Tirana Today
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing
No Result
View All Result
Tirana Today
No Result
View All Result
Home Stil Kuriozitete

Pse flemë? Shkencëtarët nuk e dinë ende, por e kanë një hipotezë

4 vjet ago
in Kuriozitete, Të Gjitha, W-Instant
Pse flemë? Shkencëtarët nuk e dinë ende, por e kanë një hipotezë

Nga: Ross Pomeroy

Të gjitha kafshët flenë, madje edhe krimbi i rrumbullakët dhe i vogël Caenorhabditis elegans. Shkencëtarët janë përpjekur prej kohësh që ta kuptojnë pse ndodh gjumi. Ata kanë bërë shumë prova me minjtë në laborator, por të gjitha përpjekjet kanë dështuar.

Edhe ndërprerja e qarqeve që nxisin gjumin në trurin e tyre, nuk e largon plotësisht gjumin. Pra duket se ai është thelbësor, dhe mbetet ende pa përgjigje pse ndodh. Përpjekja për të gjetur një përgjigje ka tërhequr vëmendjen e profesorëve të Kolegjit Mbretëror të Londrës, Nikolas Franks dhe Uilliam Uisden.

Ata drejtojnë laboratorin Franks–Uisden, kur përdorin gjenetikën molekulare dhe analizën e sjelljes te minjtë, për të eksploruar faktorët nxitës dhe funksionet që fshihen pas gjumit. Ata shpresojnë që ky studim të çojë në përmirësimin e anestetikëve dhe trajtimeve për sëmundjen e demencës.

Në një artikull të fundit të botuar në revistën “Science”, Franks dhe Uisden ndanë disa nga gjërat që kanë mësuar gjatë thuajse një dekade kërkimesh. Që në fillim, ata thonë se janë të sigurt mbi qëllimin e vërtetë të gjumit: të kryejnë procese strukturore ose metabolike bazë, të cilat e lejojnë trurin të funksionojë normalisht kur jemi zgjuar.

“Ashtu si ekipet e pastrimit, që punojnë në zyrat e zbrazëta gjatë natës, dhe puna e të cilëve do të ishte pothuajse e pamundur gjatë zhurmës së ditës, disa procese thelbësore dhe restauruese janë duke u zhvilluar kur ne biem në gjumë, dhe kur funksioni normal i trurit është të paktën pjesërisht i pezulluar”, shkruanin ata.

Studimet e mëparshme, sugjeronin se një nga këto role mbrojtëse është pastrimi i molekulave të dëmtuara dhe proteinave toksike, të cilat krijohen gjatë zgjimit, një efekt anësor i aktivitetit metabolik intensiv të trurit. Në vitin 2013, shkencëtarët vëzhguan trurin e minjve në gjumë, dhe panë se hapësira midis qelizave të trurit të tyre zgjerohej, duke rritur ndjeshëm fluksin e lëngjeve.

Gjashtë vjet më vonë, studiuesit vunë re se i njëjti proces ndodhte edhe tek njerëzit, dhe në detaje edhe më të mëdha. Shkencëtarët e Universitetit të Bostonit, panë rrjedhjen e gjakut nga truri i njeriut në gjumë, dhe ku brenda depërtonte lëngu cerebrospinal. Ai vazhdoi ta bënte këtë tek valët “pulsuese”.

Temperatura e trurit të një njeriu në gjumë bie ndjeshëm, me rreth 2 gradë Celsius. Por kjo nuk duket se ka shumë të bëjë me “larjen” e trurit, dhe mund të lejojë ndodhjen e një lloj rimodelimi sinaptik, hipotezojnë Franks dhe Uisden.

Ne njerëzit flemë në faza, dhe një nga fazat më të përfolura quhet gjumi i lëvizjes së shpejtë të syve (REM). Ai është edhe faza kur shohim ëndrrat më të qarta. Franks dhe Uisden thonë se ky lloj gjumi – ndryshe nga jo-REM, nuk duket të jetë thelbësor.

“Tek minjtë në laborator, u vu re se është e mundur që të zhduket gjenetikisht i gjithë gjumi REM, pa efekte të dëmshme të dukshme”-shkruan ata. Në këto kushte, Franks dhe Uisdenhipotetizojnë se gjumi REM mund të jetë një mekanizëm testues për trurin, për të parë nëse ishte apo jo i suksesshëm funksioni restaurues i kryer gjatë gjumit jo-REM.

“Nëse po, ne zgjohemi”– thonë ata. Ky është një shpjegim i mrekullueshëm i arsyes se psezgjohemi me qetësi, por çfarë shpjegon se pse flemë gjumë?. “Kur jemi shumë të privuar nga gjumi, ne bëhemi shumë të motivuar për të gjetur një mënyrë për të fjetur, ashtu si etja dhe uria e fortë na motivojnë të pimë dhe të hamë. Nëse na mungon gjumi i mjaftueshëm, do të bëjmë pothuajse gjithçka për të fjetur”– shkruajnë Franks dhe Uisden.

