Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Kryesore

Po zvogëlohet me kalimin e kohës/ Çfarë po ndodh me trurin e njeriut

6 vjet ago
in Kryesore, Kuriozitete, Të Gjitha, W-Instant
Po zvogëlohet me kalimin e kohës/ Çfarë po ndodh me trurin e njeriut

Truri i njeriut është ende plot mistere. Por falë përparimeve të fundit në fushën konjitive, jemi tashmë në një epokë të artë të “iluminizmit” neurologjik.

Siç do ta shihni më poshtë, truri jonë është një mrekulli e biologjisë. Truri i njeriut përdor afërsisht 20 vat energji, ose të njëjtën sasi të nevojshme për të furnizuar një llambë të vogël elektrike.

Sinjalet në tru mund të lëvizin me një shpejtësi prej deri 431 km/h. Kjo mund të krahasohet me erërat në një tornado të kategorisë 5, ose trenat e shpejtësisë së lartë në Kinë dhe Japoni.

Truri i njeriut peshon rreth 1.3 kg. Mund të duket një peshë e madhe. Por mos u habisni: truri i një elefanti mund të peshojë mbi 4.5 kg.

Ndërsa përbën vetëm 2 për qind të peshës tonë trupore, truri ynë përdor rreth 20 përqind të oksigjenit që qarkullon në gjakun tonë.

Pavarësisht një miti të zakonshëm, konsumi i moderuar i alkoolit nuk i vret qelizat e trurit. Përkundrazi, nga alkooli dëmtohen dendritet në tru, një rajon që është i rëndësishëm për ekuilibrin, kontrollin motorik, dhe funksione të caktuara njohëse si gjuha.

Në disa raste një konsum i lehtë i alkoolit, mund të jetë i dobishëm për trurin tuaj. Një gotë verë çdo ditë, ul rrezikun e goditjes në tru. Ndërsa në një studim është vërejtur se një përbërës që gjendet tek birra, xanthohumol, mund të mbrojë trurin e miut nga dëmtimi i qelizave. Një studim i vitit 2015, e cilësoi “një kandidat të mundshëm, për parandalimin e çrregullimeve neurodegjenerative”.

Truri përmban rreth 86 miliardë neurone. Sa për krahasim, Rruga e Qumështit, ka 200-400 miliardë yje. Truri juaj është duke u zvogëluar. Gjatë 10.000-20.000 viteve të kaluara, vëllimi mesatar i një truri njerëzor ka rënë në 1.500 në 1.350 centimetra kub, duke u zvogëluar përafërsisht me madhësinë e një topi tenisi. Kjo sepse trupat tanë janë zvogëluar me kalimin e kohës, dhe një tru më i vogël mund të jenë më efikas në kryerjen e disa detyrave njëherësh.

Ndërkohë në këtë dukuri, mund të ketë ndikuar mënyra e jetesës. Pasi është vërë re se kafshët shtëpiake, kanë zakonisht një tru më të vogël se të afërmit e tyre të egër. Por kjo nuk do të thotë domosdoshmërisht, se jemi duke u bërë më “mendjelehtë”. Niveli i civilizimit ku kemi arritur, mund të na ndihmojë të realizojmë gjëra më të mëdha, me koka pak më të vogla.

Sipërfaqja membranore e të gjitha neuroneve në trurin tonë, është rreth 21.500 metra katror, ose sa sipërfaqja e 3 fushave të futbollit.

Truri ka vazhdimisht nevojë për lëvizje. Aktiviteti fizik, nxit neurotransmetuesit si serotona dhe dopamina, një nga arsyet e shumta pse stërvitja fizike, mund t’iu dhurojë një ndjenjë kënaqësie. Ushtrimet fizike e zmadhojnë hipokampusin, një rajon i trurit që lidhet me emocionet, mësimin dhe kujtesën.

Palca juaj kurrizore peshon vetëm rreth 35 gramë, por përmban afro 1 miliardë neurone.

Ne kemi një “tru të dytë” në zorrë. Ai njihet zyrtarisht si sistemi nervor enterik, dhe përmban një numër të madh neuronesh. Duke filluar nga ezofagu deri te zorrët, popullata e këtyre neuroneve mund të arrijë deri në 600 milionë.

Ne e kalojmë rreth një të tretën e jetës sonë në gjumë. Mund të duket shumë, por sërish njerëzit janë më mirë krahasuar me disa gjitarë të tjerë. Kështu lakuriqët e natës, flenë deri në 20 orë në ditë, armadilot 18 orë, ndërsa macet dhe qentë 10-14 orë. Gjithsesi jemi pas drerve dhe kuajve, që flenë shpesh vetëm 2-3 orë, ndërsa gjirafat e rritura mund të flenë vetëm 30 minuta në ditë.

Shumica e njerëzve mbi moshën 10-vjeçare, ëndërrojnë të paktën 4-6 orë në natë gjatë gjumit REM, ose rreth 11 javë në vit. Mjerisht ne harrojmë 95-99 për qind të ëndrrave tona, edhe pse disa njerëz kujtojnë më shumë se të tjerët.

