Nga Anxhela Ferra
Shqipëria është një nga vendet me numrin më të lartë të azilkërkuesve në krahasim me numrin e popullsisë. Që pas rënies së komunizmit kur filloi emigracioni, shtetet e preferuara nga shqiptarët kanë qenë ato fqinje, si Greqia e Italia. Kurse tani, shqiptarët kërkojnë të emigrojnë më tepër në vende si Gjermania, Anglia apo Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Sociologu Gëzim Tushi në një intervistë për Tirana Today thekson pasojat e rënda që po i shkaktohen shoqërisë shqiptare nga emigrimi masiv i kohëve të fundit.
“Dy janë forcat më të mëdha që i japin spunto emigracionit në Shqipëri, atraksioni i Perëndimit dhe realiteti i brendshëm i vendit tonë. Tranzicioni shqiptar po zgjat shumë dhe kjo në njëfarë mënyre ka sjellë dëshpërim dhe zhgënjim te njerëzit. Për shkak të raportit të pritshmërisë që kishin shqiptarët dhe realiteteve që lëvizin ngadalë.
Emigracioni ka pasoja sociale dhe ne duhet të jemi të ndërgjegjshëm. E para sigurisht që është largimi i tyre dhe braktisja e familjes. Shpesh herë ndikon në shtimin e divorceve, pasi largohet meshkujt dhe jo në pak raste ka ndodhur që ka qenë shkaku për ndarjen nga bashkëshortet. Të moshuarit mbeten të vetmuar. Por, ajo që është më e rënda për mendimin tim, lidhet me faktin që emigracioni po sjell plakjen e popullsisë.
Shpesh herë ndryshon statusi i atyre që emigrojnë. Një pjesë e madhe e shqiptarëve këtu kanë qenë me pozita dhe atje mund të bëjnë një punë të rëndomë. Këtu mund të kenë qenë inxhinierë dhe jashtë bëjnë një punë si murator. Ka ikur nga këtu pedagoge dhe ka shkuar atje e është bërë dado.”
Nga dëshira e madhe për të ikur, shumë shqiptarë zgjedhin ta bëjnë këtë gjë ilegalisht, duke mos pasur asnjë mundësi tjetër. Por, pas disa kohësh ata janë të detyruar të kthehen në vendin e tyre, në pjesën më të madhe të rasteve janë shtetet pritëse që i depërtojnë. Kështu rikthimi i shqiptarëve në vend, në dhjetëvjeçarin e fundit ka kulmuar në dy periudha. Në vitet 2009-2013, kur u kthyen 31.7% e emigrantëve dhe në vitet 2016-2018, kur u kthyen 18.7% e tyre.
“Shumë nga ata që kanë ikur në emigracion janë përballur me sfida të vështira. Ka shqiptarë që ikin me mendimin se do të punojnë, siç kanë punuar këtu në Shqipëri. Dhe kur shkojnë atje e shohin ritmet e larta të turbo-kapitalizmit që kërkon vullnet të madh e energji të pashtershme, nuk e përballojnë dot.
Kjo sjell zhgënjimin dhe një pjesë e tyre rikthehen. Kështu shpesh emigrimi kalon në tre faza, është ëndrra për të ikur, zhgënjimi dhe e fundit është rikthimi. Kohët e fundit ka shumë djem e vajza, të cilët kanë dështuar në ëndrrën e tyre për të qenë emigrantë të qëndrueshëm.”
Më parë shqiptarët të cilët kërkonin më tepër të emigronin ishin të papunët, të paarsimuarit. Ndërkohë, sot ka ndryshuar, përherë e më tepër të arsimuarit, madje edhe ata me një punë dhe gjendje të mirë ekonomike duan të ikin nga Shqipëria. Për sociologun Tushi, ky emigrim elitar veç arsyeve personale të individëve, është duke ndodhur edhe si një tendencë mode.
“Kohët e fundit ikin edhe të pashkolluar apo edhe pa arsim të përfunduar tamam. Por, po ikin dhe njerëz që janë elita e këtij vendi. Elitë profesionale, siç janë IT, inxhinierë, mjekë, infermierë dhe profesione të tjera. Janë figura profesionale për të cilat është investuar nga shteti dhe nga shoqëria për t’i përgatitur ata. Ka sigurisht arsye reale e personale se përse ikin ata.
Mirëpo, ndonjëherë seç krijohen ca epidemi në formë mode, që hajde të ikim. Ikën njëri, të iki dhe unë, po iku Gjitoni, pse nuk do ikim dhe ne. Kështu shkoi ky muhabet. Domethënë një veprim spontan, i pamenduar, irracional i të ikurit si qëllim në vetvete.
Të ikësh kot, e nga pedagog në universitet të shkosh roje parkimi. Apo nga inxhinier këtu, të ikësh për të larë pjatat e restoranteve të perëndimit nuk është aspak normale. Nganjëherë motivet nxitëse janë sa serioze, por edhe krejt banale. Dhe pjesa më e madhe e atyre që zhgënjehen është se ikin në emigracion pa busull të qartë orientimi, pa qenë të sigurt se ku shkojnë dhe çfarë kërkojnë.
Por, kjo sjell dëme për ata si individë, për familjen e tyre, sjell dëme sociale dhe ekonomike për ne. Si edhe dëmton reputacionin e vendit tonë, kushedi sa herë jemi përplasur me kërkesa rigoroze të vendeve evropiane që kërkojnë nga ne ta ndalim këtë emigracionin e paligjshëm.”/ TIRANA TODAY
