Tirana kremton sot 100-vjetorin e të qënit kryeqyteti i Shqipërisë. Sot ajo është qendra më e madhe urbane dhe ekonomike e vendit. Por 1 shekull më parë, u caktua kryeqytet falë rrethanave të kohës.
Durrësi dhe Vlora, ishin emrat kryesorë që u përmendën në Kongresin e Lushnjës në janarin e 1920-ës. Aty kishin patur selinë qeveritë e 8 viteve të para të shtetit të pavarur shqiptar.
Ndërkohë kandidate favorite ishin edhe Shkodra, por sidomos Elbasani për shkak se ndodhej në qendër të Shqipërisë. Edhe pse atë kohë kishte 12 mijë banorë, Tirana ishte nënprefekturë, dhe varej nga prefektura e Durrësit, qytet që kishte vetëm 3 mijë banorë.
Madje referuar arkivave, qyteza e Shijakut u caktua nga Kongresi i Lushnjës si kryeqytet i përkohshëm i vendit, derisa qeveria të stacionohej në Durrës. Por Ministri i Brendshëm i kohës, Ahmet Zogu, nuk ia doli të hyjë në qytet, pasi ushtria italiane refuzoi të largohej prej andej.
Në këto kushte, u vendos që qeveria të zhvendosej përkohësisht në Tiranë. Ajo u shpall kryeqytet i përhershëm i vendit, vetëm më 31 janar 1925.
Nga ai moment, qyteti nisi të zhvillohej me shpejtësi. Në vitin 1926 u miratua plani i parë rregullues, ndërsa formën më të plotë e mori gjatë viteve 1930 me planet rregulluese të arkitektëve italianë.
Në vitet 1928-1929, u zgjerua dhe u sistemua Bulevardi “Mussolini”, sot “Rruga e Kavajës”. Në fillim të tij u ndërtua Banka Kombëtare e Shqipërisë, me një sipërfaqe 1500 m2, dhe një kosto 600.000 franga ari. Komunistët ruajtën godinat e stilit italian, ndërsa shtuan ato të stilit sovjetik.
Pas vitit 1991, Tirana përjetoi zgjerimin më të madh të historisë së saj, dhe pas 3 dekadash popullsia thuajse është 4-fishuar. Por zhvillimi i vrullshëm urban, është shoqëruar me shumë sfida, ku më kryesore është mungesa e hapësirave të gjelbra dhe ndotja e madhe e ajrit.
TIRANA TODAY
Denonco ne TT