Marrëdhëniet aktuale mes Shqipërisë dhe Republikës Islamike të Iranit, janë sot tejet të tensionuara. Edhe pse nuk e përmendi me emër, Lideri Suprem Ajatollah Khamenei kishte qartazi në mendje vendin tonë kur foli për “një shtet të vogël djallëzor” në Evropë, që bashkëpunon me amerikanët dhe që strehon “terroristët” e MEK.
Në kushtet e përplasjes thuajse të hapur ushtarake mes SHBA-së dhe Iranit, kjo deklaratë përbën një kërcënim të drejtpërdrejtë. Në fakt, marrëdhëniet dypalëshe kanë qenë të acaruara që kur Shqipëria pranoi strehimin e muxhanedinëve në Shqipëri. Gjithsesi, përtej kësaj, Teherani është përpjekur që të shtrijë ndikimin e tij ekonomik në Shqipëri.
Pas marrëveshjes mbi programin bërthamor të vitit 2015 gjatë presidencës Obama, SHBA hoqi një pjesë të konsiderueshme të sanksioneve ekonomike. Dhe një Iran i drobitur ekonomikisht, kishte nevojë të dëshpëruar për tregje të reja.
Kështu në marsin e vitit 2016, zv/ministri i Jashtëm i Shqipërisë, Selim Belortaja, zhvilloi një vizitë zyrtare në Teheran, ku u takua veç të tjerash edhe me kryetarin e Dhomës Iraniane të Tregtisë, Masud Khunsari.
Belortaja u bëri thirrje investitorëve iranianë që të investojnë në Shqipëri, kryesisht në sektorët e bujqësisë, minierave apo të naftës, ku sipas tij vendi ynë ofronte mundësi të mëdha.
Ai vuri në dukje bilancin negativ të shkëmbimeve tregtare mes dy vendeve, pasi Irani eksportonte drejt Shqipërisë 1.4 milionë dollarë, ndërsa importet nuk e arrinin shifrën e 1 milionë dollarëve. Edhe Khounsari e konsideroi të papranueshëm këtë nivel të ulët të marrëdhënieve ekonomike mes dy vende, duke kërkuar më shumë bashkëpunim.
Dy vjet më vonë, në prag të vendimit të Trump për të dalë nga marrëveshja dhe rivendosur sanksionet ndaj Iranit, Bashkimi i Dhomave të Tregtisë dhe Industrisë së Shqipërisë, në bashkëpunim me Ambasadën e Republikës Islamike të Iranit në Tiranë, Gholamhossein Mohammadnia, organizuan një forum ekonomik në kryeqytet, ku morën pjesë përfaqësues të kompanive më të njohura të Iranit.
Por drejtues të MEK në Shqipëri, reaguan menjëherë duke paralajmëruar se bisnesmenët që premtojnë të ndërtojnë resorte turistike në Shqipëri, janë në fakt agjentë të shërbimit sekret iranian, që do të vendoseshin në vend për qëllime të errëta.
Irani synoi të shfrytëzonte maksimalisht qëndrimet e ndryshme të BE dhe SHBA lidhur me marrëveshjen bërthamore dhe sanksionet, për të zgjeruar ndikimin në Evropë, përfshirë rajonin e Ballkanit. Në këtë kuadër në shkurtin e vitit 2018, Ministri i Jashtëm i Iranit, Muhamed Zarif, kreu një tur vizitash në Ballkan dhe konkretisht në Serbi, Bullgari, Kroaci dhe Bosnje Hercegovinë.
Në Beograd, ai mori pjesë bashkë me presidentin Aleksandar Vuçiç në një konferencë të përbashkët tregtare, me 70 kompani iraniane dhe serbe.
Por Irani ka punuar për vite me radhë për ndërtimin e pushtetit të butë në Ballkan, edhe në Shqqipëri. Që në fillim të viteve 1990-të dhe luftës civile në Jugosllavi, ai u përpoq të depërtonte në Ballkan duke ngritur organizata shkollore-fetare, OJQ dhe duke formuar celula për mbledhje informacioni (spiunazhi).
Falë presionit të NATO-s dhe BE-së, si dhe përpjekjeve të vetë vendeve ballkanike, ndikimi iranian u ul disi, por mbeti ende në formën e pushtetit të butë ngushtësisht, të lidhur me strukturat e pushtetit në Teheran.
TIRANA TODAY
