Presidenti i Serbisë Aleksandër Vuçiç më 17 maj është takuar në Sofje ku u mbajt samiti i BE me Ballkani, dhe udhëheqësit e BE-së që konfirmuan “perspektivë evropiane”, dhe se 6 vendet e Ballkanit Perëndimor akoma po mbahen me premtimin e do të futen së shpejti në BE.
Në një intervistë të mërkurën, më 30 maj për L’ Monde, në Paris, ku ai ishte ka marrë pjesë në konferencën vjetore të Këshillit Evropian për Marrëdhënie të Jashtme (ECFR. Ai po dëshiron aspirimin e vendit të tij drejt BE-së por pa i prishur marrëdhëniet me Moskën.
Në Sofje, Emmanuel Macron donte që BE të reformohej përpara se të zgjerohet me anëtarë të rinj. A është qëllimi juan që të bashkoheni me BE në vitin 2020?
Ajo që dëgjuam nga Emmanuel Macron dhe Angela Merkel ishte inkurajuese. Sigurisht, askush nuk është aq entuziast sa do të donim në Ballkan. Është një realitet me të cilin duhet të merremi, nuk punojmë për ëndrrat. Presidenti francez duket pozitiv, megjithëse ai foli për nevojën për të forcuar BE përpara se të shqyrtojë anëtarësimet e reja. Ai është një udhëheqës i vërtetë pikërisht për shkak se ai është në gjendje të thotë gjëra të vështira.
Por qasja ime është e ndryshme nga ajo e kryeministrit shqiptar Edi Rama kryeministrit shqiptar. Nuk dua të lutem për asgjë. Ne duhet të bëjmë pjesën tonë të punës, duhet të ecim përpara për veten tonë. Dhe po marrim rezultate: për të tretin vit me radhë, pa ndonjë presion nga jashtë, ne kemi një suficit buxhetor. Komisioni mirëpriti përparimin tonë ekonomik. Ne e dimë se çfarë duhet të përmirësohet: sundimi i ligjit, liria e shprehjes … Ne kemi nevojë për më shumë investime të huaja.
Por kush mund të jetë afati?
Puna më e vështirë është ende pa përfunduar: është çështja e Kosovës, e marrëdhënieve tona me Prishtinën. Ky është fati i qindra mijëra njerëzish, të konfliktit territorial paraardhës. Kjo është jetike: nëse kjo çështje nuk zgjidhet, Serbia nuk do të ketë të ardhme. Nëse arrijmë në paqe, gjithçka bëhet e mundur për Ballkanin. Kjo është ajo që më fikson, jo ata që mendojnë të tjerët, evropianët. Për ne jemi tërheqës, nuk kërkoj asgjë.
Cilat hapa jeni gati për të marrë çështjen e Kosovës? Ju keni bërë një rrugë të gjatë në vitet e fundit, por opinioni juaj publik nuk është shumë i favorshëm për koncesionet.
Në vitin 2013, ne nënshkruam marrëveshjet e Brukselit për normalizimin e marrëdhënieve tona me palën kosovare. Kjo ishte shumë e vështirë për ne, por ne kemi plotësuar që të gjitha detyrimet tona në këtë tekst, qoftë në polici, gjyqësor, proceset zgjedhore, energjisë … Pjesa tjetër ishte se një detyrim i vetëm, formimi i komuniteteve serbe në zonat me shumicë serbe. Asgjë nuk është bërë. Evropianët shohin se kush është partneri më i besueshëm. Dhe kosovarët duhet të kuptojnë se asnjëri prej nesh nuk ka të ardhme nëse kjo pyetje nuk zgjidhet. Në afat keq, të gjithë do të duhet të bëjmë lëshime.
A munden këto lëshime të shkojnë deri në njohjen e pavarësisë së Kosovës?
Nuk dua të komentoj për këtë, do të prishte pozitën tonë në procesin e negociatave. Por ne jemi të gatshëm të diskutojmë për çdo gjë që mund të çojë në një zgjidhje kompromisi.
Shumë njerëz në vendin tim, madje edhe shumica e bashkëqytetarëve të mi, preferojnë ta shohin këtë konflikt të mbetet një konflikt i ngrirë. Ata po presin që një mrekulli të vijë nga Rusia, Kina, India … Nuk i kam inkurajuar këto pozita. Përkundrazi: një konflikt i ngrirë mund të lëkundet në çdo moment, incidenti më i vogël mund të shembë tërë ndërtesën. Ajo që na duhet është investimi, atraktiviteti ekonomik … Dhe për këtë ju nevojitet stabilitet, lejueshmëri. Por kjo zgjidhje duhet të jetë e drejtë, përndryshe serbët do të ndjehen të nënçmuar.
Paralelisht me ambiciet tuaja evropiane, ju shfaqni miqësinë “e palëkundur” që lidh vendin tuaj me Rusinë. A është kjo e pakundërshtueshme?
Nuk ka asnjë kundërshtim. Presidenti francez thotë të njëjtën gjë, se Rusia është një vend mik. Nga ana jonë, ne duam të forcojmë lidhjet tona tradicionale me Rusinë, bashkëpunimin tonë tregtar, ushtarak, ne jemi neutral. Por ne jemi mirë në rrugën evropiane. Unë kam të njëjtin gjë në Bruksel, Uashington apo Moskë, dhe Vladimir Putin nuk ka thënë asnjëherë asgjë kundër ambicieve tona evropiane.
Keni qenë ministër i Sllobodan Millosheviqit, a po bëhesh një udhëheqës autoritar?
Sa i përket të kaluarës sime, nuk kam turp për asgjë. Unë nuk kam kryer ndonjë krim. Isha i ri, por mësova. Shumë njerëz në Serbi kanë ndjekur të njëjtën rrugë dhe për këtë arsye njerëzit e mi më besojnë. Kjo është arsyeja pse, kur flas për Evropën, njerëzit e dinë se unë mendoj se atë që po them.
Sa i përket autoritarizmit … A e kam penguar unë ndonjë demonstratë të opozitës? A kam arrestuar ndonjëherë kundërshtar? Serbët besojnë partinë time, kjo është sepse ne punojmë ditë e natë. Kundërshtarët e mi nuk bëjnë asgjë. Ata kontrollojnë disa kanale televizive, të cilat njerëzit nuk i shikojnë. Unë marr raportet e lirisë së shtypit seriozisht dhe ka gjëra për të cilat duhet të punojmë me gazetarët, por shtypi është përgjithësisht i lirë: Unë jam figura më e sulmuar politike në Serbi.
Përshtati Tirana Today
