Goditja për ndikimin strategjik në Ballkanin Perëndimor u intensifikua të martën kur Komisioni Europian rekomandoi fillimin e bisedimeve me Shqipërinë dhe Maqedoninë për t’u bashkuar me BE, nis kështu artikulli në të përditshmen britanike Financial Times.
Bisedimet e propozuara të pranimit do të jenë të parat që do të nisin në pesë vjet dhe do të vijnë pasi BE-ja ‘konkurron’ me Rusinë për ndikim në shtetet e ish-Jugosllavisë dhe fqinjëve të tyre. Rekomandimi do të ketë miratimin përfundimtar në qershor nga krerët e qeverive të BE, të cilët do të duhet të peshojnë zgjerimin kundër shqetësimeve, përfshirë këtu krimin e organizuar, korrupsionin dhe mosmarrëveshjet dypalëshe në rajon.
“Kjo nuk është një marrëveshje e bërë”, paralajmëroi një diplomat, për mundësinë e hyrjes së Shqipërisë dhe Maqedonisë në procesin e pranimit. “Ka një debat të vërtetë në Këshillin Europian, në lidhje me faktin se sa progres kanë bërë këto dy shtete.”
Çifti do të bashkohet me dy shtete të tjera të Ballkanit, Serbinë dhe Malin e Zi, në bisedimet për t’u bashkuar me BE. Plani ambicioz i komisionit është që vendet e rajonit të bëhen anëtarë të bllokut që në fillim të vitit 2025.
Bosnja dhe Hercegovina, si dhe Kosova kompletojnë një gjashtëshe të shteteve të Ballkanit që janë kandidatë për të plotësuar anëtarësimin e BE në 33 vende, duke supozuar që Britania e Madhe do të largohet, siç është planifikuar vitin e ardhshëm. Të gjithë përballen me pengesa të ndryshme: Kosova nuk njihet as nga pesë anëtarë të BE-së si një vend i pavarur.
Disa shtete me influencë të BE-së, përfshirë Francën dhe Holandën, janë gjithashtu skeptikë për të dyja zgjerimet në përgjithësi dhe aftësinë e vendeve të Ballkanit për të goditur rrjetet e drogës dhe rrjetet e tjera të krimit. Johannes Hahn, komisioneri i zgjerimit të BE, u tha gazetarëve se përparimi drejt anëtarësimit në bllok varet nga vendet kandidate “ruajtja dhe thellimi aktual i reformës”.
Por rekomandimi i komisionit është një hap i rëndësishëm për Shqipërinë dhe Maqedoninë, që justifikon ndjekjen e liderëve të tyre për anëtarësimin në BE.
Edi Rama, kryeministri i Shqipërisë, muajin e kaluar tha se do të ishte “i çmendur” për bllokun që të mos përfshinte një rajon qendror në rrugët e migracionit.
Z. Rama ka udhëhequr reformat pro-BE dhe u përpoq t’i përmbahet luftës ndaj krimit të organizuar dhe tregtisë së shfrenuar të drogës. Zoran Zaev, i cili mori përsipër detyrën e kryeministrit të Maqedonisë në maj, ka ndjekur një rrugë reformiste dhe pro-perëndimore dhe filloi bisedimet me Greqinë, fqinjën e saj jugore, për zgjidhjen e një mosmarrëveshje të vjetër mbi emrin e vendit.
Freedom House, mbikëqyrësi i demokracisë amerikane, e quajti Maqedoninë “shansin më premtues për një përparim demokratik në Europë” në vlerësimin e fundit vjetor të qeverisjes javën e kaluar. “Suksesi në Maqedoni do të thoshte thyerja e një dekade të burokracive të shtetit dhe zgjidhja paqësore e mosmarrëveshjeve dypalëshe që kanë të bëjnë me përparimin politik dhe ekonomik në rajon”, shtoi raporti.
Shkaku pro-BE mori një rritje në Malin e Zi me fitore të zgjedhjeve presidenciale të së dielës për veteranin Milo Gjukanoviç, një mbështetës i patundur i anëtarësimit.
Djukanoviç, 56 vjeç, drejtoi fushatën e suksesshme të Malit të Zi për t’u bashkuar me NATO vitin e kaluar, pavarësisht kundërshtimit rus dhe një përpjekjeje të grushtit të shtetit të mbështetur nga Moska në zgjedhjet e përgjithshme malazeze në vitin 2016.
Ai mundi me lehtësi sfiduesin e tij kryesor, Mladen Bojanic, një biznesmen, i cili u mbështet nga një grup i partive të opozitës, që preferonin lidhje më të ngushta me Rusinë.
“Ky është konfirmim i vendimit të Malit të Zi për të vazhduar në rrugën e saj europiane”, tha Gjukanoviç /monitor/
