Shqipëria ka pasur gjithmonë raporte shumë të mira me Turqinë, por në 8 vitet e qeverisjes nga kryeministri Edi Rama, të dyja vendet janë afruar edhe më shumë.
Kjo duket qartë nga investimet e fundit turke në Shqipëri, ku mnund të veçohet Spitali Rajonal i Fierit, apo dhe mbështetja lidhur me vaksinat kineze anti-covid.
Mbi këtë marrëdhënie ka shkruar dhe gazetari grek, Efthymios Tsiliopoulos për faqen Himara.gr, ku ai analizon investimet e bëra në Shqipëri nga qeveria e Erdogan, ku sipas tij fshihet ndikimi politik me anë të ndihmës ekonomike.
Shkrimi i plotë:
Erdogan pëlqen të luajë “sulltanin” neo-Osman në rajonin e gjerë. Kjo është arsyeja pse ajo synon gjithashtu vendet e Ballkanit, veçanërisht ato me një popullsi myslimane. Kjo është arsyeja pse Shqipëria ishte një shënjestër kryesore dhe një pre e lehtë për diplomacinë turke, veçanërisht gjatë kryeministrisë së Edi Ramës.
Nën pretekstin e bashkëpunimit kulturor, ai po përpiqet dhe në një masë të madhe ka arritur të përfshijë Shqipërinë në sferën turke të ndikimit, ndërsa përhap agjendën e tij Islame. Për këtë qëllim, Turqia ka investuar në infrastrukturë dhe institucione fetare, ndërsa natyrisht nuk dështon të “shesë” bashkëpunimin dhe mbrojtjen ushtarake.
Një vit më parë, Erdogan deklaroi me krenari në një intervistë për Top Channel Shqiptar se Turqia ka investuar tre miliardë euro në Shqipëri. “Unë nuk e di se sa investime kanë ardhur nga BE, por e jona nuk do të ndalet,”- tha ai. Investimet e Turqisë në Shqipëri janë të synuara dhe strategjike. Banka e dytë më e madhe e Shqipërisë, hidrocentralet, një fabrikë çeliku, ish-operatori shtetëror i telekomunikacionit Albtelecom dhe operatori celular Eagle Mobile të gjithë janë vënë nën kontrollin e Turqisë.
Erdogan ofron depërtim ekonomik në Shqipëri në mënyrë që të konsolidojë kontrollin politik në vendin tonë fqinj. Por ndërsa Shqipëria shikon nga BE, ajo duhet të jetë e kujdesshme, veçanërisht në një kohë kur imazhi i Turqisë në Evropë nuk është më i miri. Me fjalë të tjera, Rama nuk ka hapësirë për të lejuar Ankaranë të satelitojë vendin e tij. Duhet të theksohet se Turqia është partneri i pestë më i madh tregtar dhe investitori i gjashtë më i madh në Shqipëri.
Investimet dhe ndikimi politik
Shqipëria, si vendet e tjera në Ballkanin Perëndimor, duhet të jenë të vetëdijshme për aksionet. Perspektivat për rritje ekonomike, prosperitet, liri dhe demokraci të qëndrueshme bazohen në bashkëpunimin e ngushtë me BE, dhe jo në varësinë nga një regjim i pamëshirshëm që duket se është shpëtimtari. Vendet e Ballkanit Perëndimor janë në rrugën e anëtarësimit në BE. Në zgjerimin e ri, Shqipëria do të jetë e para që do të fillojë negociatat e pranimit.
Nga ana tjetër, Turqia po rrit përpjekjet e saj për të satelituar veçanërisht Shqipërinë, Kosovën, por edhe Maqedoninë e Veriut. Siç u përmend më lart, përveç financave, ajo “shet mbrojtje” ndaj tyre, por gjithashtu luan rolin e Islamit. Përveç kësaj, ai përpiqet të përdorë komunitetin shqiptar që jeton në Turqi.
Ndërsa investimet turke në Shqipëri bëhen mbi baza ekonomike, ato përdoren gjithashtu për të kultivuar marrëdhënie personale, por edhe si një mjet për të fituar ndikim politik përmes një sistemi klientelë. Regjimi Erdogan, për më tepër, ka potencialin të ndikojë në vendimet e ndërmarrjeve të mëdha turke. Për të qenë të saktë, ai i sharton investimet e tyre dhe zgjedhjet e tjera me qëllimet e tij politike dhe gjeopolitike.
Përqafimi Rama-Erdogan
Osmoza e botës turke të biznesit me regjimin Erdogan është reciprokisht e dobishme dhe ka marrë një dimension të tillë që disa flasin për një “lloj të ri të klasës politike të biznesit”. Ndërveprimi i biznesit dhe politikës e ka lejuar Erdoganin të lëvizë nga investimi përmes marrëdhënieve institucionale transnacionale në investimin në marrëdhëniet personale me udhëheqësit e vendeve të tjera.
Marrëdhënie të tilla në rastin e Shqipërisë pengojnë perspektivën e demokratizimit, sundimin e ligjit dhe mbizotërimin e një lloji perëndimor të normalitetit. Kjo indirekt, por qartë minon çdo përpjekje reforme duke nxitur praktika ad hoc në prokurimin publik që lehtësojnë korrupsionin. Në fund të fundit, sistemi politik në Shqipëri karakterizohet nga një funksion i dobët demokratik dhe polarizim shumë i mprehtë.
