Studiuesi i shkencave politike në “RAND Corporation”, Andrew Radin, i përqendruar kryesisht në çështjet ushtarake dhe ato të sigurisë thekson se NATO mund të hyjë në luftë me Rusinë. Duke iu referuar ekspansionit rus ndaj Krimesë dhe që tashmë rrezikon vendet baltike, BE, SHBA dhe NATO e shohin Rusinë si mjaft agresive në drejtim të Evropës.
Radin i referohet një raporti të “RAND Corporation” të viti 2016, i cili sipas tij “tregonte se në rastin e një pushtimi të shkurtër rus, forcat ruse mund të mbërrinin në periferinë e kryeqyteteve të Estonisë dhe Letonisë brenda 60 orëve”.
Sipas tij, për shkak se do të duheshin 3-6 muaj për të vendosjen e forcave të mjaftueshme amerikane në terren, për të rimarrë shtetet baltike, por edhe rrezikut të një përgjigjeje bërthamore, Shtetet e Bashkuara do të mbeteshin me pak opsione të mira për të reaguar.
Për këtë arsye Radin shpjegon se parandalimi duhet të jetë në përpjesëtim me interesat e Rusisë. “NATO ka vendosur aktualisht 4 batalione në Poloni dhe shtetet baltike. Këto forca, e bëjnë aleancën të aftë të reagojë, dhe janë aq të mjaftueshme sa ta frenojnë Rusinë nga ndërmarrja e veprimeve agresive, për të cilat s’ka ndonjë interes jetik, edhe pse nuk mund të ngadalësojnë në mënyrë domethënëse një ofensivë ruse në shkallë së madhe”, shkruan ai.
Ai shton se “një shtim i forcave të NATO-s në rajonin e Baltikut, mund të ndryshojë interesat ruse, veçanërisht nëse Moska i percepton forcat në rajon si një kërcënim ndaj regjimit të saj në pushtet. Pas studimit të veprimeve ushtarake perëndimore në Irak, Libi dhe Ballkan, analistët rusë kanë ngritur shqetësime, se një prani ushtarake perëndimore aty pranë, mund të jetë pararendësja e një goditje të rëndë, ose që mund të lehtësojë një revolucion me ngjyra në Rusi”, vijon më tej në analizën e tij eksperti amerikan i sigurisë.
Analiza e plotë e Andrew Radin në “National Interest”, përshtatur nga Tirana Today:
Pasi Rusia aneksoi Krimenë, dhe mbështeti separatistët në rajonin ukrainas të Donbasit, analistët ushtarakë në SHBA dhe Perëndim, ngritën shqetësime rreth potencialit të një agresioni rus në shtetet baltike. Për shembull, një raport i “RAND Corporation” i viti 2016, tregonte se në rastin e një pushtimi të shkurtër rus, forcat ruse mund të mbërrinin në periferinë e kryeqyteteve të Estonisë dhe Letonisë brenda 60 orëve.
Për shkak se do të duheshin 3-6 muaj për të vendosjen e forcave të mjaftueshme amerikane në terren, për të rimarrë shtetet baltike, por edhe rrezikut të një përgjigjeje bërthamore, Shtetet e Bashkuara do të mbeteshin me pak opsione të mira për të reaguar.
Duke pasur parasysh aftësitë ushtarake ruse në rajonin e Baltikut, ka pasur një shqetësim të madh se stërvitja ushtarake e Rusisë në shtatorin e këtij viti, mund të jetë pararendësja e një sulmi ndaj shteteve baltike. Megjithatë, stërvitja u krye, dhe trupat ruse u rikthyen në bazat e tyre pa shkaktuar asnjë incident.
Fakti që Moska nuk e ka përdorur stërvitjen e planifikuar prej një kohë të gjatë “Zapad”, si një mundësi për veprime agresive, ngre pikëpyetjen nëse Rusia ka potencialisht synime agresive kundër shteteve baltike. Siç janë gjërat aktualisht, interesat e politikës së jashtme të Rusisë, nuk japin ndonjë arsye për të sulmuar baltikët, dhe se janë prioritetet e politikës së jashtme në rajone të tjera, ato që duhet të jenë më shqetësuese për Perëndimin.
Në të vërtetë, rruga kryesore në të cilën Rusia do të zhvillonte interesin për të sulmuar baltikët, është nëse percepton se NATO po synon të vendosë atje forca të mjaftueshme, përbën një kërcënim. Në një raport të fundit, që analizon pikëpamjen ruse të rendit ndërkombëtar, ne përshkruajmë interesat kryesore të politikës së jashtme të Rusisë, duke përfshirë mbrojtjen e vendit dhe regjimit; ndikimin në “zonën afër vendit”, koncepti i Rusisë për lagjen e saj të afërt; dhe lidhur me të, një vizion për veten si një fuqi e madhe.
Sipas analistëve rusë, afërsia jashtë vendit përfshin të gjitha republikat e ish-Bashkimit Sovjetik, përveç shteteve baltike. Moska i sheh shtetet baltike si të huaja, dhe të përfshira plotësisht në NATO. Me përjashtim të disa “eurazianistëve” të vijës së ashpër si Aleksandër Dugin, me shumë pak ndikim të drejtpërdrejtë në hartimin e politikave, nuk ka shumë interes për të pushtuar këto territore.
