Nga: MARSELA SINANI
E dini se çfarë do të thotë që të jesh grua në një shoqëri maskiliste? Femrat me veten e tyre e kuptojnë më së miri, se natyra e gruas mbetet e njëjtë: jo inferiore ndaj burrit. Por, a dinë t’ua tregojnë këtë të vërtetë të brendshme edhe burrave, edhe shoqërisë? Flutura Xhabija, Presidente e Shoqatës së Grave Profesioniste dhe Afariste, në një intervistë për “Tirana Today”, ka folur për gratë në biznes dhe hendekun që patën gjatë periudhës së pandemisë.
Xhabija, teksa evidentoi një sërë problematikash, tha ‘pa doreza’ se pushteti qendror dhe lokal, me orientim majtas a djathtas, ende ka , sipas saj ‘mentalitet oriental mashkullor dhe të vonuar’. Ajo tha se elementi me frenues për 30 vite ka qenë vetëm politika shtetërore dhe pushteti. Gjithsesi, sipërmarrëset konkurrojnë dukshëm me seksin e kundërt. Ndonëse jetojmë në një vend të vogël si Shqipëria, në saj të vizionit të tyre të të bërit biznes, femrat ia kanë dalë mbanë që të ecin para!
U gjendëm përballë një situate të vështirë me pandeminë. Si është situata e grave sipërmarrëse ?
“Siç e kam thënë në mediat e interesuara për sipërmarrjen femërore, gratë gjithmonë janë në alert, ose të themi me pandemi të papriturash; dhe pothuaj gjithmonë ia dalin, së pari kanë guxim, kanë inteligjencë, mirëorientim dhe parapërgatiten edhe për ditë të vështira; pra gratë në ekonomi dhe në biznes, patën vështirësi në likuiditet, ne klientelizëm, në lëndët e para, në komunikim me tregun dhe furnitorët, me familjen dhe me sëmundjen vdekjeprurëse Covid 2019, dhe mjaft probleme objektive dhe subjektive.
Shoqata jonë ishte dhe mbetet ndër më të organizuarat, më bashkëpunuese dhe më integruese me anëtaret, partnerët, bashkëpunëtorët dhe donatorët; roli i anëtarëve tona ndriçoi jo vetëm në mbijetesën e tyre, por ato ditën t’i japin, nga të ardhurat e produktet e tyre, edhe familjeve në nevoje, fëmijëve dhe të moshuarve. Të gjitha barrierat dhe mungesat, vështirësitë dhe dëmet e shkaktuar nga Covid 19, sipërmarrëset e kthyen vërtetë timonin drejt progresit për të vijuar punën, për të gjetur rrugë të reja, për të ndryshuar menaxhimin dhe jo rrallë edhe produktin/ shërbimin. Ka aq shumë për të thënë e shembuj për të shkruar sa te mbushen faqe të tëra”.
Gruaja në biznes, çfarë përfaqëson?
“E thjeshtë për ta përshkruar, jo e lehtë për ta filluar e vijuar, jo e pamundur dhe një punë mjaft nderuese dhe emancipuese, social-ekonomike dhe vlerë personale dhe familjare, lokale dhe kombëtare. SHGPAZ, një shoqatë që vitin tjetër feston 30 vjetorin, e vetmja në Shqipëri, me këtë jetëgjatësi dhe emër frymëzues, real dhe ndihmues edhe ne nivele rajonale , evropiane dhe globale. Kjo shoqatë është një dhome tregtie femërore, “familjare”, profesionale dhe artizanale; ajo përfshin pa përjashtim të gjitha fushat që vetë shoqëria i kërkon si shërbime, veprime a produkte: artizane, ushqimore, teknologji, edukim arsimor, privat, nga çerdhet tek universitetet, diplomacy dhe think/tanks, IT dhe IP etj”.
Cilat janë problemet me të cilat jeni hasur?
“Elementi me frenues për 30 vjet ka qenë vetëm politika shtetërore dhe pushteti, sepse shpirti ekonomik i shoqërisë shqiptare ka qenë dhe mbetet fantastik, i guximshëm, sakrifikues në të gjitha drejtimet dhe mbështetës zhvillimor; në retrospektivë shohim me plotë bindjen mendjen e artë dhe shkathtësinë e biznesit që pas 47 vjetëve te një ekonomie centralizuese mesjetare, iu përshtat shpejt ekonomisë perëndimore; shtigjet i hapëm vetë, ferrat dhe padijet i krasitëm dhe përmirësuam sa me shpejt e më mirë jetesën e familjeve tona, fëmijëve tanë dhe kujdo që konsumonte shërbimet e prodhimet tona. Problemet ligjore mjaft të vështira/ ligjet ndërroheshin çdo 6 muaj, për interesa politike dhe paaftësi, personel tatimor e taksor të paaftë e shpesh të korruptuar, administratë dembele dhe me mjaft probleme, informacion i mangët dhe me hope etj, etj. Por shoqata jonë kishte dhe ka ende 12 degë, ku përçon në menyrë të përditesuar informacionet dhe të rejat për ekonominë, për legjislacionin, për forumet e aktivitetet live ose on line. Ne kemi 7 platforma me të gjitha anëtarët ne qytetet filial si: Shkodra, Lezha, Durrësi, Kukësi, Rrësheni, Fieri, Vlora, Librazhdi, Pogradeci, Lushnja dhe Korça, duke komunikuar çdo javë për gjithçka na shqetëson”.
Cilat kanë qenë nevojat gjatë këtyre viteve, dhe a keni gjetur mbështetje ?
“Të të gjitha natyrave, informuese, formuese, suportuese, financiare, ligjore, shkencore, librore dhe politika mbështetëse konkrete, por gjysmake, të dobëta, herë herë boshe dhe pa asnjë orientim efektiv; megjithatë SHGPAZ ka mbuluar pothuaj për 29 vjet të gjitha këto fusha me shume se 10 dhoma tregtie dhe 14 ministri, edhe pse me staf të pakët, por me një vullnetarizëm dhe kontribut multiformësh nga anëtarët, bashkëpunëtorët dhe donatorët e paktë, qe politika ende nuk i ka kapur, luajtëm denjësisht rolin e nderuar të shoqërisë civile, duke krijuar një fundament të fortë për shoqërinë shqiptare dhe duke mbetur nje aset pozitiv inkurajues për çdo vajze a grua, për tu përfshirë në sipërmarrje. Pushteti qendror dhe lokal, me orientim majtas a djathtas, ende ka mentalitet oriental mashkullor dhe të vonuar…të shpresojmë tani e tutje”. /TIRANA TODAY