U deshën vetëm 3 vite nga fundi i Luftës së Dytë Botërore, dhe fillimi i Luftës së Ftohtë mes demokracive liberale dhe atyre komuniste, që Perëndimi me në krye SHBA-në, të dëshmonte epërsinë e madhe ndaj bllokut lindor të udhëhequr nga Bashkimi Sovjetik.
Në Konferencën e Jaltës në shkurtin e vitit 1945, ishte rënë dakord që pas kapitullimit zyrtar Gjermania të ndahej në 4 zona pushtimi, secila e administruar nga njëra prej fuqive të mëdha fituese. Sovraniteti i tyre i kaloi de fakto katër fuqive që siç ishte parashikuar, do ta qeverisnin Gjermaninë përmes Komisionit të Kontrollit me qendër në kryeqytetin gjerman Berlin, edhe ai vetë i ndarë në 4 sektorë.
Berlini kishte një veçanti, pasi ndodhej 160 km në brendësi të zonës lindore, të kontrolluar nga sovjetikët. Atje, autoritetet sovjetike e përforcuan ndjeshëm rolin e Partisë Komuniste gjermane, ndërsa po shtypnin gradualisht të gjitha aktivitetet e tjera politike.
Në një takim sekret në qershor 1945, Josif Stalini i informoi udhëheqësit komunistë gjermanë, se ai priste dobësimin gradual të pozitës së britanikëve brenda zonës së tyre të pushtimit, se Shtetet e Bashkuara do të tërhiqeshin brenda 1 apo 2 vitesh, dhe se asgjë nuk do të ndalte krijimin e një Gjermanie të bashkuar komuniste brenda orbitës sovjetike.
Një faktor tjetër që kontribuoi në vendosjen e bllokadës, ishte se aleatët perëndimorë nuk nënshkruan kurrë një marrëveshje zyrtare, që të garantonte aksesin e tyre hekurudhor dhe rrugor në Berlin nëpërmjet zonës sovjetike. Udhëheqësit perëndimorë, u mbështetën në vullnetin e mirë të Moskës për ta pasur atë qasje.
Gjithashtu sovjetikët, i lejuan vetëm 3 korridore ajrore për të hyrë në Berlin nga Hamburgu , Bykeburgu dhe Frankfurti. Që në vitin 1946, sovjetikët ndaluan shpërndarjen e mallrave bujqësore në zonën e tyre në Gjermaninë Lindore, teksa komandanti amerikan, Lucius D. Clay , u kundërpërgjigj duke ndaluar transferimin e industrisë nga Gjermania Perëndimore në Bashkimin Sovjetik e rrënuar nga lufta.
Sovjetikët reaguan sërish, duke nisur një fushatë propagandistike kundër politikës amerikane, dhe nisur pengimin e punës administrative në të katërta zonat e pushtimit. Deri në fillimin e bllokadës në qershor 1948, administrata e presidentit amerikan Harry Truman nuk kishte vendosur nëse forcat amerikane do të mbeteshin apo jo në Berlinin Perëndimor, pas krijimit të planifikuar të një qeverie të Gjermanisë Perëndimore në vitin 1949.
Kësisoj, Berlini u bë shpejt vatra qendrore e përplasjeve mes SHBA-së dhe Bashkimit Sovjetik. Siç e vinte në dukje Ministri i Jashtëm sovjetik, Vyacheslav Molotov “Ajo çfarë ndodh me Berlinin, do jetë përcaktuese për Gjermaninë, dhe ajo çfarë do të ndodhë me Gjermaninë, do të ndodhë më pas edhe me Evropën”.
Përballë rrezikut komunist SHBA, Britania e Madhe dhe Franca, ranë dakord që bashkojnë zonat e tyre të pushtimit. Por krijimi i një Gjermanie Perëndimore ekonomikisht të qëndrueshme, kërkonte ndryshimin e monedhës gjermane, që ishte zhvlerësuar shumë.
Në marsin e 1948-ës, ata emetuan një monedhë të re. Kjo lëvizje u kundërshtua ashpër nga sovjetikët, që ndaluan përkohësisht qarkullimin midis zonave. Më 22 qershor 1948, sovjetikët, nxorën monedhën e tyre në Gjermaninë Lindore, ostmarkën, ndërsa 2 ditë më vonë Stalini urdhëroi nisjen e një bllokadë të madhe ndaj Berlinit Perëndimor.
Qyteti duhej të vdiste urie, ose aleatët duhej t’i dorëzoheshin kërkesave dhe kushteve të Moskës. Në atë kohë, Berlini Perëndimor kishte të garantuar vetëm 36 ditë ushqim dhe 45 ditë qymyr.
Përgjigja e aleatëve perëndimorë ishte ura ajrore, operacioni më i madh dhe më i rëndësishëm ajror i të gjithë kohërave. Nga 26 qershori 1948, kur nisi zyrtarisht fluturimi i parë i urës ajrore, deri më 12 maj 1949, mbi 270.000 fluturime në sektorin perëndimor të Berlinit çuan atje më shumë se 2 milionë tonë ushqime.
Berlinasit i quajtën avionët gjithë dashuri “bombardues me bombone dhe çokollata”, për shkak se në fillim nisën shpërndarjen në mënyrë simbolike të ëmbëlsirave. Në fundin e verës së 1948, suksesi i ‘urës ajrore’, nuk ishte ende aspak i sigurtë. Për rrjedhojë, aleatët perëndimorë ishin të gatshëm të eksploronin mundësinë e arritjes së një marrëveshjeje me Stalinin, i cili e interpretoi qasjen e tyre si një shenjë dobësie.
Ai kërkoi, pa asnjë kompromis, jo vetëm anulimin e vendimit për krijimin e Gjermanisë Perëndimore, por edhe heqjen nga përdorimi të monedhës së re nga Berlini Perëndimor, për t’u zëvendësuar me ostmarkën sovjetike. Qëllimi i Stalinit ishte të rivendoste unitetin ekonomik të Berlinit, për ta përfshirë të gjithë Berlinin në sistemin ekonomik të zonës sovjetike.
Bisedimet përfunduan pa asnjë rezultat më 7 shtator 1948. Të bindur se “ura ajrore” në Berlinin Perëndimor nuk mund të rezistonte dot edhe gjatë dimrit, sovjetikët vendosën të luajnë për të fituar kohë, dhe shmangur arritjen e çdo lloj kompromisi. Por dimri i viteve 1948-1949 rezultoi të ishte çuditërisht i butë, dhe falë shpërndarjes efikase të ushqimeve nga avionët e mëdhenj amerikanë C54, furnizimet për janarin ishin 5620 tonë në ditë.
Dhe deri në prill 1949, mbërriti në 8000 tonë në ditë, dhe afro 1000 avionë ishin në gjendje të përdornin në çdo kohë korridoret ajrorë. Në këto kushte, lideri sovjetik kishte pak zgjidhje në dispozicion, nëse nuk donte të shkonte në luftë për Berlinin. Ndaj në fillim të majit ai hoqi bllokadën.
Gjatë atij operacioni heroik, ndodhën 76 aksidente, gjatë të cilave humbën jetën 39 britanikë, 31 amerikanë dhe 13 gjermanë. Dështimi i bllokadës sovjetike, garantoi shndërrimin e Berlinit në një qytet të ndarë më dysh, brenda një kontinenti të ndarë më dysh. Situata mes Gjermanisë Lindore dhe asaj Perëndimore mbeti vazhdimisht e tensionuar, derisa në gushtin e vitit 1961 u ndërtua Muri famëkeq i Berlinit./ Tirana Today
