Shumë udhëheqës botërorë në samitin virtual të Kombeve të Bashkuara gjatë kësaj jave, shpresuan se do të ketë një vaksinë në dispozicion që është e përballueshme për të gjitha vendet, të pasura dhe të varfra.
Por, me Shtetet e Bashkuara, Kinën dhe Rusinë që po heqin dorë nga një përpjekje bashkëpunuese për të zhvilluar dhe shpërndarë një vaksinë dhe disa shtete tjera të pasura, duke arritur marrëveshje me kompani farmaceutike për të siguruar miliona doza të mundshme, pritjet e OKB-së nuk janë premtuese.
“A do të lihen njerëzit të vdesin?”, tha presidenti i Hondurasit Juan Orlando Hernández, që i mbijetoi infektimit nga COVID-19, për rrugën e pasigurt përpara.
“Pandemia është krizë globale dhe kërkon reagim global, por COVID-19 fatkeqësisht ka pasqyuar se si reagojmë ndaj kërcënimeve”, tha presidenti i Finlandës, Sauli Niinsto.
Më shumë se 150 vende janë bashkuar me kompaninë për zhvillimin e një vaksine, COVAX, përmes së cilës vendet më të pasura bien dakord të blejnë vaksina të mundshme dhe të ndihmojnë në financimin e aksesit për ato më të varfra.
Por, mungesa e Uashingtonit, Pekinit dhe Moskës do të thotë se reagimi ndaj një krize shëndetësore, ndryshe nga çdo tjetër në 75 vitet e OKB-së, nuk është vërtet globale. Në vend të kësaj, të tre fuqitë kanë bërë premtime të paqarta për ndarjen e çdo vaksine që ata zhvillojnë, ka të ngjarë pasi të kenë ndihmuar më parë qytetarët e tyre.
Takimi i kësaj jave i OKB-së mund të shërbejë si një thirrje zgjimi, tha Gayle Smith, president e Fushatës ONE, një organizatë jofitimprurëse që lufton parandalimin e sëmundjeve.
“Nuk mjafton vetëm për disa vende të G20-ës, të kuptojnë se një vaksinë e duhur është çelësi për t’i dhënë fund këtij virusi dhe për të rihapur ekonominë globale,” tha ajo.
Me disa javë të mbetura përpara një afati kohor për anëtarësimin e shteteve në COVAX, që drejtohet nga Organizata Botërore e Shëndetësisë, shumë krerë shtetesh po e shfrytëzojnë takimin e OKB-së si një shans të profilit të lartë për të nxitur dhe bindur shtetet.
Presidenti i Ganës, Nana Akufo-Addo, vuri në dukje natyrën iluzive të kufijve dhe pasurisë, duke thënë: “Virusi na ka mësuar që të gjithë jemi në rrezik dhe nuk ka mbrojtje të veçantë për të pasurit ose një klasë të veçantë.”
Presidenti i kombit të Ishullit Paqësor të Palaut, që nuk është i prekur nga COVID-19, Tommy Remengesau Jr, u shpreh kundër egoizmit: “Grumbullimi i vaksinave do të na dëmtojë të gjithëve.”
Dhe presidenti i Ruandës, Paul Kagame, bëri thirrje për dëshirën për kthim në normalitet: “Sigurimi i qasjes së barabartë në vaksina, terapi dhe diagnostikime, do të përshpejtojnë fundin e pandemisë për të gjithë”.
“Ne kurrë nuk jemi marrë me një situatë ku 7.8 miliardë njerëz në botë kanë nevojë për një vaksinë në pothuajse të njëjtën kohë,” tha John Nkengasong, kreu i Afrikës Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve.
Kjo ka çuar në pyetje të vështira: Kush do të marrë dozat e vaksinës së pari? Kush po bën marrëveshje private për t’i marrë ato? Fjalimet e kësaj jave e bëjnë të qartë se pyetje të tilla kanë kuptim ekzistencial.
Kërkimi i vaksinës nuk duhet të jetë një “akt thjesht tregtar”, tha Iraku. As “një çështje e konkurrencës”, tha Turqia.
“Ne duhet ta heqim politikën nga vaksina,” tha Kazakistani. “Na duhet globalizimi i vërtetë i dhembshurisë”, tha Sllovakia.
Republika Dominikane vendosi të gjitha kapakët në një deklaratë: “Ne KËRKOJMË që kjo vaksinë të jetë e disponueshme për të gjitha qeniet njerëzore në planet”.
Me butësi, Mozambiku paralajmëroi se “nacionalizmi përballë një pandemie është, për sa na përket, një recetë për dështim”.
Pavarësisht reputacionit të tyre në shtëpi ose në skenën globale, udhëheqësit po gjejnë një copë tokë të përbashkët ndërsa bota i afrohet shifrës marramendëse të viktimave, 1 milion të konfirmuar nga pandemia.
“Vaksina COVID-19 duhet të konsiderohet si një e mirë publike globale. Le të jemi të qartë për këtë, ”tha Rodrigo Duterte, presidenti i Filipineve.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së Antonio Guterres, nisi Asamblenë e Përgjithshme duke deklaruar në një intervistë me krahun mediatik të OKB-së: “Të mendosh se ne mund të ruajmë njerëzit e pasur dhe të lëmë njerëzit e varfër të vuajnë, është një gabim dhe budallallëk”.
Nuk është e qartë nëse vërejtjet e liderëve botërorë, do të bëjnë një ndryshim. Ekspertët e shëndetësisë, aktivistët dhe të tjerët po e shohin me ankth këtë çështje.
“Është e rëndësishme që ne të vazhdojmë t’i mbajmë këto fjalime, por në fund të fundit, fjalimet nuk do të kenë efekt nëse nuk ka masa reale të vendosura për t’u siguruar që vendet e varfëra, dhe brenda tyre më të varfërit e të varfërve, të kenë qasje në vaksina “, tha Tendai Mafuma nga grupi i drejtësisë sociale me bazë në Afrikën e Jugut, Seksioni 27.
Presidenti i Kazakistanit, Kassym-Jomart Tokaev, paralajmëroi se bota “po i afrohet asaj që disa tashmë e kanë quajtur një gjendje” mosfunksionimi global “si rezultat i pandemisë dhe sistemi global tani është në prag të përmbysjeve dramatike që mund të çojë në pasoja të pakthyeshme”.
“Tani është një moment krijimi ose pushimi për njerëzimin,” paralajmëroi ai./rel
