Parashikimet klimatike afatgjata projektojnë për Shqipërinë një rritje të temperaturës mesatare vjetore me 5°C dhe pakësim të reshjeve me 15% deri në fund të këtij shekulli.
Por ajo çfarë është më e rëndësishme, këto parashikime projektojnë më shumë ngjarje të motit ekstrem në të ardhmen që do të thotë përmbytje më të shpeshta, më shumë periudha thatësire dhe valë nxehtësie.
Rikujtojmë se trajtimi i çështjeve të ekstremeve klimatike në territorin e Shqipërisë ka në fokus fatkeqësitë natyrore më të shpeshta dhe me koston më të lartë për shqiptarët.
Sigurisht që kostoja më e lartë e një fatkeqësie natyrore është humbja e jetës njerëzore, por në kushtet e një ekonomie të dobët, është shumë e rëndësishme edhe mbrojtja e pasurisë dhe ekonomisë së një vendi.
Fatkeqësitë natyrore që godasin më shpesh Shqipërinë janë tërmetet të cilat mbajnë 18% të rasteve me fatkeqësi natyrore, por janë përmbytjet që zënë 2-fishin e peshës.
Janë fatkeqësitë natyrore me origjinë hidro-meteorologjike, si reshje intensive, përmbytje, thatësira, valë nxehtësie dhe zjarre, të cilat rrjedhin prej ndryshimeve klimatike dhe përbëjnë mbi 60% të të gjitha rasteve të fatkeqësive natyrore në territorin e Shqipërisë.
Përmbytjet njihen si fatkeqësia natyrore më “popullore” në të gjitha vendet Mesdhetare, edhe Shqipëria përballet të paktën 1 herë në vit me përmbytje të shkallës lokale por mjaft shpesh, përmbytjet zaptojnë disa qarqe njëherësh duke paralizuar për disa ditë apo edhe javë, aktivitetin njerëzor dhe ekonomik në zonat e përmbytura.
Dëmet që përmbytjet kanë shënuar në humbje jetësh njerëzore, fatmirësisht për Shqipërinë kanë qenë të pakta, por dëmet në ekonomi, çdo vit e më tepër prodhojnë fatura të larta financiare për familjet, bizneset dhe buxhetin e shtetit.
Korriku sapo ka nisur dhe temperaturat e larta janë shkaktare të zjarreve në përgjithësi, veçanërisht të zjarreve në pyje dhe kullota.
Klima e mesdhetare, së cilës i takon edhe Shqipëria, karakterizohet nga verë e gjatë dhe e nxehtë, me periudha të gjata thatësire dhe temperatura të larta.
Pas vitit 2000, temperaturat e muajve të verës kanë regjistruar deri 40 gradë Celsius, madje ka edhe ditë kur temperaturat në zonat urbane e tejkalojnë këtë vlerë termike.
Janë pikërisht këto ditë me temperatura të larta, të cilat bëhen shkaktare të zjarreve në masivet pyjore, fenomen i cili është kthyer në një rrezik të madh për jetën dhe pasurinë e popullatës por edhe në një shfarosësh të florës dhe faunës në shumë zona të Shqipërisë.
Nëse do i shtojmë zjarreve natyrore edhe numrin jo të vogël, të zjarrvënies së qëllimshme, dëmet bëhen të pallogaritshme për shkak të dëmtimit të zinxhirit prodhues nga agro-bujqësia në blegtori dhe në prishjen e ekuilibrave të ekosistemit.
Në 2 dekadat e fundit numërohen qindra vatra zjarresh në pyje ku vlen të veçohet viti 2017 i cili ka regjistruar mbi 300 vatra zjarri në të gjithë vendin.
Si një vend me rrezik të lartë ndaj fatkeqësive natyrore, Shqipëria shpesh është gjunjëzuar përballë forcave të natyrës.
Frekuenca e lartë e goditjeve të natyrës kërkon struktura të forta dhe buxhete të larta për menaxhimin e fatkeqësive të natyrës.
Deri në vitin 2019, fatkeqësitë natyrore janë menaxhuar nga Drejtoria e Emergjencave Civile, pranë Ministrisë së Punëve të Brendshme, të ndihmuara nga Forcat e Armatosura ndërsa aktualisht, është krijuar Agjencia Kombëtare e Mbrojtjes Civile pranë Ministrisë së Mbrojtjes, e cila bën politikat e reduktimit të riskut dhe njëkohësisht është koordinatore e mbrojties civile. /A2
