“Ne mund ta ngremë njëri-tjetrin lart ose ta tërheqim njëri-tjetrin poshtë. Për sa na përket ne të gjithë kemi bërë punën tonë për këtë fazë, por sigurisht që ka ende shumë për të bërë dhe askush nuk po e mohon këtë. Problemi i vetëm është se për çdo fazë që ne ofrojmë, BE-ja duhet të japë pjesën e saj dhe kjo nuk ka ndodhur kohët e fundit”, tha kryeministri shqiptar Edi Rama për “Novi Magazin”.
Edi Rama, kryeministër i Shqipërisë që nga viti 2013, më parë kryebashkiak i Tiranës për 11 vjet, është i vetmi kryeministër shqiptar në histori që ka fituar tre zgjedhje parlamentare radhazi dhe Partia e tij Socialiste e Shqipërisë ka fituar të pesë zgjedhjet që nga viti 2013. Ai është një nga nismëtarët e zonës ekonomike “Ballkani i Hapur”. Në intervistën e tij të dytë për “Novi Magazin”, lideri karizmatik shqiptar, piktor dhe ish-basketbollist, flet për qëndrimin e Bashkimit Evropian ndaj Ballkanit Perëndimor, vetos bullgare, Kosovës dhe Serbisë dhe, pavarësisht se tregon hapur atë që duke marrë parasysh gabimet e BE-së në raport me rajonin, ai shpreson se “më e mira nuk ka ardhur ende” për Ballkanin Perëndimor në dhjetë, pesëmbëdhjetë vitet e ardhshme.
Në mënyrë shumë diplomatike dhe në të njëjtën kohë shumë të qartë, ju paralajmëruat BE-në në samitin e fundit me Ballkanin Perëndimor për mangësitë në procesin e zgjerimit. Çfarë do të dëshironit të bënte BE dhe çfarë mendoni se duhet të bëjnë vendet e rajonit që aspirojnë anëtarësimin e plotë për ta përmbushur atë?
“Unë do të doja që Unioni të ishte BE dhe të ndiqte vizionin e themeluesve drejt zbatimit të plotë të projektit të tyre evropian, i cili përfshin integrimin e plotë të Ballkanit Perëndimor në Union. Ne kemi nevojë për BE-në po aq sa ata na. Ne mund ta ngremë njëri-tjetrin lart ose ta tërheqim njëri-tjetrin poshtë. Për sa na përket ne të gjithë kemi bërë punën tonë për këtë fazë, por sigurisht që ka ende shumë për të bërë dhe askush nuk po e mohon këtë. Problemi i vetëm është se për çdo fazë që ne ofrojmë, BE-ja duhet të japë pjesën e saj, dhe kjo nuk ka ndodhur kohët e fundit”.
Agresioni i Rusisë kundër Ukrainës duket se ka bashkuar Evropën në përgjithësi, dhe në veçanti në dhënien e statusit kandidat Ukrainës dhe Moldavisë. Gjeorgjisë iu tha të priste, ashtu si edhe Bosnje-Hercegovinës. A e shihni atë si vendimin e duhur apo thjesht një gjest vullneti të mirë ndërsa procesi zvarritet me vite dhe madje dekada, si në rastin e Turqisë?
“Unë nuk i kuptoj arsyet e një vendimi të tillë për Bosnje-Hercegovinën, ndërsa e mbështes plotësisht vendimin për Ukrainën dhe Moldavinë. Por lënia sërish pa asgjë nga Bosnja dhe Hercegovina, ndërkohë që u kërkua unanimisht nga të gjithë deputetët e Bosnjë-Hercegovinës që përfaqësojnë të gjitha komunitetet, tregon edhe një herë se në vend që të udhëheqë me vendosmëri të gjithë Evropën në këto kohë të trazuara, BE-ja udhëhiqet nga inercia e ngjarjeve aktuale në vend të një vizioni. Shpresojmë që Bosnja dhe Hercegovina të mos ketë nevojë për një luftë tjetër për të marrë statusin e kandidatit!”.
Unë flas me Vuçiçin edhe kur nuk jemi dakord
Në lidhje me marrëdhënien me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiç, Rama tha në vitin 2016 se ata vendosën t’i jepnin bisedimeve një dimension hapjeje, edhe kur kjo mund të shqetësonte apo zemëronte tjetrin. “Dhe duket se po funksionon, sepse nuk ka asgjë për të cilën nuk mund të diskutojmë hapur, duke përfshirë edhe temën tabu të Kosovës, për të cilën ne dallojmë më shumë”, tha Rama në vitin 2016.
Sipas jush, cila ishte arsyeja që BE-ja lidhi Shqipërinë me Maqedoninë e Veriut dhe a ishte e drejtë për të dy vendet?
“Besoj se kjo nuk është një arsye tjetër për të fajësuar BE-në. Në këtë rast, ideja e tyre për t’i mbajtur të dy vendet bashkë dhe për të hapur negociatat e anëtarësimit për të dyja nuk ishte aspak e padrejtë”.
Sofja dyshohet se tërhoqi veton për negociatat me Maqedoninë e Veriut bazuar në propozimin francez, por duket se Shkupi nuk është i lumtur. A mendoni se propozimi është i drejtë për maqedonasit?
“Të kërkosh lumturinë në këtë proces, është si të kërkosh ujë në shkretëtirë. Gjithsesi, propozimi i fundit dhe i fundit francez pas përparimit të palodhur të Emmanuel Macron dhe ekipit të tij në të dy anët gjatë samitit të NATO-s, është plotësisht i pranueshëm. Të paktën për mendimin tim. Shpresoj që ky ngërç i çrregullt të marrë fund”.
Ende nuk ka liberalizim të vizave për banorët e Kosovës. E shihni si rezultat i refuzimit të pesë vendeve të BE-së për ta njohur Kosovën si shtet të pavarur, apo ka arsye të tjera?
“Me të vërtetë nuk e di, por cilado qoftë arsyeja, ky është një sulm i turpshëm ndaj dinjitetit njerëzor të një popullate të tërë. Gjithsesi, do të përjashtoja faktorin mosnjohje, sepse nuk kam dëgjuar kurrë presidentin dhe kryeministrin tuaj të thonë jo. Përkundrazi, ata gjithmonë kanë thënë se Serbia mbështet heqjen e regjimit të vizave për popullatën e Kosovës”.
Ju mbrojtët dhe vlerësuat fuqishëm “Open Balkans” si një nismë. BE-ja në thelb pajtohet. Megjithatë, disa vende të rajonit, përfshirë Kosovën, ende nuk duan të anëtarësohen. Pse?
“Ju duhet t’i pyesni ata. Unë kam vetëm pikëpamjen time dhe për mendimin tim, ata janë të gabuar. Ata e kanë shumë gabim”.
Duket se jeni të kënaqur edhe me komunitetin politik europian, i cili u propozua nga presidenti francez. Shumë besojnë se është një kurth, pra një zëvendësim i anëtarësimit në BE, i cili gjithsesi është shumë larg. Pse mendoni se mund të jetë mirë për vendet jo anëtare të BE-së?
“Duke zëvendësuar çfarë? Nuk ekziston dera e anëtarësimit? Jo! Nuk është problem. Problemi është se disa njerëz nuk duan të përballen me realitetin e zgjerimit, i cili është kthyer në një mjet për të fantazuar për vendet e tjera për hir të politikës së brendshme. Bullgaria ishte vetëm shembulli më brutal, jo i vetmi”.
Burimi i lajmit: novimagazin. Përshtatur nga Tirana Today
