Shqipëria është vendi i parë i origjinës së sigurt të azilkërkuesve në Francë për vitin 2017. Por, pse shqiptarët ikin nga ky vend që konsiderohet “i sigurt” nga Bashkimi Evropian?
Çfarë i shtyn shqiptarët të kërkojnë strehim në Francë? Shqipëria ishte vendi i parë i azilkërkuesve në vitin 2017, me 7630 aplikime, me një rritje prej 66%, sipas shifrave të publikuara nga OFPRA, dhe renditet para Afganistanit, Haitit dhe Sudanit. Toka e Shqiponjave, megjithëse e kursyer nga lufta, konsiderohet një vend “i sigurt” nga Franca. Si shpjegohet ky fluks?
“Instinkti i mbijetesës është më i fortë se fuqia e arsyes”, thotë sociologu Roland Lami, i intervistuar nga Balkan Insight. Njerëzit janë duke jetuar nën kushtet minimale të mbijetesë. Ata janë të dëshpëruar, pasi përballen më vështirësi të mëdha ekonomike. Ata largohen edhe pse janë në dijeni se shanset për të fituar azil janë të ulëta, shkruan lexpress.fr.
“Shqiptarët ikin nga varfëria dhe papunësia”, konfirmon Nathalie Clayer, specialiste në Shqipëri i EHESS. Ky vend i vogël malor dhe rural është një nga më të varfrit në Evropë, me një pagë mesatare prej më pak se 350 euro në muaj. Norma e papunësisë së të rinjve ka tejkaluar 33% në vitin 2017 sipas Bankës Botërore.
Një vend që po i ikën rinia e saj
Vendi ka një nga normat më të larta të emigracionit në Evropë: një e treta e popullsisë është larguar nga Shqipëria në 25 vitet e fundit, sipas faqes së internetit të Politikës së Migracionit. Si rezultat, Shqipëria, e cila kishte 3.5 milion banorë në fillim të viteve 1990, tani ka më pak se 3 milion. Dhe mosha mesatare, e cila në vitet 1990 ishte ndër më të ultat në Evropë (28 vjet), tani është më shumë se 37 vjeç.
“Shqipëria ka qenë gjithmonë një vend emigracioni”, vazhdon Nathalie Clayer. Fenomeni u ndërpre gjatë 45 viteve të sundimit komunist – një nga më të mbyllurit në Evropë. “Regjimi madje kontrolloi migrimin e brendshëm, duke kufizuar eksodin rural në qytete,” vëren studiuesja. Rënia e diktaturës në vitin 1991 çoi menjëherë në një fluks të emigrantëve jashtë vendit, kryesisht në Itali dhe Greqi.
Që nga vitet 1990, rreth 600,000 shqiptarë janë vendosur në Itali, 500,000 në Greqi, sipas shifrave nga Politika e Migracionit. Disa nga ata që ishin vendosur në Greqi u kthyen në vend për shkak të krizës që goditi këtë vend nga 2008.
Përveç krizës së vitit 2008 që ka ndaluar fillimin e një përmirësimi në situatën ekonomike në Shqipëri, politika ndoshta kontribuon në vazhdimin e eksodit, thotë Nathalie Clayer. “Ndryshimi politik katër vjet më parë nuk ka sjellë ndryshime në situatën në vend dhe korrupsioni dhe patronazhi janë ende të larta”.
Qëndrueshmëria gjermane shtyu pretendimet e azilit në Francë
Pas Greqisë dhe Italisë, Gjermania ishte në vitet e fundit vendi i tretë i destinacionit për shqiptarët që kërkojnë një të ardhme më të mirë. Ardhja e shqiptarëve u përshpejtua në vitin 2010, kur u hoq kërkesa për viza për të udhëtuar në zonën Shengen. Kriza emigrante e vitit 2015 ka shkaktuar një cikël të nisjeve, sipas faqes së Ballkan Insajtit. Në vitin 2016, rreth 50,000 shqiptarë kërkuan azil në Gjermani. Por pasi Berlinit iu shumëfishuan riatdhesimet, kandidatët në fillim u kthyen drejt vendeve të tjera evropiane, duke filluar me Hexagon. Franca tashmë e tejkaloi Gjermaninë në fund të vitit 2016.
Kjo e motivoi udhëtimin e Gérard Collomb në Tiranë në mes të dhjetorit. Franca ka bërë presion për vendin kandidat për hyrje në BE për disa muaj për të shtrënguar kontrollet për largimin nga vendi. Që nga gushti, më shumë se 9700 nisje janë bllokuar nga Shqipëria.
Që nga viti 2003, Franca ka përpiluar një listë të vendeve “të sigurta” ku Shqipëria është pjesë e saj. Por Konventa e Gjenevës vlen për të gjithë “refugjatët pa diskriminim për racën, fenë apo vendin e origjinës”. Ky parim detyron çdo vend nënshkrues të merret me të gjitha kërkesat për azil, qoftë nga një vend që konsiderohet “i sigurt” apo jo.
Etiketa e sigurt e vendit nuk eliminon mundësinë e dhënies së azilit për aktet e dhunës ndaj grave, diskriminimin kundër personave LGBTI ose pakicave etnike, ndër të tjera. Megjithatë, për shtetasit e këtyre vendeve “të sigurta”, procedura për shqyrtimin e dosjes së kërkesës për azil shpejtohet. “Kjo nuk i kalon tre muaj, argumenton Pascal Brice, drejtor i OFPRA, kundër shtatë deri tetë muajve dy vjet më parë. Sot, shanset e një shqiptari për të marrë azil në Francë janë zvogëluar: vetëm 6.5% e aplikantëve shqiptarë e kanë fituar në 2017. TIRANA TODAY
