Gaetano Castello tregon se herë pas here gjen pranë portës së banesës, qenushë të braktisur. Ndonjëherë ata janë të gjallë por të sëmurë dhe Castello 80-vjeç, biznesmen nga Italia, që banon prej gati tre dekadash në të dalë të Durrësit, kujdeset për ta.
Herë të tjera qentë apo këlyshët janë të mbytur në kanalin pranë rrugës. Në këto raste Castello thotë se i varros me dhemshuri në një cep të oborrit të banesës së tij.
“Më ka rënë rasti të gjej qen të mbytur në kanalet pranë rrugës dhe i kam varrosur në një qoshe të oborrit, sikur t’i kisha rritur vetë”, -thotë ai.
80-vjeçari është një prej vullnetarëve të heshtur në mbrojtje të kafshëve të rrugës në Durrës. Por ai, edhe pse ende nuk e di, nuk është vetëm. Pak metra nga banesa e tij është ndërtuar tashmë një strehë, në të cilën aktualisht dy vullnetare punojnë për t’i ardhur në ndihmë rreth 40 kafshëve të moshave të ndryshme.
Por vullnetaret i thanë BIRN se i gjithë projekti që kishte shpëtuar tashmë dhjetra kafshë të braktisura, ishte ende në mëshirë të vendimeve të pushtetit vendorë dhe pasigurisë.
Zamira Kuçi, një prej vullnetareve thotë se pasiguria e shqetëson. “Na e ka vënë në dispozicion bashkia e Durrësit, por bashkë me vështirësitë e deritanishme, ne nuk e dijmë se cila do të jetë e ardhmja e saj”, thotë Kuçi për strehën.
Streha ndodhet në zonën e Shkozetit, pranë ish-ndërmarrjes së Tullave, rreth 2 kilometra larg nga qendra e qytetit. Bashkia ia ka besuar atë hapësirë vullnetarëve në mbrojtje të kafshëve, por aty vijon të depozitojë mbetje dhe e ardhmja e qendrës është e pasigurtë.
Të rrethuar nga qenushë dhe pasiguri
Gjenovefa Muller Hasanaj drejtuese e Organizatës joqeveritare “Jeta, kafshët dhe njerëzit” me qendër në Zvicër, thotë se ajo dhe vullnetarët prej vitesh përpiqen të sigurojnë një kontratë 10 vjeçare me bashkinë për të ndaluar vrasjen e kafshëve të rrugës.
Hasanaj thotë se deri sëfundmi nuk kanë pasur përgjigje, ndërsa janë përfshirë prej pasigurisë edhe për qendrën në të cilën kanë investuar 6 mijë euro dhe që vijon të përdoret për mbetjet.
”E njëjta garanci kërkohet edhe për territorin e Shkozetit, ku ne punojmë, të cilin fatkeqësisht bashkia po e shfrytëzon edhe si landfill për grumbullimin e mbeturinave”, thotë Hasanaj.
Ajo dhe vullnetaret Zamira Kuçi e Elca Godina kujdesen për qentë e braktisur në këtë qendër e mjaft të tjerë që i mbajnë në oborret e shtëpive, por pasiguritë për të ardhmen i shqetësojnë.
Hasanaj thotë se ata kanë investuar 6 mijë euro, por ende nuk kanë garanci prej bashkisë që vijon ta përdorë zonën si landfill.
“Nuk kemi asnjë dijeni se ku do të shkojmë, nëse do të kemi një territor tjetër për veprimtarinë tonë krejtësisht vullnetare” – shprehet drejtuesja e projektit, duke shtuar.
Zamira Kuçi tregon se përveç grupit që ndodhet në strehë, ka në banesën e saj private edhe 22 “qenushë” të tjerë, siç i quan ajo kafshët edhe pse janë të moshave të ndryshme.
Vajza thotë se i është dashur punë të binte edhe familjen e saj që t’ia pranojë këtë pasion.
“Mamaja ime në fillim shqetësohej për kafshët që mbanim në shtëpi, ndërsa tani ndodh e kundërta. Ajo mërzitet kur ndonjë nga qenushët adoptohet dhe largohet nga banesa” – thotë Zamira për BIRN.
Në zërin e saj të butë ndjehet pasioni, i cili e mund lodhjen e përditshme për të shpëtuar qentë e rrugës, për tu siguruar ushqimin apo për t’i adoptuar pranë famijeve të ndryshme.
Përpjekje për sensibilizim
Zamira tregon se bashkë me shoqen e saj Elca Godina, po bëjnë të gjitha përpjekjet që të sensibilizojnë bashkëqytetarët e tyre për kujdesin ndaj “qenushëve”.
Por kjo nuk është gjithmonë e lehtë.
“Javën e kaluar një nga qentë e rrugës kafshoi në këmbë një shoqen tonë dhe u shqetësuam jo pak”, thotë Vera Hamiti, një grua pensioniste që shëtit çdo ditë në orët e para të mëngjesit në shëtitoren “Taulantia”. Gruaja thotë se la frikë edhe nga qentë e shoqëruar nga të rinjtë apo familjarët, dhe që nuk mbajnë maskat e detyruara nga ligji.
Eror Zylyftari, mjek veteriner, që bashkëpunon me vullnetarët e Durrësit për sterilizimin e kafshëve të rrugës, thotë se duhet më shumë vëmendje prej pushtetit lokal. Zylyftari thotë se qentë shpesh kanë sjellje të papritura, por shton se situata mund të kontrollohet nëse shmanget shumimi i pakontrolluar.
Zylyftari thotë 2-3 viteve të fundit në bashkëpunim me vullnetarët kanë bërë mjaft punë në këtë drejtim.
“Lidhja me organizatën zvicerane e ka bërë më konkrete veprimtarinë tonë” – thotë ai për BIRN.
“Vetëm gjatë periudhës së pandemisë në klinikën time u sterilizuan mbi 400 qen rruge femra, ndërsa numri i përgjithshëm në këto tre vite arrin në rreth 1000 qen të sterilizuar dhe kastruar”, – shprehet mjeku veteriner, që nënvizon rëndësinë e këtij procesi dhe nevojën që bashkia të mbështesë aktivistët.
Aktivistët në mbrojtje të kafshëve janë si rrallë të tjerë të apasionuar pas asaj që bëjnë dhe shumë prej tyre nuk heqin dorë edhe kur vetë janë në vështirësi të mëdha.
Një prej tyre Donika Hamzai mbeti pa shtëpi pas tërmetit të 26 nëtorit 2019. Por edhe në banesën ku jeton aktualisht me qira ajo mban dhe kujdeset për qen të braktisur. “Tani mbaj qen të vegjël, qenushë, se nuk dua që të bëjnë zhurmë” – thotë Donika.
Hamzai gëzohet kur vullnetaret e tjera po mundësojnë adoptimin e qenushëve jashtë vendit. “Ndihem më e qetë, kur shoh fotot e tyre pranë familjeve në Gjermani, Hollandë apo Itali”, thotë ajo, duke shtuar se edhe këtu familjet adoptuese kanë tashmë një qëndrim më të mirë ndaj kafshëve.
Megjithatë ajo është gjithmonë e shqetësuar. “Ka raste, edhe kur nuk kujdesen për shëndetin e tyre, kur nuk i ushqejnë dhe kur në fund i lenë përsëri në mes të rrugës” – përfundon Donika./BIRN
