Stresi është lidhur prej kohësh me rënien e flokëve, thinjen e tyre apo ndalimin e rritjes. Por deri dje nuk i kemi kuptuar arsyet e sakta pse ndodh kjo. Një studim i ri tek minjtë, tani mund t’i japë përgjigje disa pyetjeve kryesore mbi lidhjen shumë të rëndësishme midis stresit dhe flokëve tanë.
Studiuesit kanë identifikuar jo vetëm se një hormon kryesor i stresit, ndalon rritjen e flokëve. Por ata madje kanë kuptuar llojin e qelizës dhe molekulën përgjegjëse për transmetimin e sinjalit të stresit. Nëse këto zbulime përkthehen me sukses në biologjinë njerëzore, ne mund të arrijmë më në fund të zgjidhim enigmën që lidh stresin kronik me rënien e flokëve, duke u dhënë kësisoj mundësi studiuesve të bëjë diçka në lidhje me të.
“Lëkura ofron një sistem të gjurmueshëm për ta studiuar në thellësi këtë problem të rëndësishëm. Gjatë këtij studimi, ne zbuluam se stresi vonon në fakt aktivizimin e qelizave burimore dhe e ndryshon në thelb frekuencën se sa shpesh rigjenerojnë indet qelizat burimore të folikulit të flokëve”-thotë biologu Ja-Çieh Hsu nga Universiteti i Harvardit, SHBA.
Folikula e flokëve kontroll rritjen e tyre tek gjitarët, dhe të qelizave burimore që gjenden brenda ciklit midis periudhave të rritjes dhe periudhave të pauzës. Në fillim, studiuesit konfirmuan se minjtë e stresuar e kufizuan rritjen e qimeve në trupin e tyre, duke e zgjatur kohën e pushimit të rritjes së qelizave burimore.
Pastaj ata identifikuan kortikosteronin si hormonin përgjegjës të stresit. Dhënia e sasive shtesë të kortikosteronit, kishte tek minjtë të njëjtin efekt tek qelizat staminale të flokëve, me atë që shkakton stresimi i këtyre kafshëve përmes teknikave relativisht të padëmshme siç ishin animi i kafazit apo dritat e ndezura.
Heqja në mënyrë kirurgjikale e burimit të hormoneve të stresit, prodhoi efektin e kundërt: folikulat e flokëve tek minjtë, vazhduan të rigjenerohen me shumë pak pauza, edhe kur kafshët plakeshin (kur gjitarët plaken, gjëndrat zakonisht bëhen më pak aktive).
Kjo sugjeron që edhe nivelet normale të kortikosteronit tek minjtë kanë një efekt të rëndësishëm rregullues, kur bëhet fjalë për rritjen e qimeve, dhe stresi shtesë mund të jetë arsyeja pse gjëndrat e flokëve dhe qelizat e tyre burimore e ndalin aktivitetin e tyre për një kohë më të gjatë.
“Në fillim ne supozuam nëse vetëm hormoni i stresit rregullonte direkt qelizat burimore, dhe e verifikuam këtë duke marrë receptorin për kortikosteron. Por kjo rezultoi të ishte e gabuar”-thotë biologu Sekju Çoi po nga Universiteti i Harvardit.
“Përkundrazi, ne zbuluam se hormoni i stresit vepron në fakt mbi një tufë qelizash të lëkurës nën gjëndrën e flokëve, të njohura si “papila dermale”.”Ajo mbështet qelizat burimore të gjëndrës së flokëve dhe kontrollon fluksin e lëndëve ushqyese. Dhe janë këto qeliza me të cilat duket se bashkëvepron kortikosteroni, sesa qelizat burimore të gjëndrës së flokëve. Në veçanti, hormoni i stresit i pengon qelizat e papilës dermale që të sekretojnë një proteinë të quajtur specifike për ndalimin e rritjes 6 ose GAS6”- shton ai.
Testet e mëtejshme laboratorike treguan se shtimi i GAS6 mbi nivelet normale dhe nivelet e larta të kortikosteronit tek minjtë aktivizonin qelizat burimore të gjëndrës së flokëve dhe nxiste rritjen e qimeve përmes proteinës AXL që transmeton mesazhin.
Pyetja kryesore është:A funksionon njëlloj trupi i njeriut? Ne kemi një hormon tonin ekuivalent të stresit të quajtur kortizol. Por do të duhen më shumë kërkime për të përcaktuar nëse ai reagon në të njëjtën mënyrë si kortikosteroni tek minjtë.
Ndërkohë ekzistojnë gjithashtu disa ndryshime midis mënyrës se si funksionon cikli i rritjes së flokëve tek minjtë dhe tek njerëzit, edhe pse shumica e mekanizmave biologjike për qimet e gjitarëve janë në fakt të ngjashme.
Këto janë gjetje premtuese dhe mund të çojnë në trajtime që stimulojnë rritjen e flokëve. Kjo është shumë e rëndësishme edhe tani kur mbi çereku i atyre që preken nga Covid-19 kanë probleme me rënien e flokëve. Në sasitë e duhura stresi mund të jetë i mirë për trupin, por gjithashtu ai mund të shkaktojë shumë dëme kur është vazhdimisht në nivele të larta.
Burimi i lajmit: https://www.sciencealert.com/mice-study-shows-how-chronic-stress-can-make-your-hair-fall-out
Përshtatur nga TIRANA TODAY