Partia e ish-kryeministrit të Bullgarisë, Boyko Borisov, mund të dështojë të fitojë shumicën e votave në zgjedhjet parlamentare, për herë të parë në historinë e saj. Dy sondazhe të publikuara më 8 korrik, tregojnë se partia “Ka njerëz” – e formuar së voni nga këngëtari Slavi Trifonov, njëherësh udhëheqës i një programi të popullarizuar televiziv – mund ta tejkalojë GERB-in e Borisovit në zgjedhjet parlamentare të 11 korrikut. Borisov, 62 vjeç, ka dominuar politikën në Bullgari, prejse GERB i ka fituar zgjedhjet parlamentare të vitit 2009 me gati 40 për qind të votave. Rezultati i ka hapur rrugën të bëhet kryeministër – një pozitë që e ka mbajtur për gati 12 vjetët pasues.
Por, zhgënjimi në rritje i popullit me korrupsionin dhe standardet e ulëta të jetesës është duke i kushtuar Borisovit dhe GERB-it. Pavarësisht rritjes ekonomike që ka tejkaluar 3 për qind në pesë nga gjashtë vjetët e fundit, Bullgaria mbetet vendi më i varfër i Bashkimit Evropian dhe perceptohet si më i korruptuari.
Edhe nëse GERB del përpara partisë së Trifonovit, ka pak gjasa të jetë në gjendje të formojë qeverinë. Këtë nuk ka arritur ta bëjë kur i ka fituar 26 për qind të votave në zgjedhjet jovendimtare të prillit. “Po i afrohemi fundit të një epoke me siguri”, thotë për Radion Evropa e Lirë Emilia Zankina, dekane e Universitetit Temple në Romë dhe eksperte për Bullgarinë.
“Borisov ka marrë fund. Nuk pres të bëhet kryeministër”, thotë ajo.
Rezultati i GERB-it në prill ka qenë më i keqi ndonjëherë. Sipas sondazheve, mbështetja për partinë ka vazhduar të dobësohet. Qeveria e përkohshme, e formuar në muajin maj nga presidenti Rumen Radev, i cili ka marrëdhënie të tensionuara me Borisovin, ka tërhequr vërejtjen për rastet e pretenduara të korrupsionit dhe abuzimit të pushtetit, nën Qeverinë e udhëhequr nga GERB.
Ministri i përkohshëm i Punëve të Brendshme, Boyko Rashkov, ka mbështetur pretendimet e opozitës se Qeveria e Borisovit ka përgjuar partitë e tjera, përpara zgjedhjeve të prillit. Zyrtarë të tjerë të përkohshëm kanë akuzuar Qeverinë e Borisovit për dhënie të kontratave me vlerë mbi pesë miliardë dollarë, vetëm gjatë dy vjetëve të fundit, pa ndonjë proces konkurrues. Ata po ashtu kanë thënë se shuma të mëdha parash nga kontratat qeveritare kanë shkuar te një numër i vogël kompanish. Zankina thotë se Qeveria e përkohshme po “gërmon kudo” për të gjetur “punët e pista” të Borisovit, duke tejkaluar mandatin e saj për ta përgatitur vendin për zgjedhje të reja.
Genoveva Petrova, drejtore menaxhuese e agjencisë së sondazheve Alpha Research në Sofje, thotë se nuk ka prova të fuqishme për akuzat. Kjo bën që disa të besojnë se Qeveria e përkohshme po përpiqet të ndikojë në zgjedhje. Më 2 qershor, Shtetet e Bashkuara kanë shpallur sanksione kundër dy figurave të fuqishme bullgare për “rolet e tyre të mëdha në korrupsion”, përfshirë Delyan Peevskin – një manjat që ka shërbyer në Parlament.
Opozita bullgare e akuzon Peevskin për kontrollimin e GERB-it nga prapa skenave, duke ndikuar në emërimin e zyrtarëve kryesorë, siç është prokurori i përgjithshëm. Për më tepër, Shtetet e Bashkuara kanë shprehur mbështetje për Radevin dhe Qeverinë e përkohshme. Kjo ka dëmtuar një nga argumentet kryesore të fushatës së Borisovit – se ai është kandidati “pro-perëndimor” i mirëpritur në Bruksel dhe Uashington.
Sipas sondazheve të agjencive Alpha Research dhe Gallup International, GERB pritet të fitojë 20.3 deri në 21.5 për qind të votave – një rënie kjo prej 6% nga zgjedhjet e prillit. Sipas sondazheve të njëjta, partia “Ka njerëz” pritet të fitojë 21.3 deri në 21.8 për qind të votave – 3% më shumë se në prill. Por, edhe nëse shënojnë rezultate më të mira se në prill, kundërshtarët e GERB-it mund të dështojnë të formojnë qeverinë pas votimeve, thonë analistët.
Trifonov pritet të ftojë Bullgarinë Demokratike – një aleancë e partive liberale, e formuar në vitin 2018 – si dhe partinë “Ngrihu! Dil jashtë! – e krijuar vitin e kaluar nga ish-avokatja e popullit, Maya Manolova – për të formuar një qeveri koalicioni.
Zankina paralajmëron se Trifonov rrezikon të humbasë mbështetjen në zgjedhjet e ardhshme, nëse ai nuk arrin të krijojë një qeveri koalicioni pas zgjedhjeve të 11 korrikut. Se cilat politika do t’i ndjekë Trifonov nëse do të ketë sukses në formimin e qeverisë dhe kë do ta zgjedhë për ta drejtuar atë, mbetet për t’u parë. Trifonov, 54 vjeç, i ka shmangur mediat në masë të madhe gjatë fushatave të prillit dhe korrikut, duke dhënë pak detaje për platformën e tij politike. Ai ka thënë se do të përpiqet të rrëzojë prokurorin e përgjithshëm, Ivan Geshev, i cili konsiderohet i afërt me Borisovin dhe i cili ishte një shënjestër e protestave anti-korrupsion, verën e kaluar.
Zankina thotë se pret që çdo qeveri e udhëhequr nga partia e Trifonovit, të ndjekë raste kundër Borisovit. Megjithatë, ajo shton se Trifonov mund të ftojë anëtarë të GERB-it, të cilët “nuk janë të njollosur” nga korrupsioni, për të shërbyer në qeveri, sepse partia e tij nuk ka ende infrastrukturë për t’i mbushur pozicionet.
Trifonov ka thënë se ai nuk dëshiron të jetë kryeministër, por nuk ka treguar se kë do të caktojë për postin e lartë, nëse ka shansin. Nëse nuk formohet asnjë qeveri dhe Bullgaria shkon përsëri në zgjedhje në vjeshtë, Borisov do ta ketë sërish vështirë të kthehet, thotë për Radion Evropa e Lirë Parvan Simeonov, analist nga Gallup International, me seli në Sofje. “Njerëzit janë ngopur me ish-kryeministrin dhe mënyrën e tij të udhëheqjes së vendit”. “Ka kërkesë të madhe për ndryshim”, thotë Simeonov.
Përgatiti: Valona Tela/ Europa e Lirë
