Profesor Et’hem Ruka ka dhënë një intervistë ku ka folur për akademikun e njohur, Moikom Zeqo, i cili ndërroi jetë pak ditë më parë.
Ish-ministri Ruka ka treguar për kohët kur u njoh me të në vitet ’90, duke theksuar se ajo çfarë i bëri bashkë ishin bindjet politike.
Ai thotë se bashkë me Zeqon kanë qenë të pranishëm që në fillimet e Partisë Socialiste, teksa thotë se Zeqo i ka bërë nder kësaj partie duke shërbyer si një shembull, se si duhet të sillen e veprojnë parlamentarët shqiptarë.
Intervista
Si jeni njohur me të ndjerin Moikom Zeqo?
Është e vështirë për mua të rikujtoj me hollësi takimin e parë me Moikomin. Bashkë na bënë bindjet politike të majta në vitet 1990. Ishim të rinj dhe gjithë pasion, jo vetëm për politikën, por edhe për profesionet tona. Moikomi, më bëri për vete, sepse te ai pashë një njëri të uritur për dijen, një intelektual që ndryshe nga të tjerët lexonte pa pushim jo vetëm për letërsinë, për edhe për arkeologjinë, historinë, artin, shkencat etj. Ai të befasonte me arsenalin e dijeve dhe kishte një kujtesë fenomenale. Është shumë e vështirë të gjesh një cilësor të vetëm për të karakterizuar Moikomin, por dje një admirues i tij e quajti një “bibliotekë lëvizëse”. Më mirë se kaq nuk mund të thuhet. Por Moikomi nuk ishte thjeshtë një “bibliotekë” memece, por një shpirt i madh dhe një tru brilant që prodhoi pa pushim dhe na la një pasuri të tërë intelektuale. Ai ishte një konsumator i palodhur i dijes, por edhe një prodhues i jashtëzakonshëm i saj. Moikomi na la shumë, por pa mundur t’i thoshte të gjitha ato që do të donte të thoshte për Shqipërinë dhe shqiptarët dje, sot dhe nesër.
Keni qenë bashkë në fillimet e Partisë Socialiste, si e kujtoni kontributin e Zeqos në këtë parti prej themelimit të saj?
Po kemi qenë bashkë me Moikomin dhe kolegë të tjerë qysh në fillimet e Partisë Socialiste. Moikomi, besonte në atë që bënte. Ai ishte njeri idealist, i vendosur, kurajoz dhe i ndershëm. Të njëjtën gjë kërkonte edhe nga të tjerët. Moikomi ishte mik i të gjithëve. Përtej politikës, ai mbeti i respektuar nga të gjithë pavarësisht bindjeve politike. Ai është ndër njerëzit që dha gjithçka nga vetja për politikën dhe Partinë socialiste, pa kërkuar asgjë në këmbim. Unë besoj se Moikom Zeqo i ka bërë nder Partie Socialiste dhe Parlamentit shqiptar duke shërbyer si një shembull se si duhet të sillen e veprojnë parlamentarët shqiptare.
E përmendte jo rrallë faktin se Partia Socialiste e nisi me një grup intelektualësh, duke përmendur se sot “truri” brenda parlamentit i dukej gati i shteruar.
Moikomi ka qenë gjithmonë antikonformistë. I tillë ka qenë në kohën kur shërbeu si deputet, por edhe gjatë gjithë viteve që qëndroi i papunë. E vetmja punë që ka bërë Moikomi, ka qenë biblioteka, librat, muzetë, ndihma ndaj krijuesve të rinj, publicistika dhe analizat e tij të pafundme. Është fakt që Partia Socialiste bashkoi një grup të mrekullueshëm intelektualësh që punuan me përkushtim jo vetëm për transformimin e Partisë Socialiste në një parti të vërtet socialdemokrate evropiane, por edhe për rritjen e kësaj parti dhe sjelljen e saj në pushtet ne vitin 1977. Në konsideratën time, por edhe në memorien e Partisë Socialiste grupi parlamentar i vitet 1992-1997, ka qenë pa asnjë mëdyshje më i miri në gjithë historinë e kësaj partie. Ndër njerëzit e spikatur të letrave që nderuan Partinë Socialiste dhe parlamentin shqiptar ishin Dritëro Agolli, Moikom Zeqo, Xhevat Lloshi, Vath Koreshi etj. Po kaq të spikatur kanë qenë edhe deputet e tjerë që erdhën në PS nga bota akademike, mjekësia , ekonomia, drejtësia, bujqësia, artet ej. Për fat të keq, këto personalitetet u pakësuan pak e nga pak dhe kjo dhimbje e shoqëroi vazhdimisht Moikom Zeqon deri ditën e fundit të jetës së tij.
Cili është vlerësimi juaj për kontributin si intelektual, krijues dhe studiues për Moikom Zeqon?
Nuk është kaq e lehtë të vlerësosh kontributin e jashtëzakonshëm të Moikom Zeqos. Për mua ai mbetet një erudit, një mendje e fuqishme, një shpirt i madh, një kapacitet i jashtëzakonshëm intelektual, një fuqi mendore polivalente, pasionant ndaj letrave, arkeologjisë, historisë, artit, pikturës publicistikës etj. Moikomi u mundua të bashkojë kohët; të shkuarën të sotmen dhe të ardhmen e kombit të vet. Ai nuk ndërtoi grataciela, nuk u mor me biznes dhe nuk pyeti për pasuri. Ai bëri jetën e tij të thjeshtë e të ndershme, duke ja falur pasurinë e vet intelektuale kombit të tij të dashur. Ai ndoqi rrugën e nderit dhe atë të rilindësve tanë të mëdhenj, që bënë gjithçka në shërbim të vendit. Pasuria më e madhe e Moikomit ka qenë libri dhe biblioteka e tij krejt e veçantë. Kush e ka pasur fatin të vizitonte shtëpinë e tij duhet të jetë befasuar. Vetëm libra. Libra në tavolinë, libra në tokë, libra në rafte, lira në mjedisin e ndenjes, libra në dhomën e gjumit. Syri dhe mendja e tij kënaqej vetëm kur shikonte dhe përkëdhelte librat e tij të dashur. Do të doja që biblioteka e tij të ruhej ashtu siç e la ai dhe të kthehej në një muze, ku njerëzit do të mësonin shumë prej tij. Ai punoi pa marrë frymë, pa bërë pushim. Ai sfidoi sëmundjen dhe punoi e botoi deri në ditën e fundit të jetës së tij. Largimi i tij i parakohshëm është një humbje e madhe jo vetëm për atë vetë, familjen, miqtë e tij, por për gjithë vendin. Moikomi është një shembull se si duhet të jetohet e shpenzohet jeta. Shpirti i tij i pastër fluturoi drejt përjetësisë qiellore, por duke lënë këtu në jetën tonë tokësore një emër të madh. Koha i vë në vend gjërat. Jam i bindur se jo sot, por nesër do ta kuptojmë se Moikomi i dha vendit dhe shoqërisë shqiptare shumë më tepër nga çfarë shoqëria i dha atij së gjalli. Dhe kjo po ndodh që sot. Kam lexuar dhimbjen e njerëzve të thjeshtë, por edhe të intelektualëve për largimin e parakohshëm të kësaj vlere kombëtare. Jam i bindur se vepra e tij do të mbetet një gur i çmuar në ndërgjegjen tonë kombëtare. Lamtumirë miku ynë i shtrenjtë dhe i gjithë shqiptarëve!
