Nga: Rachel Donadio “The Atlantic”
Presidenti francez Emmanuel Macron dhe zëvendëskryeministri i Italisë dhe ministri i Brendshëm italian, Matteo Salvini, i përkasin të njëjtës gjeneratë, por të dy i ndajnë më shumë sesa vetëm Alpet. Macron vesh gjithmonë kostum dhe kravatë, dhe dëshiron retorikat e nivelit të lartë dhe ceremonitë zyrtare.
Salvini pëlqen këmishat, sulmet ndaj emigracionit të paligjshëm, dhe hedh në rrjetet sociale fotot e tij duke ngrënë Nutella. Por, dallimet mes të dyve shkojnë përtej stilit. Vizionet e tyre të ndryshme mbi të ardhmen e Europës, do të testohen këtë javë në zgjedhjet për Parlamentin Evropian.
Parlamenti ka kompetenca të kufizuara, dhe zgjedhjet që do të mbahet në të 28 shtetet të bllokut në datat 23-26 maj, shihen përgjithësisht si një testim i ndjenjave të votuesve nëpër shtetet anëtare. Por kësaj radhe, më shumë se kurrë – pas Brexit dhe Trumpit që ka lëkundur ndjeshëm aleancës transatlantike – ato janë gjithashtu një provë se cila Evropë do të mbizotërojë: thirrja e Macron për një bashkim më të ngushtë që ndan përgjegjësitë për kufijtë, mbrojtjen dhe mjedisin, dhe ndoshta më shumë sesa kaq; apo euroskepticizmi i Salvinit, një “Evropë e kombeve”, në të cilën secili vend do të ketë më shumë sovranitet.
“Konkurrenca e partive politike në BE dhe në shtetet anëtare, është e organizuar gjithnjë e më shumë rreth një ndarje mes liberal-kozmopolitëve përkundrejt konservatorizmit populist”- më tha Douglas Webber, politolog në shkollën e biznesit INSEAD në Francë.
Partitë e ekstremit të djathtë, do të fitojnë më shumë vota se kurrë më parë, shtoi ai, por “këto zgjedhje nuk do ta kthejnë BE-në përmbys”, pasi shumica në PE pritet të jetë ende pro-evropiane. Në një tubim të partive të ekstremit të djathtë nga e gjithë Evropa në Milano të Italisë ditën e shtunë, Salvini e përfshiu Macron në të njëjtin grup me kancelaren gjermane Angela Merkel, presidentin e Komisionit Europian Jean-Claude Juncker, dhe filantropin George Soros, si “elita” që ka tradhëtuar “kontinentin”, duke e pushtuar atë në emër të kompanive shumëkombëshe dhe emigracionit të pakontrolluar””.
Kjo retorikë, kontrastron shumë me atë të Macron. Në mars të këtij viti, presidenti francez publikoi një letër të hapur për qytetarët e Evropës, në të cilën ai e cilësonte Brexit një zhvillim negative, teksa bëri thirrje për një konferencë për të përcaktuar të ardhmen e BE-së, dhe për të forcuar kufijtë e zonës së udhëtimit pa viza, Shengen.
“Ne nuk mund të lejojmë që nacionalistët që nuk kanë asnjë alternativë, të shfrytëzojnë zemërimin e njerëzve. Nuk mund të ecim nëpër gjumë në një Europë të zvogëluar”- thekson ai.
Që kur u ngjit në pushtet një vit më parë në qeverinë e parë populiste të Italisë, një koalicion midis Lidhjes së ekstremit të djathtë dhe Lëvizjes anti-establishment Pesë Yjet, Salvini, edhe pse mban postin e ministrit të Brendshëm, ka bërë pa pushim fushatë kundër asaj që ai e quan, një Evropë të “burokratëve dhe bankierëve”.
Në lidhje me emigracionin, ai ka bllokuar portet italiane, duke parandaluar ankorimin e anijeve të OJQ-ve, që kanë shpëtuar emigrantët në det. Muajin e kaluar në Milano, Salvinit i`u bashkuan edhe partitë e tjera të ekstremit të djathtë, duke përfshirë Alternativën për Gjermaninë (AfD), Partinë e Finlandezëve, dhe Partinë Popullore të Danimarkës, për të ndërtuar një aleancë për “një Europë të përbashkët”, duke bërë thirrje për më shumë kompetenca kombëtare për të bllokuar hyrjen e emigrantëve dhe luftën kundër terrorizmit islamik.
