Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Bota

A është e pashmangshme lufta mes një Kine në rritje, dhe një Amerike dominuese?

8 vjet ago
in Bota, Kryesore, Të Gjitha
A është e pashmangshme lufta mes një Kine në rritje, dhe një Amerike dominuese?

Nga David Ignatius “Washington Post”

Le të imagjinojmë një projekt kinez “të historisë së zbatuar”, i ngjashëm me atë të Qendrës Belfer pranë Universitetit të Harvardit, që ndihmoi në publikimin e librit të shumëdiskutuar të profesor Graham Allison, “Të destinuar për luftë”.

Analiza historike e Allison e çoi atë të parashtrojë një “Kurth të Tukididit” dhe rrezikun (në mos pashmangshmërinë) e luftës midis një Kinë në rritje dhe një Amerike dominante, ashtu si konflikti i lashtë mes Athinës dhe Spartës, i përshkruar nga historiani grek Tukididi.

Një studim nga Projekti i Qendrës Belfer për Historinë e Aplikuar, identifikoi 16 raste të ngjashme “të fuqisë në rritje kundër asaj në pushtet” gjatë 500 viteve të fundit, 12 prej të cilave rezultuan në luftë. Çfarë do të thonë kinezët në lidhje me leksionet e bashkëveprimeve të shkuara me Perëndimin?

Analistët kinezë, nga Presidenti Xi Jinping e poshtë, e refuzuan fillimisht analizën pesimiste të Allison. “S’ka asnjë kurth të Tukididit”- argumentoi Xi, duke pretenduar se kishte menduar një alternativë për një “lloj të ri marrëdhëniesh mes fuqive të mëdha”, që do të shmangte luftën, duke pranuar se secili nga gjigantët aziatike kishte interesat e veta legjitime.

Kohët e fundit, ai ndryshoi qasje, duke argumentuar se “Kina dhe Shtetet e Bashkuara, duhet të bëjnë gjithçka që është e mundur për të shmangur Kurthin e Tukididit”.

Protesta të ngjashme, thuhet se janë bërë privatisht në muajt e fundit, nga një varg të zyrtarësh të lartë kinezë, dhe bashkëpunimi modest i Kinës me Shtetet e Bashkuara në trajtimin e kërcënimit bërthamor të Koresë së Veriut, jep shpresë se kjo është vërtet një lojë “win-win”, ashtu siç e përsërit vazhdimisht pa u lodhur, presidenti Xi dhe udhëheqësit e tjerë kinezë.

Një mendim interesant eksperimental, do të qe të imagjinohej një version kinez i Allison, i cili vendos të shqyrtojë librin nga ana e vet. Çfarë do t’i mësojë historia e zbatuar kinezëve, për kryqëzimin e tyre kanosës me fuqinë dominuese të Shteteve të Bashkuara? Unë nuk jam ekspert i historisë kineze apo politikës së jashtme, kështu që thjesht do të skicoj disa zona të fokusit të mundshëm për një analizë hipotetike Sino-Tukididit.

Këtu është lista ime e propozimeve të testueshme, nga një perspektivë kineze:

(1) Fuqia ekonomike dhe kulturore, nuk është zëvendësues i fuqisë ushtarake. Kina ishte një forcë dominuese ekonomike dhe intelektuale, kur u përball për herë të parë me një fuqi evropiane, por i mungonte teknologjia e mbështetur nga muskujt ushtarakë. Gabim.

 (2) Dobësia ushqen përçmimin. Fuqitë perëndimore u shtirën sikur u zotuan për besnikëri dhe pagimin e një haraçi ndaj sundimtarëve dhe kryekomandantëve kinezë, por kjo maskoi qëllimin e tyre armiqësor. Kinezët arritën suksesin, dhe u korruptuan nga ndikimi i Perëndimit. Gabim.

Allison citon rregullin e Tukididit: I dobëti (dhe për rrjedhojë i korruptuari) vuan nga ato që i duhet. Ç’rrënjosja (ose të paktën kontrolli), i korrupsionit është një detyrë qendrore e kinezëve.

(3) Perëndimi predikoi hapjen, si rruga që duhen të ndiqte Kina dhe vendet e tjera aziatike për të absorbuar teknologjinë e përparuar dhe dijen perëndimore. Por, Perëndimi e shfrytëzoi këtë hapje për të krijuar ndërvarësi. Edhe Japonia, që ka ndërtuar një bazë të habitshme të prodhimit, mbeti e varur për lëndët e para perëndimore dhe furnizimin me energji. Gabim. Rezultati ishte një luftë katastrofike.

(4) Rrjetet e ndihmës, janë mbulesa të mira për zgjerimin e ndikimit dhe fuqisë ushtarake. Plani Marshall, ishte një skemë sublime për përhapjen e ndikimit të Amerikës dhe mpirjen e Bashkimin Sovjetik, në emër të lehtësimit të vuajtjeve humanitare.

Kina po vepron në një terren të ngjashëm përmes Bankës Aziatike të Investimeve në Infrastrukturë, dhe zhvillimit të projektit të përbashkët të njohur si “Një Brez, një Rrugë”. Shtetet e Bashkuara, kanë bërë gjithçka që mundin për të parandaluar kombe të tjera nga nënshkrimi i nismave kineze. Gabim. Zhvillimi aziatik, është në shërbim të fuqisë kineze.

