Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Bota

Ja si një klimë anormale mund të ndikojë mbi një pandemi

5 vjet ago
in Bota, Të Gjitha
Ja si një klimë anormale mund të ndikojë mbi një pandemi

Rreth 100 vjet përpara Covid-19, një tjetër pandemi tronditi planetin tonë:ajo e Gripit Spanjoll, qëmidis viteve 1918-1920 vrau miliona njerëz, në një botë që tashmë ishte sprovuar

Rëndë nga Lufta e Parë Botërore. Tani akulli i Alpeve evropiane, na tregon se në atë kohë ndërhyri një faktor shtesë:një anomali klimatike, e cila kishte nisur që në vitin 1914, dhe e cila mund ta ketë rritur vdekshmërinë gjatë luftës dhe më pas gjatë pandemisë.

Akulli i Monte Rosa

Ajo që ndodhi u rindërtua në laborator nga ekipi i udhëhequr nga Aleksandër Mur nga Universiteti i Harvardit dhe Instituti i Ndryshimeve Klimatike, si dhe Universiteti Long Ajland. “Ne analizuam një bërthamë akulli të nxjerrë në lartësinë 4.450 m nga Colle Gnifetti në Monte Rosa, nën këmbët e Capanna Margherita, strehimorja dedikuar mbretëreshës, që u çua deri atje për ta inauguruar.

Unë u zhvendosa nga Italia drejt Shtetet e Bashkuara kur isha vetëm17 vjeç dhe mbaj mend që e kam dëgjuar që fëmijë historinë e strehimores dhe akullnajës, të cilën më pas pata fatin ta studioj”- thotë Mur. “Akulli zbuloi se një anomali klimatike 6vjeçare i parapriu Gripit Spanjoll dhe vazhdoi gjatë gjithë pandemisë”-nënvizon ai.

Nga bombardimet tek shiu

Pandemia u shkaktua nga një shtamë e virusit të gripit të grupit A/H1N1, dhe vlerësohet t’i ketë marrë jetën 20 deri në 100 milion njerëzve. Sipas Mur, faktorët e mjedisit mund të kenë kontribuar për ta bërë atë kaq shumë vdekjeprurës.

Nga informacioni i klimës së kohës i ruajtur në akull, kombinuar me të dhëna të tjera mbi klimën, temperaturën dhe vdekshmërinë për periudhën nën shqyrtim, shkencëtarët aritën të zbulojnë se ndikimet anormale të ajrit nga Atlantiku i Veriut ndikuan në klimën e Evropës në vitet 1914-1919.

Ajri nga oqeani solli erëra të ftohta dhe shi. “Shirat e rrëmbyeshëm, të përshkruara nga kronikat e Luftës së Parë Botërore, u shkaktuan ndoshta nga vetë konflikti. Bombardimet ngritën shumë pluhur në atmosferë, duke bërë që bërthamat e kondensimit rreth të cilave bashkohen molekulat e ujit të shkaktonin shi. Nga njëra anë, kjo anomali shtoi viktimat e konfliktit, përkeqësoi gjendjen shëndetësore të ushtarëve, për shkak të hipotermisë dhe një dobësimi të ndjeshëm të sistemit imunitar”- thotë eksperti.

Zogjtë e “bllokuar”, dhe transhetë e përmbytura nga uji

Nga ana tjetër, studimi spekulon se anomalia e klimës ndikoi edhe tek vektorët e viruseve të kafshëve, si për shembull rosat e egra. “Ajo prishi migrimet normale të zogjve”-shpjegon Mur. Për shkak të motit të keq, shumë nga ato mbetën ndoshta në Evropën Perëndimore gjatë vjeshtave të vitit 1917 dhe 1918, në vend se të migronin në Rusi, siç konfirmohet nga studimet e fundit mbi ndikimin e këtyre anomalive në lëvizjen e këtyre specieve.

Kjo do të thotë se rosat e egra mbetën afër popullatës civile dhe ushtrisë, dhe kjo mund të ketë favorizuar kalimin e virusit H1N1 tek njerëzit, përmes ujit të ndotur nga jashtëqitjet e tyre.

“Ne nuk mund të jemi të sigurt se cilën rrugë ka ndjekur virusit (nuk e dimë se nga e ka origjinën, etj.). Por nga ana tjetër e dimë se ka pasur reshje të shumta shiu, liqene dhe lumenj të tejmbushur, dhe ushtarë që rrinin për ditë me radhë në llogore të mbushura me ujë ndoshta të ndotur”.

Epidemia, që u shfaq në marsin e vitit 1918, u përhap shumë shpejt ngado, por vala më shkatërruese ndodhi në vjeshtën e atij viti, kur edhe rosat e egra arritën nivelet më të larta të infeksionit.