Amigdala është një strukturë e vogël e trurit, që lidhet me reagimet ndaj frikës. Të dhënat nga bota e jashtme arrijnë në amigdalën tuaj në dy mënyra: një rrugë e shpejtë, e drejtpërdrejtë dhe më e gjatë, dhe një tjetër më e ngadaltë që përfshin korteksin. Meqë rruga e shkurtër kalon nga korteksi, ajo na ndihmon të përgatitemi për rrezikun potencial që na pret.

Kur sytë tanë zbulojnë për shembull një formë të gjatë dhe të mbështjellë në tokë, amigdala mund të na paralajmërojë “Gjarpër!”, duke shkaktuar reagimin “lufto ose ik”, përpara se korteksi vizual të kuptojë se bëhet fjalë për një zorrë uji në kopsht.

TIRANA TODAY

 

 

Tags: njeriushkencatruri

TË LIDHURA

Vdekja nga duart e policëve/ Apeli rikthen çështjen e Agon Zejnullahut në Gjykatën Themelore
Aktualitet

Vdekja nga duart e policëve/ Apeli rikthen çështjen e Agon Zejnullahut në Gjykatën Themelore

18:33 | 21/07/2025
Zjarr në Shkopet, digjen dy banesa pa njerëz brenda. Flakët dalin jashtë kontrollit
Aktualitet

Zjarr në Shkopet, digjen dy banesa pa njerëz brenda. Flakët dalin jashtë kontrollit

20:43 | 19/07/2025
Zjarret nuk ndalen/ Situatë kritike në Parkun Kombëtar të Lurës, 11 vatra aktive në gjithë vendin
Aktualitet

Zjarret nuk ndalen/ Situatë kritike në Parkun Kombëtar të Lurës, 11 vatra aktive në gjithë vendin

19:49 | 19/07/2025
Next Post
Shqipëria në 2020-ën, qytetarët e nisin vitin me kërkesa ndaj politikanëve

"Sala i solli kosovarët, Rama i tradhton”/ Qytetari i ashpër: T’i vijë turp

Qumështi serb “përmbyt” Shqipërinë

Qumështi serb “përmbyt” Shqipërinë

Përkeqësohet moti, nga nesër borë dhe ngrica

Përkeqësohet moti, nga nesër borë dhe ngrica

JU REKOMANDOJMË

Çfarë po ndodh? Katër zyrtarë në pranga, kontrolle në Arkivin Shtetëror dhe Kadastrën

Çfarë po ndodh? Katër zyrtarë në pranga, kontrolle në Arkivin Shtetëror dhe Kadastrën

20:04 | 16/07/2025
“Gjalpi është margarinë, qumështi me ujë” – Kamera e fshehtë e Vetting zbulon skandalin me ushqimet në azile. Dhoma të mbipopulluara e dhunë

“Gjalpi është margarinë, qumështi me ujë” – Kamera e fshehtë e Vetting zbulon skandalin me ushqimet në azile. Dhoma të mbipopulluara e dhunë

20:32 | 17/07/2025
”Banorët duhej të ishin lajmëruar 15 ditë para”, Jorgo: Prishja e ndërtimeve në Theth, e jashtëligjshme

”Banorët duhej të ishin lajmëruar 15 ditë para”, Jorgo: Prishja e ndërtimeve në Theth, e jashtëligjshme

21:24 | 15/07/2025
Kryen parakalim të gabuar në aksin Librazhd-Qafë Thanë, policia gjobit me 100 mijë lek 2 drejtuesit

Kryen parakalim të gabuar në aksin Librazhd-Qafë Thanë, policia gjobit me 100 mijë lek 2 drejtuesit

15:49 | 18/07/2025




TË FUNDIT

Vdekja nga duart e policëve/ Apeli rikthen çështjen e Agon Zejnullahut në Gjykatën Themelore
Aktualitet

Vdekja nga duart e policëve/ Apeli rikthen çështjen e Agon Zejnullahut në Gjykatën Themelore

by mirseda
18:33 | 21/07/2025
0

Gjykata e Apelit ka anuluar aktvendimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë- Dega në Lipjan, e cila më...

Veshja e Eglit në koncert duke kënduar ‘Mora Fjalë’ shkakton polemika, reagimi i Albinës ndez debatet (FOTO)

Veshja e Eglit në koncert duke kënduar ‘Mora Fjalë’ shkakton polemika, reagimi i Albinës ndez debatet (FOTO)

16:45 | 21/07/2025
Zjarr në Shkopet, digjen dy banesa pa njerëz brenda. Flakët dalin jashtë kontrollit

Zjarr në Shkopet, digjen dy banesa pa njerëz brenda. Flakët dalin jashtë kontrollit

20:43 | 19/07/2025
Zjarret nuk ndalen/ Situatë kritike në Parkun Kombëtar të Lurës, 11 vatra aktive në gjithë vendin

Zjarret nuk ndalen/ Situatë kritike në Parkun Kombëtar të Lurës, 11 vatra aktive në gjithë vendin

19:49 | 19/07/2025
Shëngjin, Shpërthen bombola e gazit në banesë, plagoset një 64-vjeçare

E rëndë në Shëngjin/ Ra në kontakt me rrymën elektrike dhe u rrëzua nga skela, humb jetën 32-vjeçari

18:44 | 19/07/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : redaksia@tiranatoday.com

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : redaksia@tiranatoday.com

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com