Nga: Mentor Kikia
Duhani ka qenë kultura që përbënte zërin e dytë më të rëndësishëm të eksporteve shqiptare pas kromit, në kohën e ekonomisë së centralizuar.
Gjatë asaj kohe, me duhanin punonin 40 mijë familje, ose 200 mijë njerëz. Fitimet ishin të mëdha. Eksporti ishte i sigurtë. Cilësia ishte maksimale. Mbi të gjitha, duhani rritet në toka të varfëra dhe nuk kërkon as vaditje apo shërbime të shumta. Sipas ekspertëve, fitimi në këto toka është 5 herë më i madh kur mbillen me duhan, se me çdo kulturë tjetër.
Në grahmat e fundit të ekonomisë socialiste, në 1989, Shqipëria eksportoi 20 mijë ton duhan gjethe dhe 3600 ton cigare.
Më pas nisi shkatërrimi dramatik i ekonomisë. Duke punuar për interest e importuesve të cigareve, qeveritë e shkatërruan industrinë e përpunimit. Sot, në Shqipëri, ku prodhohen unifromat e ushtrisë italiane, ku qepen veshjet e markave më të njohura në BE, ku përpunohet peshku që vjen nga Belgjika e Franca, nuk ka asnjë fabrikë përpunimi duhani.
Qeveritë, njëra pas tjetër, e groposën këtë industri. Shkatërruan kultivimin, duke zhytur në mjerim popullistë që jetojnë në zonat që ishin tërësisht duhan kultivuese. U shkatërrua Instituti i Duhanit në Cërrik, institucioni kërkimor e shkencor më i rëndësishëm në rajon. Sot rendimenti, aty ku mbillet, është mjeran. Farërat nuk përshtaten në zonat ku mbillen dhe konsulenca shkencore dhe agronomike është zero.
Përfundimi: Në vitin 2017 janë grumbulluar 600 ton duhan dhe në 2018, 413 ton.
Qeveritë vazhdojnë dhe tregojnë përralla me subvencione plastmasi për serat. Ndërsa fshatarët kanë braktisur masivisht tokat, duke punuar si argatë në fushat me duhan të fermerëve grekë, italianë e gjetkë.
Pyesni përse janë të varfër shqiptarët? Pyesni pse shqiptarët vazhdojnë ta braktisin vendin?
P.S: Nëse dikush është shumë kurioz të mësojë se si bashkëpunon një qeveri e dobishme me fermerët e saj, të marrë mundimin deri në Maqedoni, në Prilep, një rajon tërësisht duhan kultivues.
