I njohur me pseudonimin e tij “Ciceroni”, shqiptari Iljaz Bazna, ishte një ndër spiunët më të famshëm gjatë Luftës së Dytë Botërore. I lindur në Prishtinë, Bazna u zhvendos shpejt me familjen në Stamboll.
Pasi u përjashtua nga Akademia Ushtarake, nisi të merrej me vjedhje në Stambollin e pushtuar nga aleatët, duke bërë edhe disa vite burg. Më vonë u punësua në një fabrikë ku prodhoheshin çelësa për kasafortat.
Arriti të punësohej nga ambasadori britanik në Ankara, duke pasur qasje tek dokumentet e tij sekrete. Ai i kopjoi ato, dhe ua shiti gjermanëve për 20 mijë paund. Bazna i furnizoi gjermanët me shumë materiale të tjera sekrete, përfshirë planet e Konferencave të Kazablankës dhe Teheranit midis Ruzveltit, Çërçillit dhe Stalinit.
Nga “Ciceroni”, nazistët kuptuan për herë të parë planet e aleatëve për çlirimin e Evropës. U zbulua dhe u arrestua në pranverën e vitit 1944 në Ankara. Por arriti të arratisej në Amerikën e Jugut. Aty nisi të kishte një jetë komode me paratë e fituara nga spiunazhi, deri kur autoritetet vendase zbuluan se shumica e stërlinave britanike ishin false. Bazna u arrestua dhe burgos. Kur u lirua u rikthye në Evropë. Vdiq në mjerim në Turqi në vitin 1971.
TIRANA TODAY
