Teksa bëri një apel për qytetarët që të mësohen me faktin se ne jemi vend sizmik, gjeologu Klodian Skrame shokoi me deklaratën e tij, teksa tha se pritej një tërmet i tillë si ai i 26 nëntorit. I ftuar në rubrikën ‘Opinion’ në ‘News24’, Skrame tha se tërmeti pritej, por koha nuk dihej.
Teksa bëri një pasqyrë të përgjithshme të situatës, ai u tregua i drejtëpërdrejtë. Gjeologu u shpreh se kemi qytete që kanë tërmetin, apo epiqendrën poshtë këmbëve.
Këtu bën pjesë Vlora, Durrësi, Shkodra, Saranda, Korça, Pogradeci. Po kështu kemi 6 linja të ndryshme përgjatë të cilave zhvillohen tërmetet. Linja më aktive në këtë është ajo që nis nga Mali i Zi, zbret në Greqi dhe kap që nga Shkodra, deri në Vlorë. Duke iu referuar statistikave, ai shtoi më tej se tërmeti kthehet pas 35-40-45 vitesh.
“E prisnim një tërmet të tillë. E dinim që jemi në një zonë sizmike. Nuk e dimë asnjëherë kur. ‘Ku’-ja dihet, pasi ne zonat sizmike i njohim tani. Dihet se kur ndodhin, nuk dimë se kur na vijnë. Po të shihni, kemi një sërë shkëputjesh tektonike dhe ato janë aktive. Mund të kemi raste që këto shkëputje mund të mos jenë aktive, por shumica janë.
Kemi qytete që kanë tërmetin, apo epiqendrën poshtë këmbëve, Vlorën, Durrësi, Shkodra, Saranda, Korça, Pogradeci. Kemi 6 linja të ndryshme përgjatë të cilave zhvillohen tërmetet. Linja më aktive në këtë është ajo që nis nga Mali i Zi, zbret në Greqi dhe kap që nga Shkodra, deri në Vlorë. Tek kjo hartë kemi dhe intensitetin (komenton hartën sizmike). Bota ka ecur përpara, dhe ne ndërtojmë duke u bazuar tek intesiteti, tek ajo që ne quajmë ballë. Studimet janë thelluar, shkojnë më në detaje.
Nuk mund të parashikohet me saktësi sasia e energjisë së akumuluar mes dy pllakave që janë bashkuar me njëra-tjetrën. Këtë që e ka shpjeguar më mirë tërmeti që ra në Acuila. Ne sot për sot nuk e themi dot me saktësi. Nuk e parashikojmë dot që të bjerë një tërmet në orën kaq e aq.
Studimi, instrumentet kanë nisur nga 1900 e më pas. Zakonisht në Itali ishin murgjit që shënonin se këtu psh; ka pasur një shembje. Historikun e tërmeteve e marrim të mirëqene. Më pas bëjmë disa vlerësime statistikore. Tërmeti kthehet pas 35-40-45 vitesh. Kjo është statistikë. Nuk është statistikë si bilancet, por mbi shkrimet. Ajo që mund të bëjmë ne, dhe atë që bëjnë shtetet në Ballkan është se si të ruhemi nga tërmeti.
Do doja ta krahasoja tërmetin me një sëmundje tumorale. Kostot që duhen për të bërë studime janë të mëdha. Përsa i përket objekteve dhe strukturës, duhen inxhinierë ndërtimi. Gjatë luftës u mendua që Durrësi të bëhej si i rrethuar nga ujërat. Atje kishte një urë, Ura e Dajlanit, që lidhte ishullin me tokën. Ka qenë i rrethuar, kënetë dhe u peshkonte aty.
Ideja e arkitektit italian që përmes një drage të lundrohej aty dhe të bëhej si ishull. Ai u bonifikua që të bëhej tokë bujqësore dhe jo e banueshme. Më pas me ndryshimet, aty u ndërtua, me leje, pa leje. Ne mund të ndërtojmë, ku zbatohet kushti teknik. Si në rastin e Dubait, Holandës. Por kush janë kushtet teknike që ne ndërtojmë? Kushtet teknike janë të 89-ës.
Morën euro-kodin të 2008-ës, dhe thanë që këtë duhet ta modifikojmë. Ne për fat të keq, jemi akoma me kodin teknik të 89-ës, që për atë kohë ishte i saktë. Në majë të një kodre të çarë, mund të kemi amplifikim të valës sizmike. Ish-këneta është trualli më i keq që ekziston për valët sizmike.
Në Shqipëri jemi në një zonë sizmike, duhet të mësohemi që të kemi një tërmet. Duhet të bëjmë studime. Godina në kënetë pati një zhytje, ngeli vetëm papafingo. Në krah të djathtë të saj kemi një godinë 5 katëshe që qëndron në këmbë. Në rastin e vilës 4-katëshe kemi zhytje (banesa e familjes Lala). Të gjithë shtetet kanë pasur një tërmet, të gjithë janë lënduar. Ne të gjithë mund të kontribuojmë.
Kam 3 vite që jam kthyer nga Italia, duhet të bëhet studim gjeo-sizmik. Në zonat që duam të ndërtojmë për këta banorë, është që të karakterizohet trualli dhe më pas të merren kampion. Ne mund të mësojmë nga gabimet e të tjerëve. Koha në këto raste është e rëndësishme. Duhet të mendojmë dhe për të ardhmen, njerëzit duhet të qetësohen sa më shumë. Duhet të mendojmë për të ardhmen, përcaktimi i situatës që kemi dhe ku do të ndërtojmë”, tha më tej ai.
Denonco ne TT