Kina ka denoncuar një pakt historik të sigurisë midis SHBA, Britanisë së Madhe dhe Australisë, duke e përshkruar aleancën si “jashtëzakonisht të papërgjegjshme” dhe “me mendje të ngushtë”.
Pakti Aukus, i cili u njoftua të mërkurën, do të bëjë që SHBA dhe Mbretëria e Bashkuar t’i japin Australisë teknologjinë për të ndërtuar nëndetëse me energji bërthamore.
Ajo po shihet gjerësisht si një përpjekje për të kundërshtuar ndikimin e Kinës në Detin e kontestuar të Kinës Jugore. Rajoni ka qenë një pikë ndezjeje për vite me radhë dhe tensionet atje mbeten të larta. Të enjten, zëdhënësi i Ministrisë së Jashtme kineze Zhao Lijian tha se aleanca e sapo shpallur rrezikonte “të dëmtonte rëndë paqen rajonale … dhe të intensifikonte garën e armatimit”.
Ai kritikoi atë që ai e quajti “mentaliteti i vjetëruar i luftës së ftohtë …” dhe paralajmëroi se të tre vendet “po dëmtojnë interesat e tyre”.
Mediat shtetërore kineze publikuan editoriale që denonconin paktin, dhe një në gazetën Global Times tha se Australia tani ishte “kthyer në një kundërshtare të Kinës”.
Partneriteti i ri u njoftua në një konferencë të përbashkët virtuale për shtyp midis Presidentit amerikan Joe Biden, kryeministrit britanik Boris Johnson dhe homologut të tij australian Scott Morrison të mërkurën. Ndërsa Kina nuk u përmend drejtpërdrejt, të tre udhëheqësit iu referuan në mënyrë të përsëritur shqetësimeve të sigurisë rajonale të cilat ata thanë se ishin “rritur ndjeshëm”.
“Kjo është një mundësi historike për tre kombet, me aleatë dhe partnerë të të njëjtit mendim, për të mbrojtur vlerat e përbashkëta dhe për të promovuar sigurinë dhe prosperitetin në rajonin Indo-Paqësor”, thuhet në një deklaratë të përbashkët.
Aleanca Aukus është ndoshta marrëveshja më e rëndësishme e sigurisë midis tre kombeve që nga Lufta e Dytë Botërore, thonë analistët.
Pakti do të përqëndrohet në aftësinë ushtarake, duke e ndarë atë nga aleanca e ndarjes së inteligjencës Five Eyes, e cila gjithashtu përfshin Zelandën e Re dhe Kanadanë.
Ndërsa nëndetëset australiane, janë artikulli i biletave të mëdha; Aukus do të përfshijë gjithashtu ndarjen e aftësive kibernetike dhe teknologjive të tjera nënujore.
“Kjo vërtet tregon se të tre kombet po tërheqin një vijë në tërë për të filluar dhe kundërshtuar lëvizjet agresive të Kinës”, tha Guy Boekenstein nga Asia Society Australia.
Kryeministri britanik Boris Johnson tha se pakti “do të ruajë sigurinë dhe stabilitetin në të gjithë botën” dhe do të krijojë “qindra vende pune me aftësi të larta”.
Duke folur për BBC, Sekretari i Mbrojtjes në Mbretërinë e Bashkuar, Ben Wallace, tha se Kina “po ndërmerrte një nga shpenzimet më të mëdha ushtarake në histori”.
“Ajo po rrit forcat e saj detare dhe ajrore, me një ritëm të madh. Natyrisht është e angazhuar në disa zona të diskutueshme”, u shpreh ai. “Partnerët tanë në ato rajone duan të jenë në gjendje të qëndrojnë në terrenin e tyre”.
Vitet e fundit, Pekini është akuzuar për ngritjen e tensioneve në territoret e diskutueshme siç është Deti i Kinës Jugore.
Ajo ka qenë gjithnjë e më pohuese mbi ato që thotë se janë të drejta shekullore në rajonin e kontestuar, dhe ka ndërtuar me shpejtësi praninë e saj ushtarake për të mbështetur këto pretendime.
SHBA ka forcuar gjithashtu praninë e saj ushtarake dhe ka investuar shumë në partneritete të tjera në rajon, si me Japoninë dhe Korenë e Jugut.
Vendet perëndimore kanë qenë gjithashtu të kujdesshme ndaj investimeve të infrastrukturës së Kinës në ishujt e Paqësorit, dhe gjithashtu kanë kritikuar sanksionet tregtare të Kinës kundër vendeve si Australia.
Australia në të kaluarën kishte mbajtur marrëdhënie të mira me Kinën, partnerin e saj më të madh tregtar. Por marrëdhënia është prishur vitet e fundit, mes tensioneve politike.
Por tani ka tension edhe me Francën, pasi Australia prishi një marrëveshje prej 50 miliardë dollarësh, për të ndërtuar 12 nëndetëse duke nënshkruar këtë pakt të ri.
“Eshtë me të vërtetë një goditje në shpinë”, tha Ministri i Jashtëm i Francës Jean-Yves Le Drian për radion France Info. “Ne kishim krijuar një marrëdhënie besimi me Australinë, ky besim është tradhtuar”.
Burimi i lajmit: BBC. Përshtatur nga Tirana Today
