Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Editorial - Opinione

A duhet shtetëzuar transporti urban?

4 vjet ago
in Editorial - Opinione, Të Gjitha, W-Instant
A duhet shtetëzuar transporti urban?

Nga: Klodian Tomorri

Ka patur një debat mes ekonomistëve nëse shërbimi i transportit urban është apo jo monopol natyror? Evans në vitin 1991 studioi shërbimin e autobusave urban në Londër, dhe perfundimi ishte se po. Ky shërbim ishte nje monopol natyror.

Dy karakteristikat e monopolit në rastin e transportit urban rrinë plotësisht. Kostot fikse janë shumë më të larta se ato variabel dhe kostot mesatare qëndrojne mbi ato marxhinale edhe për sasi të mëdha produkti. Për këtë arsye është mirë që tregu të jetë monopol, sepse monopoli mund të ofrojë shërbimin me kosto më të ulët se sa konkurrenca.

Si rregull, monopolet natyrore është më mirë që të jenë në duart e shtetit se sa ato të privatit. Dhe ka një arsye shumë të fortë ekonomike se pse. Një monopol mund ta ofrojë shërbimin në katër nga mënyrat e mëposhtme.

1-Çmim i lartë shërbimi, duke prodhuar në nivelin e monopolit.

2-Çmim të barabartë me koston mesatare

3-Çmim të barabartë me koston marxhinale

4-Çmim zero për shërbimin.

Varianti i parë, që ndryshe quhet ekuilibri i monopolit, maksimizon fitimet per monopolistin, por shkakton humbje për shoqerinë. Termi në anglisht është deadweight loss, në shqip nuk e di si e kanë përkthyer.

Varianti i dytë transferon një pjesë të surplusit nga monopolisti tek qytetaret, por sërish rezulton me humbje për shoqerinë.

Varianti i tretë eliminon plotësisht humbjet për shoqerinë, por në këtë rast monopoli nuk arrin të mbulojë kostot ndaj kërkohet subvencioni nga taksat.

Varianti i katërt shkakton humbje për shoqerinë, çon në mbikerkesë për shkak te free rider dhe kërkon shumë subvencion.

Pra në katër mundesitë, e treta është me eficentja. Si rregull monopolet natyrore duhet të dalin me humbje, e cila duhet të financohet me subvencion nga taksat. Në çdo variant tjetër shoqeria humbet. Por në privat, varianti i tretë nuk mund të realizohet, ndaj monopolet natyrore është mirë që të jenë në duart e shtetit.

Tani kjo krijon problemin tjetër. Ne shtet vidhet, keqmenaxhohet dhe kompania përdoret për qellime politike. Por ka nje masë që mund ta korrektojë disi këtë problem. Monopoli mbahet në pronësi shtetërore, por jepet në administrim privat. Disa nga linjat me te suksesshme të transportit urban nëpër botë, kanë pikërisht këtë model. Rasti me klasik është Tokyo.

Tags: klodian tomorrishqiperitransporti urban

TË LIDHURA

Dëmet reale dhe ato kolaterale të drejtësisë
Analizë

Dëmet reale dhe ato kolaterale të drejtësisë

21:10 | 11/07/2025
A do ta çojë SPAK deri në fund luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar në Shqipëri?
Editorial - Opinione

A do ta çojë SPAK deri në fund luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar në Shqipëri?

22:35 | 05/07/2025
Skllevërit e Sali Berishës dhe pse nuk ka shpresë për PD
Editorial - Opinione

Skllevërit e Sali Berishës dhe pse nuk ka shpresë për PD

20:59 | 02/07/2025
Next Post
Moti në fundjavë/ Harrojeni diellin, rikthehet shiu dhe dëbora

'Reshje shiu me intensitet të ulët', parashikimi i motit për nesër

77 mandate PS-ja?

77 mandate PS-ja?

Paloka reagon pas deklaratës së Bashës: Ndal përçarjen!

Paloka reagon pas deklaratës së Bashës: Ndal përçarjen!

JU REKOMANDOJMË

Çfarë po ndodh? Katër zyrtarë në pranga, kontrolle në Arkivin Shtetëror dhe Kadastrën

Çfarë po ndodh? Katër zyrtarë në pranga, kontrolle në Arkivin Shtetëror dhe Kadastrën

20:04 | 16/07/2025
“Gjalpi është margarinë, qumështi me ujë” – Kamera e fshehtë e Vetting zbulon skandalin me ushqimet në azile. Dhoma të mbipopulluara e dhunë

“Gjalpi është margarinë, qumështi me ujë” – Kamera e fshehtë e Vetting zbulon skandalin me ushqimet në azile. Dhoma të mbipopulluara e dhunë

20:32 | 17/07/2025
Kryen parakalim të gabuar në aksin Librazhd-Qafë Thanë, policia gjobit me 100 mijë lek 2 drejtuesit

Kryen parakalim të gabuar në aksin Librazhd-Qafë Thanë, policia gjobit me 100 mijë lek 2 drejtuesit

15:49 | 18/07/2025
”Banorët duhej të ishin lajmëruar 15 ditë para”, Jorgo: Prishja e ndërtimeve në Theth, e jashtëligjshme

”Banorët duhej të ishin lajmëruar 15 ditë para”, Jorgo: Prishja e ndërtimeve në Theth, e jashtëligjshme

21:24 | 15/07/2025




TË FUNDIT

Vdekja nga duart e policëve/ Apeli rikthen çështjen e Agon Zejnullahut në Gjykatën Themelore
Aktualitet

Vdekja nga duart e policëve/ Apeli rikthen çështjen e Agon Zejnullahut në Gjykatën Themelore

by mirseda
18:33 | 21/07/2025
0

Gjykata e Apelit ka anuluar aktvendimin e Gjykatës Themelore në Prishtinë- Dega në Lipjan, e cila më...

Veshja e Eglit në koncert duke kënduar ‘Mora Fjalë’ shkakton polemika, reagimi i Albinës ndez debatet (FOTO)

Veshja e Eglit në koncert duke kënduar ‘Mora Fjalë’ shkakton polemika, reagimi i Albinës ndez debatet (FOTO)

16:45 | 21/07/2025
Zjarr në Shkopet, digjen dy banesa pa njerëz brenda. Flakët dalin jashtë kontrollit

Zjarr në Shkopet, digjen dy banesa pa njerëz brenda. Flakët dalin jashtë kontrollit

20:43 | 19/07/2025
Zjarret nuk ndalen/ Situatë kritike në Parkun Kombëtar të Lurës, 11 vatra aktive në gjithë vendin

Zjarret nuk ndalen/ Situatë kritike në Parkun Kombëtar të Lurës, 11 vatra aktive në gjithë vendin

19:49 | 19/07/2025
Shëngjin, Shpërthen bombola e gazit në banesë, plagoset një 64-vjeçare

E rëndë në Shëngjin/ Ra në kontakt me rrymën elektrike dhe u rrëzua nga skela, humb jetën 32-vjeçari

18:44 | 19/07/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : redaksia@tiranatoday.com

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : redaksia@tiranatoday.com

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com