Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Bota

A është e pashmangshme lufta mes një Kine në rritje, dhe një Amerike dominuese?

8 vjet ago
in Bota, Kryesore, Të Gjitha
A është e pashmangshme lufta mes një Kine në rritje, dhe një Amerike dominuese?

Nga David Ignatius “Washington Post”

Le të imagjinojmë një projekt kinez “të historisë së zbatuar”, i ngjashëm me atë të Qendrës Belfer pranë Universitetit të Harvardit, që ndihmoi në publikimin e librit të shumëdiskutuar të profesor Graham Allison, “Të destinuar për luftë”.

Analiza historike e Allison e çoi atë të parashtrojë një “Kurth të Tukididit” dhe rrezikun (në mos pashmangshmërinë) e luftës midis një Kinë në rritje dhe një Amerike dominante, ashtu si konflikti i lashtë mes Athinës dhe Spartës, i përshkruar nga historiani grek Tukididi.

Një studim nga Projekti i Qendrës Belfer për Historinë e Aplikuar, identifikoi 16 raste të ngjashme “të fuqisë në rritje kundër asaj në pushtet” gjatë 500 viteve të fundit, 12 prej të cilave rezultuan në luftë. Çfarë do të thonë kinezët në lidhje me leksionet e bashkëveprimeve të shkuara me Perëndimin?

Analistët kinezë, nga Presidenti Xi Jinping e poshtë, e refuzuan fillimisht analizën pesimiste të Allison. “S’ka asnjë kurth të Tukididit”- argumentoi Xi, duke pretenduar se kishte menduar një alternativë për një “lloj të ri marrëdhëniesh mes fuqive të mëdha”, që do të shmangte luftën, duke pranuar se secili nga gjigantët aziatike kishte interesat e veta legjitime.

Kohët e fundit, ai ndryshoi qasje, duke argumentuar se “Kina dhe Shtetet e Bashkuara, duhet të bëjnë gjithçka që është e mundur për të shmangur Kurthin e Tukididit”.

Protesta të ngjashme, thuhet se janë bërë privatisht në muajt e fundit, nga një varg të zyrtarësh të lartë kinezë, dhe bashkëpunimi modest i Kinës me Shtetet e Bashkuara në trajtimin e kërcënimit bërthamor të Koresë së Veriut, jep shpresë se kjo është vërtet një lojë “win-win”, ashtu siç e përsërit vazhdimisht pa u lodhur, presidenti Xi dhe udhëheqësit e tjerë kinezë.

Një mendim interesant eksperimental, do të qe të imagjinohej një version kinez i Allison, i cili vendos të shqyrtojë librin nga ana e vet. Çfarë do t’i mësojë historia e zbatuar kinezëve, për kryqëzimin e tyre kanosës me fuqinë dominuese të Shteteve të Bashkuara? Unë nuk jam ekspert i historisë kineze apo politikës së jashtme, kështu që thjesht do të skicoj disa zona të fokusit të mundshëm për një analizë hipotetike Sino-Tukididit.

Këtu është lista ime e propozimeve të testueshme, nga një perspektivë kineze:

(1) Fuqia ekonomike dhe kulturore, nuk është zëvendësues i fuqisë ushtarake. Kina ishte një forcë dominuese ekonomike dhe intelektuale, kur u përball për herë të parë me një fuqi evropiane, por i mungonte teknologjia e mbështetur nga muskujt ushtarakë. Gabim.

 (2) Dobësia ushqen përçmimin. Fuqitë perëndimore u shtirën sikur u zotuan për besnikëri dhe pagimin e një haraçi ndaj sundimtarëve dhe kryekomandantëve kinezë, por kjo maskoi qëllimin e tyre armiqësor. Kinezët arritën suksesin, dhe u korruptuan nga ndikimi i Perëndimit. Gabim.

Allison citon rregullin e Tukididit: I dobëti (dhe për rrjedhojë i korruptuari) vuan nga ato që i duhet. Ç’rrënjosja (ose të paktën kontrolli), i korrupsionit është një detyrë qendrore e kinezëve.

(3) Perëndimi predikoi hapjen, si rruga që duhen të ndiqte Kina dhe vendet e tjera aziatike për të absorbuar teknologjinë e përparuar dhe dijen perëndimore. Por, Perëndimi e shfrytëzoi këtë hapje për të krijuar ndërvarësi. Edhe Japonia, që ka ndërtuar një bazë të habitshme të prodhimit, mbeti e varur për lëndët e para perëndimore dhe furnizimin me energji. Gabim. Rezultati ishte një luftë katastrofike.

(4) Rrjetet e ndihmës, janë mbulesa të mira për zgjerimin e ndikimit dhe fuqisë ushtarake. Plani Marshall, ishte një skemë sublime për përhapjen e ndikimit të Amerikës dhe mpirjen e Bashkimin Sovjetik, në emër të lehtësimit të vuajtjeve humanitare.

Kina po vepron në një terren të ngjashëm përmes Bankës Aziatike të Investimeve në Infrastrukturë, dhe zhvillimit të projektit të përbashkët të njohur si “Një Brez, një Rrugë”. Shtetet e Bashkuara, kanë bërë gjithçka që mundin për të parandaluar kombe të tjera nga nënshkrimi i nismave kineze. Gabim. Zhvillimi aziatik, është në shërbim të fuqisë kineze.

