“Der Spiegel”
Tre komente të kohëve të fundit, bien në sy për shkak të asaj që zbulojnë ato mbi gjendjen e Bashkimit Evropian këto ditë. E para vjen nga Felipe Gonzalez, ish-kryeministër i Spanjës dhe dikur mik i ish-kancelarëve gjermanë Vili Brand dhe Helmut Kol.
“Nëse ka ndonjë në Evropë, që beson se është superior ndaj të tjerëve, ai do ta paguajë shtrenjtë këtë. Një gjë e tillë na ka ndodhur 2 herë në shekullin e XX-të, dhe me pasoja të tmerrshme”. Deklarata e dytë vjen nga Lars Kastelluçi, deputet socialdemokrat i parlamentit gjerman. “Evropa rrezikon të bëhet viktima më e famshme e koronavirusit. Gjendja në Itali është dramatike. Rusët dhe kinezët, po përshëndeten si shpëtimtarë. Dhe italianët ndjehen të braktisur nga Evropa”.
Së fundi është qëndrimi i Bruno Lë Mer, Ministri francez i Financave. “Kam vetëm një pyetje: A jemi apo nuk jemi bashkë? A mos po i tregojmë botës imazhin e trishtë të një kontinenti të ndarë mes veriut dhe jugut?”. Ashtu si dy të tjerët, insinuatat e Le Mer ishin kryesisht ndaj Gjermanisë. Gjermanët dhe Evropa, ka në një histori e gjatë, të alternuar midis luftërave shkatërruese, dhe periudhave të solidaritetit.
Ndërsa kriza e koronavirusit po i merr frymën kontinentit, shpresat janë varur tek një vend i madh dhe i fortë ekonomikisht. Po a do të jetë në gjendje të Gjermania të grumbullojë solidaritet të mjaftueshëm, për të ndihmuar anëtarët më të dobët të BE-së, sidomos Italinë dhe Spanjën, që janë goditur kaq shumë nga korovirusi?
Shumëkush dyshon se jo. Italia u trondit, kur qeveria gjermane vendosi në fillim ndalimin e eksportit të pajisjeve mbrojtëse personale. Ishte Kina ajo që e ndihmoi. Natyrisht gjermanët kanë ndryshuar disi qasjen, duke pranuar pacientë nga Italia dhe Franca.
Gjithsesi, Evropa po kërkon nga Gjermania solidaritet financiar, dhe konkretisht aprovimin e një eurobondi special, që është etiketuar edhe si “korona-bondi”. Por Berlini po refuzon. Dhe sërish, Evropa po tregon se e ka shumë të vështirë të jetë solidare gjatë një krize.
Në fakt, BE nuk ishte dhe aq mirë as para krizës. Kishte ndarje midis veriut dhe jugut, dhe midis lindjes dhe perëndimit. Kishte edhe një rilindje në rritje të kombit-shtet, dhe rikthim të kufijve të brendshëm për shkak të krizës së refugjatëve, për të mos përmendur mungesën e një udhëheqjeje të qartë, kryesisht pasi kancelarja gjermane Angela Merkel dhe presidenti francez, Emanuel Makron, nuk ishin në gjendje të gjenin gjuhën e përbashkët.
Pandemia i ka bërë përkeqësuar më tej gjërat. Kufij të mbyllur, unilateralizëm i shteteve-kombe, kolaps ekonomik. Secili po sheh punët e veta, dhe kryeministri hungarez Viktor Orban ka përfituar nga kriza, për ta shndërruar vendin e tij në një diktaturë.
Javën tjetër, krerët e shteteve dhe qeveritë evropiane, kanë shansin t’i dërgojnë një mesazh shprese një BE-je të pasigurt dhe të përçarë. Ata do të takohen në një video-konferencë që zëvendëson samitet e dikurshme. Nëse gjithçka shkon mirë, do të bien dakord për solidaritetin financiar, dhe do ta ndëshkojnë Orbanin.
Nëse jo, s’do të jenë në gjendje të arrijnë asnjë marrëveshje, dhe as të ndëshkojnë veprimet e qeverisë hungareze. Samiti i fundit nuk shkoi mirë. Video-konferenca zgjati 6 orë, dhe një nga çështjet kryesore ishte kriza e shkaktuar nga pandemia.
Merkel, duke folur nga karantina e saj në shtëpi, tregoi kokëfortësinë e saj ndaj kërkesës së vendeve të tjera. Presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Lejen bëri të pamundurën për të arritur një kompromis. Por kjo krizë po dëshmon dhe kufizimet e lidershipit të saj.
Në fakt kriza që po shkund BE-në nga themelet, është shumë e fortë për t’u përballuar si duhet nga KE në Bruksel. Por kush duhet ta marrë në dorën situatën? Kjo është një detyrë që i përket kancelares gjerman, si udhëheqësja e vendit më të populluar të Bashkimit Evropian.
Për më tepër, ajo merr më 1 korrik presidencën e rradhës të Bashkimit Evropian. Dhe kjo gjë do ta bëjë de fakto “menaxheren” kryesore të krizave të Evropës. Problemi që duhet të trajtohet është si vijon:ekziston frika se vende si Italia dhe Spanja, nuk do të jenë në gjendje të marrin kredi nga tregjet financiare globale në mënyrë të përballueshme, me normat e interesit që do të rriten potencialisht shumë.
Ndërkohë obligacionet e krizës, do të ofroheshin nga të gjitha vendet e eurozonës së bashku, të mbështetura nga vendet më të forta në aspektin financiar. Por Merkel dhe Ministri gjerman i Financave, Olaf Sholc, druhen se këto obligacione mund të shndërrohen në një institucion të përhershëm, përkundër faktit se një kufizim kohor është pjesë e diskutimit.
Negociatorët gjermanë në Bruksel, po theksojnë gjithashtu se asnjë shtet anëtar i eurozonës nuk ka kaluar ende vështirësi në tregjet financiare, madje as Italia. Nëse ndihma do të jetë e domosdoshme, Gjermania, Austria, Finlanda dhe Hollanda do të propozojnë instrumente të tjera, duke u përqëndruar në krijimin e fondeve shtesë, përmes metodave më tradicionale.
Një ide është rindarja e fondeve nga buxheti i BE-së për masat e luftimit të krizës aktuale. Megjithatë, Merkel dhe Sholc, janë me shumë me Mekanizmin Evropian të Stabilitetit (ESM), që në shkuarën e shmangu falimentimin e Greqisë, Irlandës, Portugalisë dhe Qipros.
Fondi i shpëtimit ka aktualisht në dispozicion 410 miliardë euro. Kancelaria dhe Ministria e Financave, mbështesin konceptin e përdorimit të këtyre parave për kredi të lira për vendet në nevojë. Avantazhi i kësaj qasjeje, është se do t’i jepte mundësi Bankës Qendrore Evropiane, për të blerë shuma të pakufizuara të bonove sovrane nga këto vende.
TIRANA TODAY
