Nga rreth 57 shoqëri ujësjellës-kanalizime në vend të paktën 43 prej tyre nuk arrijnë të mbulojnë dot kostot e operimit dhe të menaxhimit.
Enti Rregullator i Ujit (ERRU) ka propozuar që në këto kushte të merren masa për vijimin e reformës së agregimit për të cilën është diskutuar edhe më herët.
“Për këtë kategori të shoqërive, në princip, qasja propozon agregimin e tyre “të detyruar” ku qeveria bëhet aksionere me investimet fizike që do të investojë në shoqëri, përndryshe nuk i kryen financimet për investime fizike dhe nuk akordon subvencionet për të mbuluar kostot e O&M. Kjo qasje përgjithësisht synon krijimin e shoqërive të agreguara përgjithësisht gjigande që do të menaxhohet nga një staf qendror (Struktura e Kompetencave të Përbashkëta ose SKP)” thuhet në raportin e ERRU.
Fakti që një pjesë e mirë e ujësjellësve janë të vegjël dhe nuk kanë ekonomi shkalle bën që kostot e tyre të jenë të papërballueshme në situatën aktuale. Ndaj në lojë në një situatë agregimi parashikohet që të hyjë edhe Operatori i Alternativës së Fundit i cili merr përsipër menaxhimin e shoqërisë për një periudhë të caktuar deri në përmirësimin e treguesve të performancës dhe më tej ja kthen përsëri shoqërisë së mëparshme UK.
Në raport me reformën tërësore që duhet të ketë sektori i ujit Enti Rregullator i Ujit ka specifikuar tre elementë ku duhet të fokusohet vëmendja.
Së pari të vazhdohet procesi i vlerësimit të treguesve të performancës (të arritjes së objektivave) për secilën shoqëri UK, si proces mjaft i rëndësishëm në përcaktimin e instrumenteve përkatës për shëndoshjen financiare të tyre;
Së dyti në kontratat e reja të performancës Agjencia Kombëtare e Ujësjellës Kanalizimeve dhe Infrastrukturës së Mbetjeve (AKUM) duhet të vlerësojë sesa janë treguesit e performancës, të dakortësojë me shoqëritë objektivat që duhen arritur prej saj në fund të vitit 2020.
Së treti duhet të niset procesi i agregimit të shoqërive UK si avantazh i ekonomisë së shkallës sipas principit “në baza vullnetare dhe me incentiva nga qeveria qendrore” duke synuar që fillimisht të realizohen 2-3 agregime të suksesshme. Seleksionimi i rasteve të mundshme me pritshmëri pozitive duhet të bazohet në një studim anketimi të të gjithë bashkive të vendit ku mund të zbatohet principi i mësipërm./Monitor/
