të kuptojë se ndjenjat njerëzore janë të tilla dhe ndoshta është më mirë të pranohen dhe të nxirren. Në fund mos harroni të shtoni se situata tani është në rregull dhe jemi të sigurt.
Përgatitje për ҫdo herë
Duke uruar mos të ndodhë më, fëmija juaj duhet të jetë i përgatitur ashtu si edhe ju, me disa veprime të cilat duhet apo nuk duhen bërë gjatë një tërmeti. Nëse në shtëpi jeni ju, fëmija duhet të ketë një plan ide edhe për veprimin në shkollë apo rrugë. Ka shumë materiale të cilat ju vijnë në ndihmë për këtë gjë.
Kthejuni rutinës
Edhe pse këto ditë do të jenë pushim për shkak të tërmetit, dihet që nuk i ngjajnë ditëve të pushimit si herët e tjera. Ju si prind duhet ta ktheni në normalitet ditën duke bërë të njëjtat gjera si më parë. Kthejuni orarit të mëparshëm të ngrënies dhe gjumit. Kjo do t’i japi fëmijës një siguri dhe qetësi duke e kthyer në veprimet e përhershme.
Kërkoni ndihmë të specialisti
Gjatë këtyre orëve dhe ditëve në vazhdim nuk është e thjeshtë edhe për ju si i rritur të merrni veten dhe aq më tepër kur keni fëmijë. Besoj ju mungon një dëshirë për të pastruar, gatuar, zbukuruar ashtu si më parë dhe kjo është tipike pas asaj që ndodhi. Pak nga pak këto shqetësime do të largohen dhe ju duhet të bëni një vetë qetësim duke komunikuar me bashkëshortin. Mos harroni të monitoroni edhe sjelljen e fëmijëve tuaj. Nëse ata kanë simptoma duke ardhur e duke u rënduar, atëherë është e mira të këshilloheni me një specialist.
Disa nga simptomat mund të jenë
Përgjumje gjatë gjithë kohës ose mos dëshirë për të fjetur
Të qara të vazhdueshme
Nervozizëm i pa adresuar
Frikë nga errësira
Dhimbje koke ose barku e cila më së shumti duket e simuluar
Makthe gjatë natës
Trembje herë pa here
Mos dëshirë për të luajtur
Ҫdo lloj sjellje tjetër jo e zakonshme e cila po zgjat edhe në kohë.
Edhe të rriturit kanë frikë. Si të vetë qetësohemi në situatën posttraumatike të tërmetit?
Të ndjesh frikë është aq normale, qofsh vajzë apo djalë, burrë apo grua, e moshuar apo i moshuar. Dëshirë për të mbijetuar e kanë të gjithë në ato momente të vështira. Pjesa më e madhe e jona po përjeton një ҫrregullim të ankthit e cila mund të shoqërohet me paranoja dhe jo stabilitet emocional. Në orët e para pas tërmetit mendja jonë përpiqet të mos i kujtojë ato momente dhe ju nuk e besoni nëse realisht ka ndodhur apo jo. Në ditët vijuese kur bëheni më te vetëdijshëm, thelloni frikën e cila shoqërohet me ankth.
Ja disa sugjerime:
Shprehuni dhe flisni
Dihet që qendra e bisedave këto ditë është fjala tërmet. Edhe pse duket shqetësuese tja kujtojmë mendjes ҫdo moment këtë gjë, ne kemi nevojë për tu shprehur. Ndaj në këto ditë qëndroni më shumë pranë njerëzve që doni dhe janë të hapur për mbështetje. Jepni edhe ju mbështetje dhe ndani eksperienca. Do të kuptoni që s\jeni të vetëm në këtë ankth.
Veproni
Mos u mundoni të rrini pasiv dhe të koklavisni mendjen me mendime të këqija. Nëse keni mundësi merruni me vullnetarizëm. Kushdo mund të japë një kontribut në këto ditë. Dikush mund të merret me organizimin e ndihmave, dikush me mbështetjen emocionale, apo të përfshihet në kauza të caktuara.
Stop lajmeve
Mediat janë të tejmbushura me lajme të përditësuara me këto ngjarje. Informohuni, por mundohuni të qëndroni më larg. Ndjekja e edicionin kryesor informativ është mjaftueshëm. Shpërqendroni mendjen tuaj duke lexuar, luajtur ndonjë lojë, pikturuar, qëndisur gatuar, etj. Mendja ka nevojë për ushqime të mira për të dalë nga errësira e frikës.
Prisni
Duket e lehtë për tu thënë por nuk kemi rrugë tjetër veҫse të presim kohën të kalojë dhe gjërat të marrin rrugën drejt normalizimit. Vetë mendja jonë do nxjerrë mekanizma mbrojtës siҫ është harresa, edhe pse do ju dalin sërish në pah fragmente apo momente paniku. Këto shqetësime mund të zgjasin disa ditë deri në javë, por ju mund ta ndihmoni veten në normalizim duke u kthyer në rutinë. Nëse e shihni që situata po përkeqësohet, konsultohuni me specialistë.
