Nga: Ervis Iljazaj
Për nga historia, marrëdhëniet midis shqiptarëve dhe Shteteve të Bashkuara, kanë qenë ndoshta marrëdhëniet më me fat dhe të pa diskutueshme për ne. Në këtë kuptim, fjala e amerikanëve në botën shqiptare ka qenë një fjalë e padiskutueshme, ose më së paku, fjala diplomatike që ka patur më shumë ndikim se asnjë zë tjetër.
Mirëpo, a kanë më të njëjtin ndikim amerikanët në Prishtinë dhe Tiranë?
Dy raste tregojnë se ky ndikim nuk ka qene ashtu sikurse mendohej prej kohësh, i padiskutueshëm. E para në rastin e Reformës Zgjedhore në Shqipëri. Dhe e dyta, rasti i bisedimeve midis Kosovës dhe Serbisë që u ndërpre në mes për një moment të dytë.
Si asnjehërë më parë, Ambasada e Shteteve të Bashkuara në Tiranë është angazhuar kaq shumë dhe me insistim në procesin zgjedhor në Shqipëri. Për turpin e politikës dhe shtetit shqiptar, palët politike pothuasje me forcë u detyruan të firmosnin marrëveshjen e reformës zgjedhore, e cila përgatit terrenin për zgjedhjet parlamentare të vitit që vjen. Edhe pas 30 vitesh, politika shqiptare nuk arrin dot të bëjë një reformë të thjeshë për rregullat e lojës pa ndërhyrjen e ndërkombëtarëve.
Por, e reja kësaj here ishte pikërisht angazhimi i Ambasadores Yuri Kim në reformën zgjedhore, gjë e cila nuk ka ndodhur shpesh në Shqipëri. Ne jemi mësuar që më reformën zgjedhore të merret Bashkimi Europian apo OSBE, dhe jo Shtetet e Bashkuara. Kjo është një shenjë e qartë se në zgjedhjet e ardhshme ambasadës në ‘’ Rrugën e Elbasanit’’ i intereson rregullsia e procesit dhe jo fituesi. Aq e vërtetë është kjo, sa që negociatat për reformën zgjedhore u bënë në ‘’ tokë’’ amerikane.
Nëse në zgjedhjet e 2017-s Ambasada Amerikane qartësisht kishte të preferuar Partinë Socialiste, pasi ishte e vetmja forcë që mori përsipër zbatimin e Reformës në Drejtësi, në zgjedhjet e ardhshme janë fare të painteresuar për fituesin. Duke qenë se Reforma në Drejtësi, mirë apo keq ka marrë rrugën e saj, e vetmja gjë i intreson tashmë ëshë procesi. Ndryshe nuk shpjegohet angazhimi i fortë i Zonjës Kim për përfundimin e Reformës Zgjedhore.
Mirëpo, edhe pse ky angazhim publik i madh, mazhoranca ka marrë iniciativën për të ndryshuar marrëveshjen e 5 qershorit për Reformën Zgjedhore, duke berë ndryshime kushtetutese të njëanshme. Megjithëse Ambasadorja Kim ka përshendetur fort marrëveshjen dhe ka kërkuar që ajo të votohej pa ndryshime, mazhoranca ka insistuar me ndryshimet kushtetuese në parlament. Asnjëherë më parë një marrëveshje e bekuar nga Ambasada Amerikane në Tiranë nuk është prishur në këtë mënyrë, shenjë kjo, që fjala e saj me sa duket nuk përbën më rëndësinë që ka patur për Edi Ramën dhe qeverinë e tij. A do të mundet kjo mahzorancë ta prish këtë marrëveshje amerikane, kjo mbetet për tu parë.
E njëjta hsitori ka ndodhur në Kosovë, ku bisedimet midis saj dhe Serbise ishin përgatitur për tu mbajtur në Shtëpinë e Bardhë u ndëprenë në mes. Edhe pse ky rast është më i komplikuar, përsëri tregon se agjenda amerikane atje nuk u zhvillua.
Është ende e paqartë nëse politika amerikane ka humbur terren në Ballkan dhe në Shqipëri, por e vërteta është se agjenda e saj këtu po has pengesa të më mëdha. Ndoshta për faktin se në Shtetet e Bashkuara janë duke u përgatitur për zgjedhjet, apo për problemet me pandeminë dhe trazirat sociale, duke bërë që vëmendja është përqëndruar atje dhe jo në politikën e jashtme, të paktën në rajonin e Balkanit. Megjithatë, fakti mbetet. /Gazeta Liberale