Ashtu si pesha trupore dhe hidratimi, edhe gjumi duket se është “homeostatik”. Pra ka një nivel, të cilin trupi ynë preferon që ta ruajë: jo shumë, jo shumë pak. Ndërsa qarqet e ndryshme neuronale në tru janë të përfshira në ruajtjen e këtij ekuilibri, është ende e paqartë se si e përcaktojnë saktësisht atë, dhe si e shkaktojnë vetë gjumin.

Ajo që dimë, është se pavarësisht se sa shumë përpiqemi të qëndrojmë zgjuar, gjumi përfundimisht do të na zërë. Ndërsa qëllimet e sakta të gjumit nuk dihen ende, ne e dimë se cilatdo qofshin ato, e përmirësojnë shumë funksionin njohës, humorin dhe performancën fizike. / “Big Think” – Bota.al

Tags: GjumikerkuesitStudimi

TË LIDHURA

Nga shtatori, ky vend do të ndalojë përdorimin e telefonëve në shkolla
Bota

Nga shtatori, ky vend do të ndalojë përdorimin e telefonëve në shkolla

22:37 | 16/06/2025
Këto ushqime do të ndryshojnë verën tuaj – ja çfarë të konsumoni!
Editorial - Opinione

Këto ushqime do të ndryshojnë verën tuaj – ja çfarë të konsumoni!

22:08 | 13/06/2025
E premtja e 13 sjell ters! Ja çfarë pritet të ndodhë sonte në mbrëmje
Kuriozitete

E premtja e 13 sjell ters! Ja çfarë pritet të ndodhë sonte në mbrëmje

21:16 | 13/06/2025
Next Post
Letër Ditmirit nga Parlamenti

Ta gëzoni Akademinë e re për barinjtë!

Ju kanë bllokuar makinën gjatë pandemisë? Ja si ta rimerrni

Rriten blerjet/Për 9 muaj regjistrohen më shumë autovetura se gjithë viti 2020

Nusja bën për spital ish-vjehrrën, shpallet në kërkim nga policia

U qëllua me dy plumba, zbardhen detajet e vrasjes së biznesmenit në Tiranë

JU REKOMANDOJMË

Erion Isai ndahet pas 14 vitesh martesë – Zbulohet arsyeja

Erion Isai ndahet pas 14 vitesh martesë – Zbulohet arsyeja

22:36 | 11/06/2025
Radari kapi rrugën e avionit para tragjedisë, piloti arriti të thoshte vetëm një gjë

Radari kapi rrugën e avionit para tragjedisë, piloti arriti të thoshte vetëm një gjë

13:54 | 12/06/2025
Përbërësi që largon gjarpërinjtë më shpejt se çdo gjë tjetër

Përbërësi që largon gjarpërinjtë më shpejt se çdo gjë tjetër

15:02 | 11/06/2025
Përplasje Rama–Veliaj: “Rrini të tërbuar, e di kush më çoi në qeli, ishte…”

Përplasje Rama–Veliaj: “Rrini të tërbuar, e di kush më çoi në qeli, ishte…”

21:28 | 12/06/2025




TË FUNDIT

Qëlloi me pistoletë 29-vjeçarin pas sherrit për parkimin, përfundon në pranga Franci Canaj
Aktualitet

Pistoleta, municion, kokainë, Arrestohet 27-vjeçari në Pogradec, i dënuar më parë për vrasje

by mirseda
08:56 | 18/06/2025
0

Pogradec Operacion për goditjen e veprimtarive kriminale në fushën e narkotikëve dhe armëmbajtjes pa leje. Gjatë operacionit...

Shqipëria në 11 vendet më të plakura të Europës, u moshuam 4 herë më shumë se BE-ja

Shqipëria në 11 vendet më të plakura të Europës, u moshuam 4 herë më shumë se BE-ja

08:51 | 18/06/2025
Këmbimi valutor sot

Këmbimi valutor sot

08:44 | 18/06/2025
Spiunë, dronë dhe IA/ Si e kreu Izraeli sulmin që tronditi Iranin

Spiunë, dronë dhe IA/ Si e kreu Izraeli sulmin që tronditi Iranin

08:42 | 18/06/2025
“Universi nuk bën surpriza”, Eliona Pitarka zbulon gjininë e fëmijës së tretë

“Universi nuk bën surpriza”, Eliona Pitarka zbulon gjininë e fëmijës së tretë

08:38 | 18/06/2025

Tirana Today


© 2024 TiranaToday Dev By: Techzero1.com


© TIrana Today. All rights reserved.

Kontakt

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

Follow Us

Tirana Today

© TIrana Today. All rights reserved.

EMAIL : [email protected]

Cel: +355694040005

© 2022 TiranaToday Dev By: wearedope.com

Follow Us

No Result
View All Result
  • Fillimi
  • Kryesore
  • Aktualitet
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Opinion
  • Rajoni
  • Bota
  • Showbizz
  • Sport
  • Kulturë
  • Kuriozitete
  • Teknologji
  • Vox Pop
  • Media Marketing

© 2024TiranaToday Dev by : Techzero1.com