Nga George Winston
Lufta e Ftohtë, ka qenë e mbushur me incidente, të cilat për pak sa kanë shkaktuar nisjen e një “apokalipsi bërthamor”. Një ngjarje e tillë e çuditshme, ndodhi pikërisht në kohën kur ishte më pak e pritshme:në fundin e Luftës së Ftohtë. 4 korriku i vitit 1989, Dita e Pavarësisë për amerikanët, nuk ishte një ditë veçanërisht emocionuese për Skuadronin Taktitik të Avionëve Luftarakë, i njohur ndryshe edhe si “Wolfhounds”, në bazën ushtarake Soesterberg në Holandë.
Kur dy pilotë shumë të aftë, J.D.Martin dhe Bill Mërfi, u nisën në mision atë ditë, nuk prisnin që fluturimi i tyre në Ditën e Pavarësisë, të shoqërohej me interceptimin dhe ndjekjen e një avioni sovjetik MiG shumë të çuditshëm.
Në të njëjtën ditë, piloti sovjetik Nikolai Skurigin përgatiti avionin e tij tip MiG-23M, për një fluturim të zakonshëm stërvitor. Kur MiG-u i pilotit sovjetik, u ngrit nga baza ushtarake Kolobzreg në Poloninë komuniste, Skurigin nuk e kishte idenë se çfarë do të ndodhte më pas me avionin e tij.
Menjëherë pasi u ngrit lart, Skurigin e kuptoi se motori i avionit MiG, pësoi një defekt të rëndë, dhe se avioni mund të rrëzohej brenda pak sekondash. Ndaj ai bëri atë që do të bënte çdo pilot, që është trajnuar për situata të tilla. E braktisi avionin, dhe u hodh me parashutë.
Por teksa po zbriste në tokë me parashutën e tij, Skurigin kuptoi se po ndodhte diçka tepër e pazakontë. Avioni i tij MiG, nuk po rrëzohej. Përkundrazi, ai po fitonte ende lartësi, dhe po ecte në drejtim të hapësirës ajrore armike, atë të NATO-s.
Nga ana tjetër, pilotët amerikanë Martin dhe Mërfi pasi u njoftuan për një avion rus që kishte pushtuar hapësirën ajrore të aleancës, patën një problem më vete. Ata nuk po mundeshin të komunikonin normalisht me Kullën e Kontrollit në tokë.
Por pavarësisht nga këto vështirësi, dy pilotët iu afruan avionit “armik”, dhe zbuluan se MiG-u ishte jo vetëm i paarmatosur, por mbi të gjitha në të nuk kishte asnjë pilot. Dhe kjo përbënte një sfidë tjetër edhe më të madhe për pilotët dhe Kullën e Kontrollit, teksa tani avioni nuk konsiderohej si një kërcënim i menjëhershëm.
Pilotët e Forcave Ajrore të SHBA-së, e shoqëruan me avionët e tyre F-15 MiG-un sovjetik, derisa ai arriti në lartësinë 13 mijë metra nga toka, kur nisi të rrëzohej ndoshta për shkak të mungesës së karburantit. Kur avioni nisi të zbriste, pilotët me ndihmën e Kullës së Kontrollit në tokë, parashikuan se ai mund të përplasej diku pranë qytetit francez të Lilës, pranë kufirit mes Belgjikës dhe Francës.
Disa minuta më vonë, përllogaritjet treguan se ai do të rrëzohej në një zonë të pabanuar brenda territorit belg, dhe kjo përplasje u cilësua si “jo e rrezikshme”. Mjerisht, përllogaritjet e ekspertëve nuk mundën të parashikojnë atë që ndodhi në të vërtetë.
Në fakt, MiG-u sovjetik pa pilot, u rrëzua mbi një fermë, duke vrarë një të ri 18 vjeçar, raportoi asokohe e përditshmja amerikane “Los Angeles Times”. Ngjarja ndodhi saktësisht në një fermë në rrethinat e Kortrijk, më pak se 10 kilometra nga kufiri me Francën.
Kjo ishte një ngjarje e rëndë, që qartazi mund të shmangej si nga sovjetikët, apo edhe amerikanët. Avioni mund të ishte rrëzuar paraprakisht, duke u goditur që kur ndodhej në ajër. Të dyja vendet, Bashkimi Sovjetik dhe SHBA-ja, thanë se ishin të keqardhura për pasojat tragjike të atij incidenti.
Kur koloneli sovjetik Skurigin, mori vesh lajmin e vdekjes së adoleshentit belg nga avioni i tij MiG, shprehu publikisht keqardhje për vendimin e tij për të braktisur avionin, dhe u hedhur me parashutë. Qeveria e Belgjikës, bëri një protestë zyrtare ndaj Bashkimit Sovjetik, për mungesën e njoftimit mbi avionin e humbur ushtarak.
Ministri i Jashtëm i atëhershëm belg, Mark Ejskens, shprehu shqetësimin se ”nga momenti kur MiG-23 u kap për herë të parë nga radarët e NATO-s, dhe deri në kohën kur u rrëzua më shumë se 1 orë më vonë, nga pala sovjetike nuk erdhi paralajmërim”. Sipas tij, ka pasur gjithmonë një “ngadalësi të theksuar nga ana e sovjetikëve në informimin, nëse avioni kishte apo jo në bord armë bërthamore apo toksike”./Tirana Today
