Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Editorial - Opinione

Tre dekada pas Luftës së Ftohtë, demokracia është e rrezikuar në mbarë botën

6 vjet ago
in Editorial - Opinione, Të Gjitha, TT, W-Instant
Tre dekada pas Luftës së Ftohtë, demokracia është e rrezikuar në mbarë botën

Nga Gavin Esler, “The National”

Vendet e Europës Lindore, po përgatiten të kremtojnë 30-vjetorin e çlirimit të tyre nga komunizmi sovjetik. Viti 1989, ishte një nga më të rëndësishmit në historinë botërore. Perëndimi e fitoi Luftën e Ftohtë, por ka shenja se vlerat tradicionale demokratike perëndimore, po  humbasin sërish terren.

Po shkruaj nga Berlini, një qytet i mbushur plot me kujtime të Luftës së Ftohtë. Gjermanët po përgatiten për festimet e rënies së Murit të Berlinit në vitin 1989, shembjen e komunizmit, dhe përmbushjen e ëndrrës që deri atëherë dukej e pamundur të Gjermanisë së ribashkuar.

Kohët e fundit shoqërova një mik që nuk e kishte vizituar asnjëherë Berlinin, dhe ai këmbënguli që të shkonim në “Checkpoint Charlie”. Ishte pika më e famshme e kalimit ndërmjet Berlinit Perëndimor dhe atij Lindor, vija e parë ndarëse midis 2 fuqive bërthamore, me dy ideologji konkurruese.

Miku im është pjesë e një brezi njerëzish, që u rrit duke menduar se “Checkpoint Charlie” ishte vendi nga ku do të shpërthente Lufta e Tretë Botërore. Çdo shtetas i Gjermanisë Lindore, që përpiqej të arratisej përmes Murit të Berlinit në Gjermaninë Perëndimore, do të qëllohej për vdekje ose burgosej, por konkurrenca mes superfuqisë ishte ndonjëherë komike.

Në vitet 1960, lindja komuniste ndërtoi një antenë gjigante televizive në Alexanderplatz, duke u siguruar që ajo të ishte më e madhe se sa e rivales së saj në Berlinin Perëndimor. Sot ajo kullë, është një pikë shumë e dashur reference e qytetit të ribashkuar.

Sot shenjat e vetme të dukshme të Murit të Berlinit, janë tani disa banera të ekspozuara për turistët. Është e vështirë të imagjinohet se për vite me radhë ushtarët e armatosur rëndë, policia kufitare dhe tanke patrulluan nëpër këto rrugë. Sistemi sovjetik, krijoi një ekonomi difektoze, e cila nuk mundi dot të konkurronte me sipërmarrjen, inovacionin dhe konsumerizmin perëndimor.

Në fillim të vitit 1989, brenda komunizmit kishte shenja të theksuara të krizës. Unë isha gazetar i BBC-së kur studentët kinezë pushtuan Sheshin Tiananmen në Pekin, teksa udhëheqësi sovjetik Mikhail Gorbachev, po përgatitej të vizitonte Kinën. Publikisht, mes dy vendeve gjithçka ishte miqësore.

Privatisht, zyrtarët kinezë më thanë se Gorbachev ishte “i çmendur”, që po zbatonte programin e tij të perestrojkës dhe glasnostit (ristrukturimit dhe hapjes) në BRSS. Ata thanë se ishte e mundur të reformohej një sistem ekonomik. Madje edhe një sistem politik. Megjithatë, asnjë udhëheqës nuk mund t’i bënte që të dyja në të njëjtën kohë, pa shkaktuar kaos.

Dhe ata kishin të drejtë. Pekini i ndaloi më dhunë protestat në Sheshin Tiananmen, por e hapi ekonominë kineze ndaj botës, dhe ndërtoi një Kinë moderne, të diktuar nga konsumizmi.

Reformat e Gorbachev, ishin shumë më ambicioze, por rezultati ishte në fakt kaosi dhe shkatërrimi i Bashkimit Sovjetik.

Lindën një varg demokracish të reja, nga Balltiku deri poshtë në jug të Evropës, ndërsa Gjermania Lindore u integrua me Perëndimin. Presidenti i atëhershëm amerikan, George H.W.Bush, foli për një “rend të ri botëror” dhe një “botë unipolare” me një superfuqi, Shtetet e Bashkuara.

NATO u zgjerua në Poloni dhe shtetet balltike. Bashkimi Evropian, pranoi anëtarë të rinj në vitin 2004. Idealet demokratike, kishin triumfuar në vitet e para të shekullit XXI-të. Tridhjetë vjet më pas, gjërat nuk janë dhe aq të sigurta. Në vitin 2019, ne kemi një botë të mbushur me demokraci të sabotuara, dhe me institucione demokratike të pabesueshme.

NATO është e minuar. Bashkimi Europian, është larg së qeni një organizatë e lumtur. Në Britani, një studim i ‘Hansard Society’, një grupim jo partiak, zbuloi se 54 për qind e të anketuarve dëshironin një udhëheqës të fortë dhe që thyen rregullat, ndërsa 42 për qind mendonin se shumë probleme mund të zgjidhen nëse qeveritë nuk varen më nga votat në parlament.

Ekstremistët politikë si Donald Trump, Vladimir Putin, Matteo Salvini dhe Nigel Farage, përfaqësojnë një autoritarizëm që tashmë është në rritje. Ata përdorin një retorikë të ashpër, dhe premtojnë një udhëheqje të dorës së fortë, por ndryshimi që ata mbrojnë nuk përfaqëson bashkëpunimin dhe kohezionin.

