Nga Aleksandar Ivkovic, “European Western Balkans”
Intensifikimi i marrëdhënieve me rajonin, mbështetje ekonomike e plotë e Agjencisë Franceze për Zhvillim, bashkëpunim në luftën kundër krimit të organizuar dhe terrorizmit, ngritje e ekipeve të përbashkëta të hetimit. Në këtë mënyrë e sheh Franca të ardhmen e angazhimit të saj në rajon.
Një ditë pas Samitit të Ballkanit Perëndimor në Berlin, presidenti francez Emanuel Makron, publikoi Strategjinë Franceze për Ballkanin Perëndimor. “Franca dëshiron të ri-angazhohet në rajonin, nga i cili është shkëputur disi pas vitit 2000”- tha Makron, gjatë konferencës së përbashkët për shtyp me kancelaren gjermane Angela Merkel.
Këtë herë, disa prej propozimeve, kanë të bëjnë më shumë me vendet kandidate, dhe kandidatët potencialë, se sa vetë BE-në. Katër fusha të bashkëpunimit dypalësh, janë përcakur si prioritet i politikës së jashtme franceze në rajon: zhvillimi ekonomik, drejtësia, mbrojtja dhe siguria. Megjithatë, ashtu si letra e hapur e Makron në muajin mars, në të cilën ai kërkoi ripërtëritjen e Evropës, ndikimet e mundshme që mund të ketë ky dokument, interpretohen në mënyra të ndryshme.
“Do të ishte më e dëshirueshme, një mbështetje më e qartë për zgjerimin e BE-së”- vë në dukje profesori i Universitetit të Gracit në Austri, Florian Biber. Ai e cilëson këtë mungesë, si një pasqyrim të rezervave të mëdha që ka Franca në këtë moment, ndaj zgjerimit të unionit.
Në fakt, pranimi i anëtarëve të rinj në BE, është një perspektivë shumë e papëlqyeshme në Paris. Një nga shembujt më të fundit, ishte debati midis kandidatëve francezë për eurodeputetë, gjatë të cilit, vetëm 2 nga 12 prej tyre përkrahën pranimin e Serbisë.
Pra strategjia, është më tepër një rezultat i politikës së brendshme të BE-së, se sa nga mbështetja e Francës për këtë politikë konkrete, shpjegon analisti në Institutin e Politikave të Shoqërisë së Hapur dhe anëtari i BiEPAG, Sërgjan Cvijic. “Strategjia, duhet lexuar si një përgjigje pozitive nga Parisi, ndaj kërkesave të përsëritura të Berlinit, që Franca të përfshihet më aktivisht në rajon”- thotë ai.
Cvijiç kujton se tërheqja e Britanisë nga politikat evropiane përkundrejt rajonit, si dhe ndryshimet politike në Itali, që e kufizuan aftësinë e Romës për të vepruar si një nxitëse e ndryshimeve në Ballkanin Perëndimor, e ka lënë Gjermaninë ta drejtojë e vetme procesin e zgjerimit.
Kjo është arsyeja, se përse Franca vendosi të ri-angazhohet, dhe kjo duhet të mirëpritet, mendon Cvijiç. Sipas tij, nuk është krejtësisht e vërtetë që strategjia nuk fokusohet tek zgjerimi – thjesht e bën atë në një mënyrë të tërthortë.
“Një narrativë më e kujdesshëm mbi zgjerimin në këtë strategji, shpjegohet me situatën e brendshme politike përpara zgjedhjeve për Parlamentin Evropian, dhe një dëshirë më të përgjithshme të presidentit Makron, për të arritur thellimin e integrimit në BE, përpara zgjerimit të mëtejshëm”- shpjegon Cvijiç.
Megjithatë, pikërisht për këtë arsye, disa mendojnë se strategjia e Makron, nuk do të zhvendosë në mënyrë të konsiderueshme rajonin më pranë vendeve anëtare të BE-së, dhe një ndër ta është Tanja Prelec, studiuese në Institutin Europian të Shkollës Ekonomike të Londrës.
“Ky nivel angazhimi, me siguri që është përshtatur që të mos i japë një shtysë të përtërirë perspektivës së Ballkanit Perëndimor”- thotë Prelec. Ajo bie dakord se Franca, së bashku me Holandën, është hezituese kur është fjala për zgjerimin.
Shmangia me kujdes nga Makron, e shprehjes së një mbështetje të hapur për zgjerimin, duhet të shihet sipas saj në funksion të qëllimit të tij, për ta mbajtur të lumtur audiencën e brendshme në vendin e tij. Por, kritika ndaj këtij dokumentit nuk ndalet këtu. Florian Biber, zbulon gjithashtu disa nga dobësitë e saj strukturore, që sipas tij, përfshijnë inkoherencën dhe mungesën e më shumë detajeve.
“Strategjia nuk është në të vërtetë një strategji, por një sërë masash, që Franca kërkon të ndërmarrë jashtë kuadrit të zgjerimit”- mendon Biber. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se nisma synon thjesht të ruajë statuskuonë. “Duke mos përdorur fjalën ‘zgjerim’, dhe kjo është për të ardhur keq, strategjia e njeh këtë, duke e përcaktuar veçmas aktiviteteve të BE-së, të cilat janë tek e fundit, prapa politikave të zgjerimit”- thotë Biber, duke shtuar se vendimi i Francës për të folur rreth afrimit evropian, është në vetvete një shenjë se disa gjëra mund të ndryshojnë.
Biber theksoi gjithashtu, se masa e tretë e strategjisë, e cila përfshin mbështetjen për Zyrën Rajonale të Bashkëpunimit për Rininë, dhe angazhimin e shtuar në rajon të Agjencisë Franceze për Zhvillim, përshkruan qartë se qasja rajonale e Francës është në funksion të plotësimit të angazhimit të BE-së.
“Strategjia nuk është aspak një zëvendësuese e procesit të zgjerimit”- përfundon Bieber. Nëse ajo do të përshpejtojë procesin, kjo mbetet për t’u parë. Një tabllo më e qartë e qëndrimit të presidentit Makron ndaj rajonit, mund të dalë pas mbarimit të fushatës për zgjedhjet evropiane, dhe hapjes së negociatave të anëtarësimit me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.
Me Samitin e ardhshëm të Ballkanit Perëndimor, që po planifikohet të mbahet në fillim të korrikut në Paris, i pasuar nga takimi vjetor i Procesit të Berlinit në Poznan të Polonisë, duket se serioziteti i angazhimit francez, do të vihet shumë shpejt në provë./ TIRANA TODAY