(5) Shtetet e Bashkuara argumentojnë se transparenca dhe një rend ndërkombëtar i bazuar në rregulla, janë garancia më e mirë e sigurisë për të gjitha palët. Por ajo që kjo do të thotë vërtet përmes historisë moderne, është se Shtetet e Bashkuara i bëjnë rregullat dhe të tjerët duhet t’u binden atyre.

Respektimi i “rregullave”, do të kishte kontrolluar ekspansionin e Kinës në Detin e Kinës Jugore (duke lejuar dominimin e vazhdueshëm të SHBA-së). Gabim. Historia na mëson se Kina duhet të shpallë se qëllimet e saj janë të kufizuara, dashamirëse dhe jo-ushtarake – edhe pse fuqia e saj zgjeron dhe krijon bazat ushtarake, që do ta lejojnë atë të sfidojë fuqinë detare të SHBA-së në Detin e Kinës Jugore.

Përshtati për Tirana Today, Alket Goce 

Tags: dominimie pashmangshmeekonomiakineluftaperpsektiva kinezeSHBA

TË LIDHURA

I mituri në Sarandë dhunon gjyshen dhe babin e tij si pasojë e problemeve mendore dhe varsisë nga drroga
Aktualitet

I mituri në Sarandë dhunon gjyshen dhe babin e tij si pasojë e problemeve mendore dhe varsisë nga drroga

22:46 | 10/06/2025
Tiranë, 69-vjeçari vetëhidhet nga pallati dhe humb jetën
Aktualitet

Tiranë, 69-vjeçari vetëhidhet nga pallati dhe humb jetën

22:34 | 10/06/2025
Vdekja misterioze e foshnjës në Greqi, babai shqiptar lihet i lirë, por me një kusht. Në pritje dëshmia e nënës
Aktualitet

Vdekja misterioze e foshnjës në Greqi, babai shqiptar lihet i lirë, por me një kusht. Në pritje dëshmia e nënës

22:06 | 10/06/2025
Next Post
“Kuptova që Zoti ekziston”, rrëfimi prekës i 11-vjeçarit që i shpëtoi tërmetit në Itali

“Kuptova që Zoti ekziston”, rrëfimi prekës i 11-vjeçarit që i shpëtoi tërmetit në Itali

Shqiptari fut në Greqi drogën që krijon haluçinacione intensive

Shqiptari fut në Greqi drogën që krijon haluçinacione intensive

Drejtoria e Tatimeve: Bllokim të llogarive bankare dhe sekuestrim pasurie nëse s’paguani borxhet

Drejtoria e Tatimeve: Bllokim të llogarive bankare dhe sekuestrim pasurie nëse s’paguani borxhet

JU REKOMANDOJMË

Valeri i Big Brother vjen plot surpriza, firmos kontratë me spektaklin e njohur

Valeri i Big Brother vjen plot surpriza, firmos kontratë me spektaklin e njohur

15:27 | 21/06/2019
Trupi i pajetë i 30-vjeçares rumune gjendet pa k*kë

Trupi i pajetë i 30-vjeçares rumune gjendet pa k*kë

10:29 | 05/06/2025
Ndahet papritur nga jeta ish-bashkëshorti i Grida Dumës

Ndahet papritur nga jeta ish-bashkëshorti i Grida Dumës

21:42 | 06/06/2025
Gjysma e Shqipërisë “përvëlohet”, pjesa jugore përmbytet, era e fortë rrëzon pemët në rrugë

Gjysma e Shqipërisë “përvëlohet”, pjesa jugore përmbytet, era e fortë rrëzon pemët në rrugë

18:11 | 05/06/2025




TË FUNDIT

Kurti e Vuçiç së shpejti për dialogun, Sorensen paralajmëron përgatitjet
Kosovo

Kurti e Vuçiç së shpejti për dialogun, Sorensen paralajmëron përgatitjet

by mirseda
22:57 | 10/06/2025
0

Emisari i Bashkimit Evropian për dialogun Kosovë-Serbi, Peter Sorensen, ka reaguar pas takimit trepalësh me kryenegociatorët e...

Shqipëria barazon me Letoninë, rruga për Botërorin vështirësohet

Shqipëria barazon me Letoninë, rruga për Botërorin vështirësohet

22:55 | 10/06/2025
Maji do të jetë një muaj i vështirë për këtë shenjë horoskopi

Horoskopi ditor për nesër, e Mërkurë 11 Qershor 2025

22:49 | 10/06/2025
I mituri në Sarandë dhunon gjyshen dhe babin e tij si pasojë e problemeve mendore dhe varsisë nga drroga

I mituri në Sarandë dhunon gjyshen dhe babin e tij si pasojë e problemeve mendore dhe varsisë nga drroga

22:46 | 10/06/2025
LIVE Letoni-Shqipëri: Kuqezinjtë vuajnë në sulm, 5 minuta nga fundi

LIVE Letoni-Shqipëri: Kuqezinjtë vuajnë në sulm, 5 minuta nga fundi

22:37 | 10/06/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com