Në fakt, ajo që ata duan është një Kaos i Ri Botëror. Dhe këtu është gjëja vërtet e çuditshme. Në ditët e Luftës së Ftohtë, shumë evropianë perëndimorë e admironin kulturën ruse. Por sot Rusia e Vladimir Putinit nuk ka ndonjë figurë të shquar kulturore: asnjë Alexander Solzhenitsyn, Boris Pasternak apo Andrei Tarkovsky. Putin nuk ka një ideologji koherente botërore. Ai përdor në qeverisje stilin e një gangsteri që përleshet rrugëve.

Prodhimi i Brendshëm Bruto në SHBA është 53.000 dollarë, ndërsa në Gjermani 48.000 dollarë. Në Rusi, është vetëm 12.000 dollarë. Që nga viti 1989, Rusia ka mbetur një dështim ekonomik. Por në mënyrë të habitshme, disa politikanë dhe madje edhe disa votues e admirojnë njeriun e fortë që gjallon tek Putini.

Atë e admiron vetë presidenti amerikan. Kjo përbën një kujtesë, se teksa festojmë 30 vjetorin e një Evrope të lirë, rreziqet për demokracinë nuk janë zhdukur. Muret mund të rrëzohen, por ato gjithashtu mund të rindërtohen, madje edhe më të lartë se më parë./ Tirana Today

Tags: botëndemokracialufta e ftohtembarënë rrezik

TË LIDHURA

Zvicra ngre alarmin: Importin e kok**nës në Europë e kontrollon mafia shqiptare, financohet nga mafia italiane
Editorial - Opinione

Zvicra ngre alarmin: Importin e kok**nës në Europë e kontrollon mafia shqiptare, financohet nga mafia italiane

08:53 | 26/05/2025
💸 Pse rrogat rriten në letra, por varfëria rritet në realitet?
Analizë

💸 Pse rrogat rriten në letra, por varfëria rritet në realitet?

22:32 | 19/05/2025
Beteja për çlirimin e demokracisë sapo ka filluar,shprehet:Ardi Stefa
Editorial - Opinione

Beteja për çlirimin e demokracisë sapo ka filluar,shprehet:Ardi Stefa

22:17 | 17/05/2025
Next Post
“U nda nga burri, dhe u lidh me boksierin”/ Shpërthen moderatorja: Puna e mendjes është si by*a

"U nda nga burri, dhe u lidh me boksierin"/ Shpërthen moderatorja: Puna e mendjes është si by*a

Ish-presidenti Moisiu apel politikës: Koha për zgjidhje në interes të Shqipërisë

Ish-presidenti Moisiu apel politikës: Koha për zgjidhje në interes të Shqipërisë

Meta i kthen një tjetër ligj Kuvendit

Meta i kthen një tjetër ligj Kuvendit

JU REKOMANDOJMË

Vrasje makabër/ 35-vjeçari mbyt ish-të dashurën, e fut trupin në bagazh dhe e hedh në një lumë me piranja

Vrasje makabër/ 35-vjeçari mbyt ish-të dashurën, e fut trupin në bagazh dhe e hedh në një lumë me piranja

18:18 | 27/05/2025
”‘Më dërgo foto nu*o…’ – Flirti online kthehet në makth për 26-vjeçaren e martuar”

”‘Më dërgo foto nu*o…’ – Flirti online kthehet në makth për 26-vjeçaren e martuar”

22:15 | 23/05/2025
Macron goditet nga gruaja në sy të të gjithëve? Videoja që po bën xhiron e rrjetit

Macron goditet nga gruaja në sy të të gjithëve? Videoja që po bën xhiron e rrjetit

16:42 | 26/05/2025
Tmerr nga ajri/ Aeroplani bie mbi lagje, banesa në flakë

Tmerr nga ajri/ Aeroplani bie mbi lagje, banesa në flakë

16:04 | 22/05/2025




TË FUNDIT

Ilir Beqaj në GJKKO: Gjykata e ka pushuar procedimin penal duke më dhënë pafajësi!
Aktualitet

Ilir Beqaj në GJKKO: Gjykata e ka pushuar procedimin penal duke më dhënë pafajësi!

by mirseda
13:57 | 28/05/2025
0

Ish-ministri i Shëndetësisë, Ilir Beqaj, në seancën për dosje e “Sterilizimit”, është shprehur se gjykata e ka...

Kapet në Burrel 24-vjeçari i shpallur në kërkim, i dënuar për prodhim dhe shitje të n*rkotikëve

Arrestohet në Tiranë 26-vjeçari i shpallur në kërkim ndërkombëtar nga Kazakistani

13:53 | 28/05/2025
Vodhën automjetin në Tepelenë dhe e shitën në Gjirokastër, në pranga 3 të rinj

Vodhën automjetin në Tepelenë dhe e shitën në Gjirokastër, në pranga 3 të rinj

13:51 | 28/05/2025
Xhensila dhe Ledri, prapë bashkë?

Xhensila dhe Ledri, prapë bashkë?

13:48 | 28/05/2025
Raporti i DIA-s: Mafia shqiptare po fiton lidership në trafikun e kokainës!

Raporti i DIA-s: Mafia shqiptare po fiton lidership në trafikun e kokainës!

13:44 | 28/05/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com