Shumë njerëz besuan dikur se fundi i Luftës së Dytë Botërore, do të shënonte një ndryshim në diplomacinë ndërkombëtare, dhe do parandalonte konfliktet e ardhshme globale. Mjerisht, historia është shumë më komplekse, dhe fati i botës është varur në disa raste në fije të perit.
Lufta Koreane: 1950-1953
Koreja u nda në dy shtete sovrane në vitin 1948. U krijua një shtet komunist në veri nën udhëheqjen e Kim Il-sung, dhe një shtet kapitalist në jug, nën udhëheqjen antikomuniste të Singman Ri. Konflikti u përshkallëzua në luftë, kur forcat ushtarake të Koresë së Veriut, të mbështetura nga Bashkimi Sovjetik dhe Kina, kaluan kufirin më 25 qershor 1950, dhe përparuan në thellësi të Koresë së Jugut.
OKB-ja dërgoi urgjentisht forcat e saj, për të zmbrapsur një pushtim të Koresë së Veriut. Por pas 2 muajve të parë të luftimeve, ato ishin në prag të humbjes. Kjo e shtyu gjeneralin amerikan Mekartur, të marrë në konsideratë përdorimin e armëve bërthamore kundër Kinës dhe Koresë së Veriut. Fatmirësisht luftimet përfunduan në 27 korrik 1953, kur u nënshkrua Marrëveshja Koreane e Armëpushimit, që krijoi Zonën e Demilitarizuar, dhe e ndau Korenë e Veriut nga ajo e Jugut.
Kriza e Raketave Kubane: 1962
Kriza 13-ditore, nisi kur SHBA-ja zbuloi vendosjen e raketave balistike sovjetike në Kubë, vetëm 125 km larg brigjeve amerikane. Ato ishin vendosur pas një pakti sekret midis Nikita Hrushovit dhe Fidel Kastros. Në një moment, Xhon Kenedi, kërcënoi Moskën me luftë, nëse ajo nuk tërhiqte sa më parë raketat e saj nga Kuba. Kriza përfundoi pas disa ditësh bisedimesh të tensionuara, kur u arrit një marrëveshje mes Kenedit dhe Hrushovit. Sovjetikët do tërhiqnin raketat, në këmbim të zotimit publik të SHBA-së, se do të shmangte pushtimin e Kubës.
Lufta e Yom Kippur: 1973
Ky konflikt ishte midis një koalicioni shtetesh arabe të udhëhequra nga Egjipti dhe Siria, dhe Izraelit. Ai nisi kur arabët ndërmorrën një sulm befasues ndaj pozicioneve izraelite ditën e Yom Kippur, festës më të madhe të Judaizmit. Si SHBA-ja, ashtu edhe Bashkimi Sovjetik ndërmorrën përpjekje të mëdha, për të furnizuar aleatët e tyre përkatës, dhe kjo për pak sa nuk çoi në një konfrontim midis dy superfuqive bërthamore. Fatmirësisht më 22 tetor 1973, u nënshkrua një armëpushim mes palëve, dhe 3 ditë më vonë lufta mbaroi.
Stërvitja e NATO-s “Able Archer”: 1983
“Able Archer” ishte emri i koduar i një stërvitjeje ushtarake të zhvilluar nga NATO në nëntor 1983. Ndërsa ishte thjesht një test për komunikimin mes njësive ushtarake, agjentët paranojakë sovjetikë të KGB-së, besuan se SHBA-ja po maskonte në këtë mënyrë një sulm të vërtetë. Byroja sovjetike besonte se shansi i vetëm për t’i mbijetuar një sulmi të NATO-s, ishte parandalimi i tij. Prandaj bëri gati për lëshim arsenalin e saj bërthamor. CIA raportoi një aktivitet të shtuar në rajonin e Balltikut dhe Çekosllovaki, ndërsa zbuloi se avionët sovjetikë të pajisur me armë bërthamore në Poloni dhe Gjermani Lindore, ishin vendosur “në një gjendje të lartë alarmi”.
Spiuni i Gjermanisë Lindore, Rainer Rup, i njohur me emrin e koduar “Mosel” dhe më vonë “Topaz, që ka punuar në selinë e NATO-s në Bruksel, pretendon se ndihmoi në shmangien e luftës bërthamore, duke transmetuar mesazhin se NATO nuk po përgatitej të niste një sulm ndaj BRSS. Më 11 nëntor 1983, sovjetikët u lehtësuan kur mësuan se stërvitja kishte mbaruar falë agjentit të dyfishtë Oleg Gordievski.
Sulmet terroriste kundër SHBA: 11 shtator 2001
Më 11 shtator 2001, Al-Kaeda kreu 4 sulme të koordinuara terroriste kundër SHBA-së, që vranë gati 3.000 njerëz, dhe plagosën më shumë se 6.000 të tjerë. Katër avionë pasagjerësh u rrëmbyen nga 19 terroristë, dhe 2 prej tyre u përplasën mbi 2 kullat e larta të Qendrës Botërore të Tregtisë, një në Pentagon, dhe i katërti në një fushë në Pensilvani.
Muhamed Ata, njëri prej drejtuesve të celulës tha se Al-Kaeda kishte planifikuar të godiste centralet bërthamore të SHBA-së. Por hoqi dorë nga frika se gjërat mund të “dilnin jashtë kontrollit”. SHBA iu kundërpërgjigj sulmeve duke nisur luftën kundër terrorizmit. Ajo pushtoi Afganistanin me mbështetjen e Britanisë, Kanadasë dhe Australisë, së bashku me vendet e tjera anëtare të NATO-s. Lufta është ende në zhvillim, dhe deri tani janë vrarë më shumë se 70.000 terroristë, dhe thuajse 40.000 civilë.
TIRANA TODAY
