Për 25 vite, Skënderbeu nga kjo kala mbrojti qytetin prej turqve. Është një nga zonat më të frekuentuara të Krujës, por shumë prej shtëpive të cilat ndodhen brenda kalasë janë në gjendje të rrënuar. Banorët thonë për Tirana Today se e kanë të vështirë t’i restaurojnë për të ruajtur gjendjen e tyre të vjetër, për këtë arsye shumë prej tyre janë të braktisura. Mungesa e investimeve po mposht lagjet e vjetra të saj.
“Kalaja e Krujës është ndërtuar në vitin 1190-1212 nga Progoni. Kalaja e ka humbur origjinalitetin sepse gjëra të vjetra ka shumë pak. Më parë kalaja ka qenë më e populluar dhe sipas legjendës së Skënderbeut thuhet se ka pasur 300 shtëpi, ku macja shkonte tjegull më tjegull, nga jugu i kalasë deri në majë. Por, kur e mbaj mend unë kanë qenë mbi 80 shtëpi, kurse tani kanë mbetur 25 familje,”-shprehet Baki Dollma.
I vendosur në lartësinë 600 metra mbi nivelin e detit, qyteti i Krujës, vetëm 32 km larg nga Tirana, është një nga qendrat më të rëndësishme historike të vendit tonë. Në çdo muaj të vitit, vizitohet nga turistë, të cilët më kërshëri kërkojnë të zbulojnë të shkuarën e asaj epoke të lavdishme. Kërkojnë në muze, në muret e larta të kalasë, në rrugët e ngushta ku pjesë të caktuara të kalasë janë të paarritshme nga parcelizimi.
“Më pëlqejnë shumë shtëpitë prej guri, do të doja të banoja në një prej tyre. Janë shumë të bukura dhe ato duhet të restaurohen, që njerëzit të jetojnë këtu. Braktisja do t’i shkatërrojë,”-shprehet një turiste për Tirana Today.
Janë të pakët banorët të cilët lëvizin në rrugicat e shtëpive të vjetra. Trokasim në ato pak dyer të cilat nuk janë mbyllur me kyç, për të takuar ndokënd. Ismet Balla ka vite që jeton në një shtëpi pothuajse të rrënuar brenda kalasë. I menduar dhe me një cigare në dorë, na thotë se shpesh herë i trembet natyrës, pasi çka bie jashtë, hyn brenda katit të dytë të banesës. Por, si çdokush prej banorëve të tjerë, edhe ai bën thirrje për marrje masash për gjithë banesat historike.
“Janë shtëpi të vjetra, bëhet fjalë për banesa 300-400 vjeçare. E di si tha një turiste franceze, ‘Kruja është Ballkani i Ballkanit, këtu në kala njerëz të privilegjuar banojnë?’ Por, në të vërtetë këtu jetojnë njerëz fukarenj, me halle.”
“Çatitë, shtëpitë po shemben, është një mëkat i vërtetë. Këto mund të jenë një monument kulture, pasi tregojnë historinë e kësaj kalaje, janë pjesë e të shkuarës. Nuk e kuptoj se pse mund të jetë kaq problem të vihet dorë dhe të merren masa,”-thotë Shkëlzen Topçiu, banues në Krujë.
“Do të më pëlqente të ishin siç kanë qenë në të shkuarën, të ruanin anën historike. Në mënyrë që brezat e ardhshëm ta njohin të kaluarën,”-shprehet një turiste.
Shtëpitë e braktisura dhe ato të shkatërruara brenda mureve të kalasë nuk janë i vetmi problem. Kulla e Orës është një nga problemet e tjera, ku në sipërfaqe të murit ka çarje të ndryshme. Edhe pse vendimi i parë i qeverisë Rama 2 ishte shpallja e vitit 2018, si “Viti i Skënderbeut”, duket se dëmet që janë në kalanë e Krujës ende nuk do të riparohen.
“Nuk përfitoj gjë unë se është ‘Viti i Skënderbeut’, këtu në kala shteti duhet të vendosi dorë. Pasi vijnë nga shumë vende të botës, të shohin kalanë, është pasqyrë e shtetit. Thonë: ‘shih si janë lënë pas dore, duke u rrënuar shtëpitë e vjetra të kalasë’,”-përfundon Ismet Balla. TIRANA TODAY
