Presidenti kinez Xi Jinping ka thënë se “ribashkimi” me Tajvanin “duhet të përmbushet”, ndërsa tensionet e rritura mbi ishullin vazhdojnë. Z. Xi deklaroi se bashkimi duhet të arrihet në mënyrë paqësore, por paralajmëroi se populli kinez kishte një “traditë të lavdishme” të kundërshtimit të separatizmit.
Në përgjigje, Tajvani tha se e ardhmja e tij ishte në duart e njerëzve të tij. Tajvani e konsideron veten një shtet sovran, ndërsa Kina e shikon atë si një provincë të shkëputur.
Pekini nuk ka përjashtuar përdorimin e mundshëm të forcës, për të arritur bashkimin. Ndërhyrja e Xi vjen pasi Kina dërgoi një numër rekord avionësh ushtarakë në zonën e mbrojtjes ajrore të Tajvanit ditët e fundit. Disa analistë thonë se fluturimet mund të shihen si një paralajmërim për presidentin e Tajvanit, përpara ditës kombëtare të ishullit të dielën.
Ministri i Mbrojtjes i Tajvanit, ka thënë se tensionet me Kinën janë ndër më të këqijat në 40 vjet. Por vërejtjet e Xi të shtunën ishin më pajtuese sesa ndërhyrja e tij e fundit e madhe në Tajvan në korrik, ku ai u zotua se do të “shkatërronte” çdo përpjekje për pavarësinë zyrtare të Tajvanit.
Duke folur në një ngjarje që shënonte 110 vjetorin e revolucionit që përmbysi dinastinë e fundit perandorake të Kinës në 1911, ai tha se bashkimi përmes një “mënyre paqësore” ishte “në përputhje me interesin e përgjithshëm të kombit kinez, përfshirë bashkatdhetarët e Tajvanit”.
Por ai shtoi: “Askush nuk duhet të nënvlerësojë vendosmërinë e vendosur të popullit kinez, vullnetin e fortë dhe aftësinë e fortë për të mbrojtur sovranitetin kombëtar dhe integritetin territorial”.
“Detyra historike e ribashkimit të plotë të atdheut, duhet të përmbushet dhe patjetër do të përmbushet”, tha ai.
Z. Xi ka thënë se ai dëshiron që bashkimi të ndodhë sipas një parimi “një vend, dy sisteme”, i ngjashëm me atë të punësuar në Hong Kong, i cili është pjesë e Kinës, por ka një shkallë të lartë të autonomisë.
Por zyra presidenciale e Tajvanit tha se opinioni publik ishte shumë i qartë në refuzimin e një vendi, dy sistemeve. Në një deklaratë të veçantë, Këshilli i Çështjeve Kontinentale të Tajvanit i bëri thirrje Kinës të braktisë “hapat e saj provokues të ndërhyrjes, ngacmimit dhe shkatërrimit”.
Pak para se Xi të fliste në Pekin, Kryeministri i Tajvanit Su Tseng-chang akuzoi Kinën për nxitjen e tensioneve.
Megjithë tensionet e fundit të rritura, marrëdhëniet midis Kinës dhe Tajvanit nuk janë përkeqësuar në nivelet e fundit të parë në 1996, kur Kina u përpoq të prishte zgjedhjet presidenciale me testet e raketave dhe SHBA dërgoi transportuesit e avionëve në rajon për t’i bindur ata. Dhe ndërsa një numër i vendeve perëndimore kanë shprehur shqetësim për shfaqjen e fuqisë ushtarake të Kinës, Presidenti amerikan Joe Biden tha se Xi kishte rënë dakord t’i përmbahej “marrëveshjes së Tajvanit”.
Biden duket se po i referohej politikës së gjatë të Uashingtonit “Një Kinë”, sipas së cilës ajo njeh Kinën dhe jo Tajvanin. Sidoqoftë, kjo marrëveshje gjithashtu i lejon Uashingtonit të mbajë një marrëdhënie “të fortë jozyrtare” me Tajvanin. SHBA i shet armë Tajvanit, si pjesë e Aktit të Uashingtonit për Marrëdhëniet me Tajvanin, i cili thotë se SHBA duhet të ndihmojë Tajvanin të mbrojë veten. Në një intervistë me BBC këtë javë, këshilltari amerikan i sigurisë kombëtare Jake Sullivan, tha se SHBA do të “ngrihen dhe do të flasin” mbi çdo veprim që mund të “minojë paqen dhe stabilitetin” në ngushticën e Tajvanit.
Burimi i lajmit: BBC. Përshtatur nga Tirana Today
