Marrëdhënia mes BE me Ballkanin Perëndimor, të paktën kanë qenë të paqëndrueshme. Nga të gjashtë vendet në rajon – Mali i Zi, Serbia, Kosova, Bosnja, Maqedonia dhe Shqipëria – vetëm Serbia dhe Mali i Zi kanë filluar bisedimet e pranimit me Brukselin, pasi BE ka arritur të neglizhojë gjithnjë rajonin si Brexit dhe krizat e tjera të brendshme. Në këtë kuptim, vizita e kryeministrit shqiptar Edi Rama në Bruksel javën e kaluar për të nxitur fillimin e bisedimeve të pranimit në BE, ishte si një shpërthim nga e kaluara. Por me qeverinë e Ramës që përballet me akuzat për korrupsion dhe lidhje me krimin e organizuar, ajo gjithashtu tregoi se si politika e BE-së ndaj Ballkanit Perëndimor është rrezikuar, shkruan intpolicydigest.org.
Që prej luftërave jugosllave të viteve 1990, BE ka kërkuar të stabilizojë rajonin e Ballkanit, kryesisht duke ofruar një “perspektivë anëtarësimi” për vendet e saj, në krye të fondeve strukturore. Një nga katër vendet kandidate rajonale, Shqipëria, është veçanërisht e prirur për të përparuar në fazën e ardhshme. Në prag të takimit të Ramës me Presidentin e Këshillit të BE, Donald Tusk, megjithatë, opozita shqiptare bëri një numër pretendimesh se qeveria po bashkëpunonte me grupet e krimit të organizuar. Megjithëse Tusk nuk iu përgjigj akuzave kundër të ftuarit të tij, mesazhi i tij ishte i thjeshtë pasi ishte e qartë: pa përmirësime në sundimin e ligjit, Shqipëria nuk do të përparojë në negociata zyrtare.
Për vendet e Ballkanit Perëndimor që mbërrijnë në dhomën e pritjes së BE-së si Shqipëria, shpresat e integrimit të mëtejshëm evropian duken gjithnjë e më të largëta. Udhëheqësit e BE-së kanë pak interes në rajonin e djegshëm, që nuk duket larg nga një krizë e re. Sigurisht, BE ka qenë e zënë me një numër çështjesh të tjera, nga Brexit në reformën e eurozonës deri në krizën e refugjatëve. Dhe me vendet anëtare që përjetojnë lodhje nga zgjerimi, ka pak oreks për të zgjeruar Bashkimin së shpejti në çdo kohë.
Megjithatë, harresa për Ballkanin mund të jetë një gabim taktik në një periudhë afatgjatë. Duke u larguar nga rajoni, Brukseli po refuzon udhëzime dhe mbikëqyrje jetike në formën e një procesi efektiv të anëtarësimit, me rezultatin që rajoni po kalon me shpejtësi në zakone të këqija. Në fakt, mungesa e vullnetit evropian për të shpenzuar kapital kuptimplotë politik në rajon ka vetëm përkeqësuar rezistencën ekzistuese ndaj reformave.
Maqedonia, për shembull, tregoi premtimin për disa vite, por përpjekjet për reforma kanë ngelur. Vendi ndeshet me një betejë të vështirë për të kaluar në anëtarësimin zyrtar, jo pak për shkak të trazirave politike të kohëve të fundit. Në nëntor, Komisioneri i Zgjerimit Johannes Hahn ndihmoi të negociojë një rrugëdalje nga një bllokim kushtetues, i cili përfundimisht çoi në një tranzicion paqësor të pushtetit ndaj kryeministrit të ri Zoran Zaev. Por nëse reformat do të rifitojnë vrullin, mbetet të shihet. Ndërkohë, Federica Mogherini, kryetarje e Shërbimit të Veprimit të Jashtëm të BE-së, ka mbikëqyrur disa takime midis rivalëve serbë dhe Kosovës, megjithëse asnjë palë nuk është më afër zgjidhjes së konfliktit territorial në vazhdim.
