Nga: Alfred Lela
Durrësi dhe një ngjarje me disa pjesë e javës së kaluar, që lidhet me zgjedhjet e 30 qershorit, ku u pëfshi si ‘certifikuese’ edhe gjykata e shkallës së parë të këtij qyteti, përsëriti Shqipërinë e para njëqind viteve. Asokohe për qeverisjen e Shqipërisë dhe për legjitimitetin publik, juridik dhe ndërkombëtar të pushtetit përplaseshin shumë palë: Qeveria e Durrësit, një qeveri tjetër e dalë nga Kongresi i Lushnjës dhe disa fraksione të tjera më të vogla në Veri, në Jug dhe në Shqipëri të Mesme apo edhe në mërgatë. Kongresi i Lushnjës ishte përpjekja më serioze dhe kombëtariste për të dalë nga politika refrakatre, krahinore, klanore dhe izolacioniste ku secili ‘prijës’ kërkonte t’i shërbente egos së tij më shumë se sa vendit dhe popullit.
Një vështrim të qartë të kësaj periudhe e jep Sejfi Vllamasi në librin ‘Ballfaqime politike’. Në të cilin autori, protagonist i hapave të parë të themelimit të shtetit shqiptar të dalë nga ‘fiset e Shqipërisë’ jep, ndër shumë të tjerë, një fragment tronditës. Vllamasi tregon se një ditë i ofrohet ministri i Brendshëm Ahmet Zogu, mik dhe bashkëpunëtor i tij në Partinë Popullore dhe i propozon një ide se, “si mund të rrafshosheshin të gjitha dallimet mes palëve në konflikt, të vendosej paqja dhe të ‘bëhej’ Shqipëria.
Zogu i ri propozon që të thirrej një Kuvend i madh i të gjithë prijësve të Shqipërisë, nga të gjitha krahinat, duke përfshirë këtu edhe krerët kosovarë si Hasan Prishtina, Bajram Curri, e të tjerë. “Pasi t’i mbledhim në një vend, ne do të largohemi bashkë me një grup miqsh besnikë të Partisë Popullore”, i thotë Zogu Vllamasit. Dhe do t’i vëmë minat ndërtesës, shton ai.
Vllamasi shqyen sytë para këtij propozimi radikal dhe çnjerëzor të Zogut dhe kundërshtimi i parë ka të bëjë me të huajt (a ka ndryshuar shumë në Shqipëri, a nuk vazhdojnë të jenë ndërkombëtarët arsyeja se pse bëhen apo nuk bëhen gjërat?).
Do të bëhet një apo dy muaj zhurmë, por të huajt do të pranojnë faktin e kryer, ia kthen ministri i Brendshëm rrëfimtarit të këtij episodi, gjithashtu një prej njerëzve me ndikim dhe pushtet në Shqipërinë e asaj kohe. Vllamasi nuk bindet.
Epo, ti Sejfi je përmetar, ia pret Zogu i cili pasi nuk gjen dot miratim duket se heq dorë nga skema. Vllamasi vazhdon më tej duke thënë se si dëshmitar i ngjarjeve të mëpasme në Shqipëri, jo pak herë i kishte dhënë të drejtë Ahmet Zogut.
Propozimi i Ahmet Zogut ishte në njëfarë mënyre ideja e tij për ‘Reformën në drejtësi’ në Shqipërinë e kohës. Një shekull më vonë ne kemi një ide tjetër, e cila në mënyrën e vet është gjithashtu një ftesë ër krerët që ‘të futen në një ndërtesë dhe të hidhen në erë’. Kësaj radhe duke se ideja është e ndërkombëtarëve, pikërisht pasardhësve të atyre për të cilët Sejfi Vllamasi shqetësohej se nuk do të pajtoheshin me veprimin ekstrem dhe nuk do e njihnin një qeveri të dalë nga një ‘zgjidhje’ e tillë ekstra politike.
Kondensimi i gjithë këtij tensioni politik që ka sjellë reforma në drejtësi u pa në durrës. Siç u pa se ‘krerët’ në Shqipëri vazhdojnë të bëjnë politikat e tyre të egos, pushtetit personal, klanit apo partisë së tyre. Ashtu si 100 vjet më parë kur esadistët, italofilët, kombëtaristët, irredentistët etj. përplaseshin për ta qeverisur dhe zotëruar Shqipërinë sipas idesë dhe oreksit të tyre, edhe sot dy vendime krejt të ndryshme nga e njëjta gjykatë dëshmojnë se Sejfi Vllamasi ende do t’i jepte të drejtë Ahmet Zogut.
Ndërsa mbretit të adhshëm të Shqipërisë do t’i jepnin të drejtë ndërkombëtarët. Ata e kanë gjetur rrugën e ‘të dhënit të drejtë’, nëpërmjet pajtimit në heshtje, si për rastin e fundit të Durrësit, ashtu edhe për shumë të tjera.
Denonco ne TT