“Gjatë këtij studimi, ne kemi vërejtur një rritje kulmore si në vdekshmëri ashtu edhe të reshjeve të shiut në vjeshtën e vitit 1918, pas ajrit të ftohtë të ardhur nga Veriperëndimi”- përfundon More. Pra, klima mund të ketë qenë një faktor shtesë në një situatë që ishte tashmë dramatike.

Burimi i lajmit: https://www.focus.it/ambiente/natura/clima-anomalo-influire-pandemia

Përshtatur nga TIRANA TODAY

Tags: klime anormalendikimpandemi

TË LIDHURA

Turqia njofton heqjen e tarifave për produktet amerikane, para takimit Trump-Erdogan në Shtëpinë e Bardhë
Bota

Turqia njofton heqjen e tarifave për produktet amerikane, para takimit Trump-Erdogan në Shtëpinë e Bardhë

14:50 | 22/09/2025
“Donald Trump si Mao Ce Duni” – CNN: Ekonomia amerikane në rrezik. Demokracia po “minohet”
Analizë

“Donald Trump si Mao Ce Duni” – CNN: Ekonomia amerikane në rrezik. Demokracia po “minohet”

14:46 | 22/09/2025
“Ju nuk jeni një vend normal”/ Profesori William Barnet batuta me Ramën: As ti nuk je normal, është gjë e mirë
Bota

“Ju nuk jeni një vend normal”/ Profesori William Barnet batuta me Ramën: As ti nuk je normal, është gjë e mirë

13:19 | 22/09/2025
Next Post
Hajdari: Elbasani qarku më i varfër, qytetarët do ndëshkojnë politikën e vjetër

Hajdari: Elbasani qarku më i varfër, qytetarët do ndëshkojnë politikën e vjetër

90% të votave të numëruara, Netanyahu drejt mandatit të shtatë në Izrael

90% të votave të numëruara, Netanyahu drejt mandatit të shtatë në Izrael

Magazina te ”Casa Italia” në flakë prej 4 orësh, një person i bllokuar brenda

Magazina te ''Casa Italia'' në flakë prej 4 orësh, një person i bllokuar brenda

JU REKOMANDOJMË

Zgjidhet kryetari i komanduar i Bashkisë Cërrik

Zgjidhet kryetari i komanduar i Bashkisë Cërrik

16:45 | 17/09/2025
E rëndë në Librazhd, 59-vjeçari i vë flakën vetes me benzinë

E rëndë në Librazhd, 59-vjeçari i vë flakën vetes me benzinë

12:13 | 19/09/2025
Përleshje masive në britani/ dy familje turke me shpata e thika

Përleshje masive në britani/ dy familje turke me shpata e thika

20:22 | 17/09/2025
I arrestuar në Londër, Prokuroria e Kukësit konfiskon pasuritë e Fatjon Dautajt

I arrestuar në Londër, Prokuroria e Kukësit konfiskon pasuritë e Fatjon Dautajt

12:25 | 17/09/2025




TË FUNDIT

Eksportet shqiptare rimëkëmben/ INSTAT: Në janar-gusht u tregtuan 264 mld lekë mallra
Analizë

Eksportet shqiptare rimëkëmben/ INSTAT: Në janar-gusht u tregtuan 264 mld lekë mallra

by mirseda
14:52 | 22/09/2025
0

Eksportet e mallrave “Made in Albania” kanë pasur një performancë pozitive gjatë këtij viti. Sipas të dhënave...

Turqia njofton heqjen e tarifave për produktet amerikane, para takimit Trump-Erdogan në Shtëpinë e Bardhë

Turqia njofton heqjen e tarifave për produktet amerikane, para takimit Trump-Erdogan në Shtëpinë e Bardhë

14:50 | 22/09/2025
“Donald Trump si Mao Ce Duni” – CNN: Ekonomia amerikane në rrezik. Demokracia po “minohet”

“Donald Trump si Mao Ce Duni” – CNN: Ekonomia amerikane në rrezik. Demokracia po “minohet”

14:46 | 22/09/2025
Bllokada mbarëkombëtare: Grevë e përgjithshme në Itali në mbështetje të Gazës

Bllokada mbarëkombëtare: Grevë e përgjithshme në Itali në mbështetje të Gazës

14:42 | 22/09/2025
Moti i keq godet Italinë, alarm portokalli/ Faji i ndryshimeve klimatike

Moti i keq godet Italinë, alarm portokalli/ Faji i ndryshimeve klimatike

14:35 | 22/09/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com