Si rezultat i një tërheqjeje të tillë, të dyja vendet e BE-së dhe ato të Ballkanit Perëndimor po humbasin besimin tek njëri-tjetri. Meqenëse çështjet e qeverisjes mbeten të pazgjidhura, klasa politike në disa vende të Ballkanit Perëndimor po shkon drejt autoritarizmit dhe qeverisjes së korruptuar. Rezultati është cinizmi ndaj BE dhe përkeqësimi i kushteve të jetesës për shumë qytetarë në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Mungesa e lëvizjes mbi integrimin evropian ka shkaktuar një rënie të mbështetjes publike për BE në të gjithë Ballkanin Perëndimor.
Bosnja dhe Hercegovina, për shembull, janë bllokuar në inercinë pas konfliktit që nga viti 1995 dhe kanë nevojë për një vizion pozitiv për t’u ofruar qytetarëve të saj. Ndërkohë, Shqipëria është bërë një qendër rajonale për prodhimin dhe tranzitin e drogës. Lidhjet e dyshuara midis bandave të drogës dhe institucionit shqiptar, si dhe pastrimit të parave dhe korrupsionit më të gjerë, sugjerojnë një krizë të thellë të qeverisjes dhe legjitimitetit.
Tragjikisht, një rebelim i tillë gjithashtu ndikon dhe në Malin e Zi, vendin më të përparuar të rajonit në lidhje me pranimin në BE. Mali i Zi u bashkua me NATO vitin e kaluar mes kaosit politik të shkaktuar nga zgjedhjet parlamentare të kontestuara. Gjatë sondazheve të muajit tetor, Milo Dukanoviç u akuzua se kishte krijuar një atmosferë kërcënimi dhe përfshirje në mashtrime të votuesve për të drejtuar zgjedhjet në favor të tij. Për të protestuar ndaj kriminalizimit të tyre dhe rezultatit zgjedhor, partitë e opozitës hynë në një bojkot parlamentar që vazhdon deri më sot. Një delegacion i BE në shtator u përpoq të ndërmjetësonte një armëpushim, por dështoi për shkak të refuzimit kokëfortë të qeverisë për t’u pajtuar me zgjedhjet e menjëhershme siç kërkohej nga udhëheqësit e opozitës.
Sikur kjo të mos ishte mjaft e keqe, një shtresë e dhunës në lidhje me krimin e organizuar po shton gjendjen e jashtëzakonshme në vend. Kushtet janë përkeqësuar nga shkalla e ulët e dënimit për vrasjet që lidhen me bandën. Së bashku me Serbinë, ku dhuna e bandave ka qenë në rritje, autoritetet kanë zgjidhur vetëm katër nga 83 vrasje që nga viti 2012. Arsyeja është thellësisht e trishtuar: krimi i organizuar dhe institucionet shtetërore shpesh janë të ndërthurura, dmth. krimi, ose, të paktën, nuk është në gjendje ta zbatojë ligjin. Në rastin e Malit të Zi, qeveria e Dukanoviqit është gjithnjë e më e paaftë për të siguruar sigurinë bazë dhe stabilitetin e kërkuar për t’u bashkuar me BE.
Klima aktuale rajonale politike zbulon se Ballkani tani ka nevojë për mbështetje nga BE më shumë se kurrë më parë. Brukseli duhet të marrë vendime të rëndësishme në lidhje me Ballkanin Perëndimor – të rivendosë stabilitetin përgjatë periferisë, ose të mbetet pasiv dhe të shohë probleme të përshkallëzohen. Ndërhyrjet e rralla të Merkelit mbi Serbinë dhe Kosovën kanë qenë zakonisht efektive, ndërsa Macron – i cili vizitoi rajonin në verë – tregoi në një fjalim në shtator se një “Evropë sovrane, e bashkuar dhe demokratike … mund të zgjerohej gradualisht për të përfshirë vendet e Ballkanit Perëndimor. ”
Mënyra më e mirë për vendet si Shqipëria, Maqedonia dhe të tjerët për të përmirësuar jetën e popullatës së tyre është nëpërmjet angazhimit të vërtetë, të ndërsjellët dhe rritjes së vëzhgimit evropian të veprimeve të ndërmarra nga qeveritë e tyre. Megjithatë, për të ndodhur kjo, duhet të tregohen vendet e Ballkanit që internalizimi i vlerave të BE-së do të shkojë shumë drejt përmirësimit të qeverisjes, luftimit të korrupsionit dhe arritjes së prosperitetit. TIRANA TODAY
