Sipas INSTAT 900 mijë shqiptarë mbi 25 vjeç, nuk dinë asnjë gjuhë të huaj. Por, a e dinë shqiptarët mirë gjuhën e tyre mëmë? Në një kohë kur të rinjtë kanë rënë “pre” e fjalëve të shkurtuara apo termave të huaj, duket se gjuha shqipe standarde po flitet përherë e më rrallë.
Dhimitri Bello, Përgjegjës i Departamentit të Gjuhës Shqipe, në Fakultetin Histori-Filologji, në një intervistë për Tirana Today, shprehet se janë të shumtë të rinjtë të cilët kanë mangësi në gjuhën shqipe.
“Të rinjtë e sotëm kam idenë se përtojnë të shkruajnë, andaj përdorin edhe shkurtimet. Më pas fillojnë edhe në përdorim të përditshëm. I shohim edhe në detyrat që bëjnë, përdorin të njëjtin stil. Harrojnë që në një detyrë duhet të jesh korrekt, ta shkruash fjalën e plotë, të mos përdorësh shenja të ndryshme matematikore, ku zëvendësojnë fjalën e barabartë etj.”
Ndërkohë që vite më parë, në gjimnaze nuk trajtohej gjuha shqipe, në vitet e fundit ajo është vendosur në programet mësimore.
“Mënyra se si trajtohet ndryshon nga shkolla në shkollë. Këtu ndoshta duhen riparë edhe njëherë programet dhe mënyrat që gjuha të mos përcillet e thatë, të bëhet e bezdisur apo të jetë thjesht gramatikë. Duhet të bëhet në forma më atraktive.
Këtë vit është një VKM, për të gjithë ata që vazhdojnë programin e mësuesisë, duhet të kenë mesatare mbi 7-të. Niveli nuk mund të themi që është i kënaqshëm dhe asnjëherë nuk do të arrijmë në atë nivel, që të kënaqemi. Pasi mesatarja 7 e një shkolle elitare të Tiranës, nuk mund të jetë njësoj me një të një province, ku edhe mësuesit janë të niveli më të ulët. Po ashtu edhe fëmijët nuk kanë kaq kontakte me gjuhën letrare, por thjesht më atë dialektin e vetë të zonës ku jetojnë. Këtu duhet investim i shtetit, që të zgjedhë specialistët e duhur për tekstet e duhura.”
Mediat janë një prej instrumenteve kyçe në përcjelljen e duhur të gjuhës shqipe. Por, jo rrallë herë ato kthehen në modele negative. Njëjtë si gjuha e politikanëve në Kuvend.
“Çështja e drejtshkrimit apo shqiptimit ka gjithmonë probleme. Këtu luan një rol të madh edhe ambienti jashtë-shkollor. Mediat duhet të jenë më shumë të specializuara dhe më të mirë-informuara për gjuhën amtare. Ka portale që nuk mund ta kuptosh fare se çfarë kanë shkruar. Edhe pse është në shqip, mesazhi nuk del i qartë. Ne jemi mësuar që t’i shohim mediat, portalet si një model. Por, janë të shumtë ata njerëz që nuk e dinë se cili është model i mirë dhe cili është i keq.
Banaliteti i politikanëve është një shembull i keq për brezin e ri, të cilën thonë se kur e përdorin ata që janë në krye të një vendi, përse mos ta përdorim dhe ne. Por, këto ndikojnë shumë negativisht sidomos në ata njerëz të cilët nuk e kanë shumë të fortë kulturën gjuhësore.” TIRANA TODAY
