Lufta kundër qeseve plastike për blerje, është një nismë nuk është ndërmarrë që të ‘prodhoj rezultate’, por ama ajo çfarë paraqitet në sytë e qytetarëve, ka një rezultat të shkëlqyer. E përkthyer ndryshe, kjo nismë ka një profil të fortë globalist. Sipas qeverisë, ndotja e mjedisit mbetet arsyeja kryesore në marrjen e këtij vendimi, i cili disa prej fabrikave iu ka nxjerrë jashtë përdorimi makineritë që kanë investuar.
Por a do ta zgjidhë ky vendim problemin e ndotjes në Shqipëri, apo thjesht do të rëndojë në xhepat e konsumatorëve? Nga frika e një gjobe, çdo shitës në një dyqan të madh apo i vogël qoftë, nuk guxojnë të nxjerin qeset që kishin më herët.
Po kështu, nën zë, ata thonë se ‘janë të detyruar’ dhe se e dinë mjaft mirë se buxheti është i vogël dhe nuk e përballojmë. Me sharje apo ankesa, edhe kjo çështje kalon si shumë të tjera. Për të bërë pazar duhet të mendosh mirë para të bësh blerjet, pasi qeset kanë një çmim.
Llogaritë nuk dalin, por ligji është i njëjtë për të gjithë. Kjo sigurisht që përkthehet në kosto tek konsumatori shqiptar. Tregtarët, ndonëse në fillim u munduan që të tërhiqnin klientelën me qeset që i kishin stok, tashmë nuk kanë nga t’ia mbajnë, por detyrohen që ti pyesin, pasi edhe ata e kanë të pamundur të bëjnë ‘ndere’ ngado.
Të gjithë dyqanet e shitjes me pakicë kanë afishuar në vende të dukshme të biznesit të tyre, që tashmë qeset (ato mbi 35 mikronë) nuk jepen më falas, por kushton 5 lekë/fije ato që janë të vogla, dhe 10 lekë për fije ato që janë të mëdha. Arsyeja kryesore për marrjen e kësaj mase drastike, sipas ministrit Klosi, është diktuar nga situata e rënduar në mjedis, si pasojë e konsumit të qeseve plastike.
Dy muaj pas miratimit të këtij vendimi, Ministria e Turizmit dhe e Mjedisit, shkruan në faqen e saj zyrtare se do të gjobitet çdo biznes që tregton qese plastike nën 35 mikronë, me një vlerë nga 1 milion deri në 1.5 milionë lekë të reja. Më tej, në njoftimin e Ministrisë, thuhet se këto masa janë në radhë të parë për prodhuesit e importuesit e mëdhenj, por ligji nuk i përjashton as tregtarët më të vegjël: supermarketet, marketet, dyqanet, apo çdo subjekt që do të tregtojë mallra me këto ambalazhe.
Krejt natyrshëm na lind pyetja, në të vërtetë a është qesja zgjidhja e problemit të ndotjes?
Duhet të dimë diçka se në vendet nga ku është importuar ky projekt, qytetarët i largojnë mbetjet nëpërmjet ambalazheve të dedikuara, ndërsa shqiptarët i përdorin qeset plastike të blerjeve, edhe si ambalazh për largimin e mbetjeve. Ç’ka do të thotë se edhe në rastin kur shqiptarët nuk do të përdorin qese plastike për blerje, do ti përdorin ato për të larguar mbetjet. Së dyti, qeset plastike kanë kosto të ulët dhe në këtë kuptim, çmim të ulët në shitje. Ç’ka do të thotë se, kostoja e blerjes së qeseve plastike nuk mund të punojë si një barrierë e rëndësishme për mos përdorimin e tyre. Së treti, volumi i qeseve plastike si mbetje zë vetëm 5% të mbetjeve totale urbane që prodhojnë qendrat e banuara. Për rrjedhojë, edhe nëse kjo nismë do të ketë sukses në masën 100%, ndikimi në mjedis, të paktën në volum mbetjesh, është pothuajse i papërfillshëm.
Ajo çfarë vlen për tu nënvizuar është se kjo masë e re, për asnjë arsye nuk duhet që të krijojë iluzionin se do të rregullojë situatën e mbetjeve. Problemi i ndotjes zgjidhet falë menaxhimit të tyre që në burim!