Në këtë aleancë bën pjesë edhe Partia e Lirisë e ekstremit të djathtë në Austri, edhe pse aktualisht po përballet me polemika, pas publikimit të një një videoje që tregon drejtuesin e saj të ofrojë tendera qeveritare në këmbim të parave ruse. Kohët e fundit aleancës i është bashkuar edhe politikani holandez Geert Ëilders, ashtu si edhe një parti ekstremiste në Estoni dhe Tubimi Kombëtar i Marin Lë Penit në Francë, që kohët e fundit ëshë renditur në sondazhe pak më lartë sesa “La République en Marche” e presidentit Macron.
Këto parti, kanë qenë më herët të ndara në aleancat e tjera në Parlamentin Europian, dhe nëse arrijnë të bashkohen, disa sondazhe tregojnë se grupimi i ri i së djathtës ekstreme, mund të fitojë vende të mjaftueshme për t’u bërë një forcë domethënëse në PE, e aftë për të emëruar komisionerët e BE-së dhe rishikuar ligjet.
Blloku më i madh pritet të jetë Partia Popullore Evropiane, një grupim konservator që ka mbajtur shumicën në PE që nga viti 1999. PPE, që përfshin edhe partinë e Merkelit, kohët e fundit ka vendosur sanksione ndaj njëri prej anëtarëve të saj, Fidesz e Viktor Orbanit, pasi zhvilloi një fushatë kundër emigracionit në Hungari, duke përfshirë edhe një të tillë kundër Soros.
Nëse konservatorët dhe blloku socialist, nuk munden të formojnë një shumicë, atëherë Macron, partia e të cilit është pjesë e një grupimi liberal, mund të luajë rolin e ”kingmaker” (përcaktuesit të shumicës”.
“Përtej një udhëheqësi kombëtar, ai e portretizon veten si një udhëheqës të frontit evropian”- thotë Nathalie Toçi, drejtore e Institutit italian të Punëve të Jashtme. Strategjia e Macron për zgjedhjet evropiane, është një listë kandidatësh nga partia e tij, si dhe nga qendra e djathtë dhe të Gjelbrit.
Por, fushata mezi ka fituar vëmendje në Francë, ku protestuesit “jelekë-verdhë”, po demonstrojnë kundër rritjes së kostos së jetesës, dhe po bëjnë thirrje për dorëheqjen e tij. Në Itali, fushata e fortë në mediat sociale e Salvinit, dhe retorika e pamëshirshme anti-emigrantëve, e kanë bërë Lidhjen, partinë më popullore në Itali, duke marrë në sondazhe 30 % të votave, mbi partnerin e tij kryesor në koalicionin qeverisës, Lëvizjen Pesë Yjet. Nëse Lidhja e tejkalon shumë Lëvizjen Pesë Yjet, Salvini mund të tërhiqet nga koalicioni dhe të shkaktojë mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme kombëtare, të cilat mund t`a bëjnë kryeministër.
Sigurisht, ndarja Macron-Salvini nuk është aq shumë e rëndësishme. Së pari, janë qeveritë kombëtare, veçanërisht ajo gjermane dhe franceze, që përbëjnë në thelb politikën evropiane. Parlamenti Evropian mund të jetë i dobët. Askush nuk ka kryer më shumë shkelje sesa Orban, vendi i të cilit ka marrë miliarda euro nga BE, teksa qeveria e tij ishte duke reduktuar pavarësinë e medias, dhe miratuar ligje që godisnin OJQ-të e huaja.
Por, në prag të zgjedhjeve evropiane, presidenti francez ka qenë një objektiv i preferuar i Salvinin, deri në pikën që marrëdhëniet midis Italisë dhe Francës, arritën pak javë më parë nivelin më të ulët pas luftës. Presidenti i Italisë, Sergio Mattarella, ndihmoi në lehtësimin e tensioneve, duke vizituar Parisin në kuadër të 500-vjetorit të vdekjes së Leonardo da Vinçit. Po atë ditë, Salvini ndodhej në Hungari, duke inspektuar bashkë me Orbanin kufirin Hungari- Serbi, ku Hungaria i kishte kthyer emigrantët pas mbërritjes së tyre në vitin 2015.
Si Macron ashtu edhe Salvini, e përdorin shumë internetin, por për qëllime të ndryshme. Javën e kaluar ai priti kryeministren e Zelandës së Re, Jacinda Ardern dhe udhëheqësit e tjerë të botës për të nënshkruar nismën ” Christchurch Call”, që u bën thirrje kompanive të teknologjisë të frenojnë dhunën terroriste dhe ekstremiste në internet. Kjo nismë erdhi pas sulmeve terroriste mbi dy xhami në Christchurch, ku mbetën të vdekur dhjetëra besimtarë myslimanë.
Salvini është shumë aktiv në Facebook Live, duke postuar çdo paraqitje të tij publike, dhe duke iu drejtuar votuesve direkt. Sipas analizave, faqja e tij në Facebook ka një fluks më të madh edhe se ajo e Donald Trumpit.
TIRANA TODAY