Rusia ruan njëfarë interesi për të vazhduar pasjen e një marrëdhënie me rusishtfolësit, duke përfshirë edhe “politikën e bashkatdhetarëve”, por ky është një prioritet i ulët. Në mungesë të një kërcënimi për sigurinë e saj, është e vështirë të shihet se si këto interesa thelbësore do ta çonin Rusinë të donte të sulmonte shtetet baltike.
Në fakt, në rishikimin e literaturës strategjike ruse, një tjetër raport i kohëve të fundit i “RAND”, nuk gjeti “asnjë diskutim serioz mbi vlerën strategjike të rikthimit të një pjese, apo të të gjitha shteteve baltike, qoftë për vlerën e tyre të brendshme, apo si një mënyrë për dobësimin e NATO-s”. Vetë diskursi rus për Ukrainën, nxjerr në pah rëndësinë e kufizuar të Baltikut për politikën e jashtme ruse.
Rusët duket se e shohin Ukrainën si një zgjatim të Rusisë:që nga disa terma të përdorur shpesh si “Rusia e vogël”, ose siç i shpjegoi Putini presidentit amerikan Bush në vitin 2008, “se është një vend joreal”, duke marrë parasysh marrëdhënien e ngushtë midis Rusisë dhe pjesëve të Ukrainës.
Nisur nga mungesa e interesi të Rusisë mbi shtetet baltike, Shtetet e Bashkuara dhe NATO duhet të kushtojnë më shumë burime dhe vëmendje kuptimit se ku Rusia ka interesa, aftësi dhe synime për të minuar demokracinë dhe sigurinë perëndimore. Moska është larg nga të qenit një fuqi e madhe dashamirëse.
Dyshimet se ajo ka ndërhyrë kibernetiikisht në presidencialet amerikane, mbështetja e saj ndaj partive të krahut të djathtë në Francë, manipulimi i burimeve energjetike që kanë një ndikim politik në Bullgari, midis aktiviteteve të tjera subversive, paraqesin kërcënime të mëdha për demokracinë dhe sigurinë e Shteteve të Bashkuara, BE dhe NATO-s.
Me aneksimin e Krimesë nga Rusia, forcat e saj ushtarake në Detin e Zi janë shtuar ndjeshëm, duke paraqitur potencialisht një kërcënim për shtetet anëtare të NATO-s, Rumaninë dhe Bullgarinë. Veprimet e Rusisë në Ukrainë, rrezikojnë normat e sovranitetit dhe minojnë angazhimin e NATO-s dhe BE-së për të integruar vendet evropiane.
Shtetet e Bashkuara dhe NATO, nuk duhet të supozojnë se baltikët janë më të rrezikuarit nga agresioni rus, por duhet të shqyrtojnë dhe “zbusin” këto dhe sfida të tjera, që krijohen nga konflikti midis interesave reale të Rusisë dhe atyre të Perëndimit. Mungesa e një interesi rus për të sulmuar baltikët, nuk do të thotë se aleanca duhet të tërheqë forcat e saj nga rajoni.
Përkundrazi, parandalimi duhet të jetë në përpjesëtim me interesat e Rusisë. NATO, ka vendosur aktualisht 4 batalione në Poloni dhe shtetet baltike. Këto forca, e bëjnë aleancën të aftë të reagojë, dhe janë aq të mjaftueshme sa ta frenojnë Rusinë nga ndërmarrja e veprimeve agresive, për të cilat s’ka ndonjë interes jetik, edhe pse nuk mund të ngadalësojnë në mënyrë domethënëse një ofensivë ruse në shkallë së madhe.
Megjithatë, një shtim i forcave të NATO-s në rajonin e Baltikut, mund të ndryshojë interesat ruse, veçanërisht nëse Moska i percepton forcat në rajon si një kërcënim ndaj regjimit të saj në pushtet. Pas studimit të veprimeve ushtarake perëndimore në Irak, Libi dhe Ballkan, analistët rusë kanë ngritur shqetësime, se një prani ushtarake perëndimore aty pranë, mund të jetë pararendësja e një goditje të rëndë, ose që mund të lehtësojë një revolucion me ngjyra në Rusi.
Bazuar në shqetësime të tilla, një rritje e pranisë së NATO-s në vendet balltike, mund ta detyrojë Rusinë të ndjehet e motivuar për të ndërmarrë një pushtim, edhe nëse nga perspektiva perëndimore, forcat e vendosura në vendet balltike nuk mund të sfidojnë realisht ushtrinë ruse.
Dislokimet ushtarake të SHBA-së dhe NATO-s në rajon, duhet të shmangin këtë rrezik duke marrë seriozisht bindjet ruse rreth aftësive të NATO-s në planifikimin e dislokimeve të ardhshme, dhe duke qenë transparente dhe zhvilluar para dislokimeve të ardhshme ushtarake në rajonin e Baltikut.
Shënim: Andrew Radin, është një shkencëtar politik në “RAND Corporation” jo think-tank amerikan i qëndruar kryesisht në çështjet ushtarake dhe ato të sigurisë.
Përshtati për Tirana Today, Alket Goce