(5) Shtetet e Bashkuara argumentojnë se transparenca dhe një rend ndërkombëtar i bazuar në rregulla, janë garancia më e mirë e sigurisë për të gjitha palët. Por ajo që kjo do të thotë vërtet përmes historisë moderne, është se Shtetet e Bashkuara i bëjnë rregullat dhe të tjerët duhet t’u binden atyre.

Respektimi i “rregullave”, do të kishte kontrolluar ekspansionin e Kinës në Detin e Kinës Jugore (duke lejuar dominimin e vazhdueshëm të SHBA-së). Gabim. Historia na mëson se Kina duhet të shpallë se qëllimet e saj janë të kufizuara, dashamirëse dhe jo-ushtarake – edhe pse fuqia e saj zgjeron dhe krijon bazat ushtarake, që do ta lejojnë atë të sfidojë fuqinë detare të SHBA-së në Detin e Kinës Jugore.

Përshtati për Tirana Today, Alket Goce 

Tags: dominimie pashmangshmeekonomiakineluftaperpsektiva kinezeSHBA

TË LIDHURA

Zhduket 48-vjeçarja nga Tropoja, arrestohet bashkëshorti – dyshohet për dhunë në familje
Aktualitet

Zhduket 48-vjeçarja nga Tropoja, arrestohet bashkëshorti – dyshohet për dhunë në familje

09:48 | 29/07/2025
Shiu fik zjarret në në gjithë Qarkun Dibër
Aktualitet

Shiu fik zjarret në në gjithë Qarkun Dibër

09:41 | 29/07/2025
Shpërthim tritoli në një dyqan në Fushë-Krujë, detajet e para
Aktualitet

Korçë/ Konfliktohen për motive të dobëta, arrestohet një person, i plagosuri drejt Tiranës

09:35 | 29/07/2025
Next Post
“Kuptova që Zoti ekziston”, rrëfimi prekës i 11-vjeçarit që i shpëtoi tërmetit në Itali

“Kuptova që Zoti ekziston”, rrëfimi prekës i 11-vjeçarit që i shpëtoi tërmetit në Itali

Shqiptari fut në Greqi drogën që krijon haluçinacione intensive

Shqiptari fut në Greqi drogën që krijon haluçinacione intensive

Drejtoria e Tatimeve: Bllokim të llogarive bankare dhe sekuestrim pasurie nëse s’paguani borxhet

Drejtoria e Tatimeve: Bllokim të llogarive bankare dhe sekuestrim pasurie nëse s’paguani borxhet

JU REKOMANDOJMË

Bashkëpunëtori i vrasjes në Fier, banorët: E mësuam nga mediat, e njohim si të qetë

Bashkëpunëtori i vrasjes në Fier, banorët: E mësuam nga mediat, e njohim si të qetë

22:34 | 26/07/2025
Valeri i Big Brother vjen plot surpriza, firmos kontratë me spektaklin e njohur

Valeri i Big Brother vjen plot surpriza, firmos kontratë me spektaklin e njohur

15:27 | 21/06/2019
U arratis nga dhomat e paraburgimit në dhjetor/ Arrestohet Nazmi Liçi, në kërkim për grabitje në Elbasan

U arratis nga dhomat e paraburgimit në dhjetor/ Arrestohet Nazmi Liçi, në kërkim për grabitje në Elbasan

21:36 | 26/07/2025
Hyri për tu larë në det, por nuk u kthye më, vijojnë kërkimet për 57-vjeçarin portugez në Sarandë

Hyri për tu larë në det, por nuk u kthye më, vijojnë kërkimet për 57-vjeçarin portugez në Sarandë

12:34 | 28/07/2025




TË FUNDIT

Zhduket 48-vjeçarja nga Tropoja, arrestohet bashkëshorti – dyshohet për dhunë në familje
Aktualitet

Zhduket 48-vjeçarja nga Tropoja, arrestohet bashkëshorti – dyshohet për dhunë në familje

by mirseda
09:48 | 29/07/2025
0

Një grua 48-vjeçare nga fshati Bujan i Tropojës rezulton e zhdukur që prej datës 22 korrik, duke...

“Çmendet” moti, sinoptikania sjell parashikimin deri në fundjavë

“Çmendet” moti, sinoptikania sjell parashikimin deri në fundjavë

09:45 | 29/07/2025
Shiu fik zjarret në në gjithë Qarkun Dibër

Shiu fik zjarret në në gjithë Qarkun Dibër

09:41 | 29/07/2025
Shpërthim tritoli në një dyqan në Fushë-Krujë, detajet e para

Korçë/ Konfliktohen për motive të dobëta, arrestohet një person, i plagosuri drejt Tiranës

09:35 | 29/07/2025
67-vjeçari plagos rëndë 70-vjeçarin me thikë në Durrës, tenton të arratisej, por arrestohet

67-vjeçari plagos rëndë 70-vjeçarin me thikë në Durrës, tenton të arratisej, por arrestohet

08:59 | 29/07/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : redaksia@tiranatoday.com

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : redaksia@tiranatoday.com

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com