Najia ishte në shtëpi me tre djemtë dhe vajzën e saj të vogël, në një fshat të vogël në Afganistanin verior, kur luftëtarët talebanë trokitën në derën e tyre.
Vajza e Najias, Manizha, 25-vjeç, e dinte që ata do të vinin – nëna e saj i kishte thënë se kishin bërë të njëjtën gjë tri ditët e mëparshme, duke kërkuar që ajo të gatuante ushqim për deri në 15 luftëtarë.
“Nëna ime u tha atyre; “Unë jam e varfër, si mund të gatuaj për ju?”, tha Manizha. (Talibanët) filluan ta rrahin. Nëna ime u rrëzua dhe ata e goditën me armët e tyre – AK47.”
Manizha tha se ajo u bërtiti luftëtarëve të ndalonin. Ata u ndalën për një moment para se të hidhnin një granatë në dhomën tjetër dhe të iknin, ndërsa flakët u përhapën, u shpreh ajo. Nëna e katër fëmijëve vdiq nga dhuna.
Sulmi vdekjeprurës i 12 korrikut në shtëpinë e Najia në provincën Faryab, ishte një pamje tronditëse e kërcënimit që po përballen tani gratë në të gjithë Afganistanin, pas marrjes nën kontroll të kryeqytetit Kabul nga ana e talebanëve. CNN po përdor pseudonimet për Najia dhe Manizha, për të mbrojtur identitetin e tyre për arsye sigurie.
Në 10 ditë, militantët talebanë pushtuan dhjetëra kryeqytetet krahinore të lëna të prekshme nga tërheqja e trupave amerikane dhe aleate.
Shpejtësia e përparimit të militantëve i kapi banorët vendas në befasi.
Disa gra thanë se nuk kishin kohë për të blerë një burkë në përputhje me rregullat e talebanëve, që gratë duhej të mbuloheshin dhe shoqëroheshin nga një i afërm mashkull kur të dilnin nga shtëpia.
Për gratë e Afganistanit, pëlhura përfaqëson humbjen e papritur dhe shkatërruese të të drejtave të fituara gjatë 20 viteve – e drejta për të punuar, studiuar, lëvizur dhe madje edhe të jetojë në paqe – nga e cila ata kanë frikë se nuk do ta rimarrin kurrë.
Mosbesim i thellë
Kur talebanët sunduan për herë të fundit Afganistanin midis 1996 dhe 2001, ata mbyllën shkollat e vajzave dhe ndaluan gratë të punonin.
Pas pushtimit të Shteteve të Bashkuara në 2001, kufizimet ndaj grave u lehtësuan, dhe madje ndërsa lufta u ndez, një angazhim lokal për përmirësimin e të drejtave të grave, i mbështetur nga grupet dhe donatorët ndërkombëtarë, çoi në krijimin e mbrojtjeve të reja ligjore.
Në vitin 2009, ligji për Eliminimin e Dhunës Kundër Grave kriminalizoi përdhunimin, dhunimin dhe martesën e detyruar dhe e bëri të paligjshme ndalimin e grave ose vajzave nga puna ose studimi.
Këtë herë, talebanët po premtojnë të formojnë një “qeveri përfshirëse islame afgane”, megjithëse nuk është e qartë se çfarë forme do të marrë dhe nëse udhëheqja e re do të përfshijë gra.
Farzana Kochai, e cila po shërbente si anëtare e parlamentit afgan, thotë se nuk e di se çfarë do të vijë më pas. “Nuk ka pasur një njoftim të qartë në lidhje me formën e qeverisjes në të ardhmen – a kemi një parlament në qeverinë e ardhshme apo jo?”, ajo tha.
Ajo është gjithashtu e shqetësuar për liritë e saj të ardhshme si grua. “Kjo është diçka që më shqetëson më shumë,” tha ajo. “Çdo grua po mendon për këtë. Ne thjesht po përpiqemi të kemi një ide … a do të lejoheshin gratë të punonin dhe të zinin një punë apo jo?”.
Zëdhënësi i talebanëve Suhail Shaheen tha të hënën se nën talebanët, vajzat do të lejoheshin të studionin. “Shkollat do të jenë të hapura dhe vajzat dhe gratë, ato do të shkojnë në shkolla, si mësuese, si studente,” tha ai.
Por historitë nga vendasit në terren japin një pamje të ndryshme – dhe ka një mosbesim të thellë ndaj militantëve që shkaktuan një mjerim të tillë nën sundimin e tyre të fundit.
Në korrik, Komisioni i Pavarur i të Drejtave të Njeriut në Afganistan, tha në zonat e kontrolluara nga talebanët, gratë ishin urdhëruar të mos merrnin pjesë në shërbimet shëndetësore pa një kujdestar mashkull. Televizioni u ndalua dhe mësuesit dhe studentët u udhëzuan të mbanin çallma dhe të mbanin mjekër.
Studiuesit fetarë, zyrtarët qeveritarë, gazetarët, mbrojtësit e të drejtave të njeriut dhe gratë ishin bërë viktima të vrasjeve të synuara, tha komisioni. Njëra prej tyre ishte Mina Khairi, një 23-vjeçare e vrarë në një bombë me makinë në qershor. Babai i saj, Mohammad Harif Khairi, i cili gjithashtu humbi gruan dhe një vajzë tjetër në shpërthim, tha se transmetuesi i ri kishte marrë kërcënime me vdekje për muaj të tërë.
Kur talebanët kontrolluan për herë të fundit Afganistanin, gratë që nuk iu bindën urdhrave u rrahën.
Talibanët mohuan vrasjen e Najia, nënës në provincën Faryab, por fjalët e tyre kundërshtohen nga dëshmitarët dhe zyrtarët lokalë të cilët konfirmuan vdekjen e një gruaje 45-vjeçare, shtëpia e së cilës u dogj.
Një fqinj që u bërtiti burrave të ndalonin, tha se shumë gra në fshatin e Najia janë të veja të ushtarëve afganë. Ato fitojnë bukën e gojës duke shitur qumësht, por talebanët “nuk do ta lejojnë këtë,” tha ajo. “Ne nuk kemi burra në shtëpinë tonë, çfarë të bëjmë? Ne duam shkolla, klinika dhe liri si gratë e tjera, burrat – njerëzit e tjerë.”
Burimi i lajmit: CNN. Përshtatur nga Tirana Today
