Nga: Adair Turner “Project Syndicate”
Vitet 2010, mund të mbahet mend si dekada kur u humb lufta kundër ndryshimeve të dëmshme të klimës. Në vitin 2015, në Konferencën e Klimës në Paris, 196 vende ranë dakord të kufizojnë ngrohjen globale në më pak se 2 gradë celcius mbi nivelin para-industrial.
Por emetimet globale të gazrave serrë (GHG) kanë vazhduar të rriten. Përqendrimet e dioksidit të karbonit në atmosferë, janë në nivelet e tyre më të larta në 800.000 vjet, dhe politikat aktuale, kanë të ngjarë të shkaktojnë një rritje me rreth 3 gradë Celsius të temperaturës mesatare të globit deri në vitin 2100.
Për më tepër, negociatat e në Konferencën e Madrid dështuan, pasi qeveritë u zunë mbi vlerën dhe alokimin e “kredive të karbonit”, që janë përcaktuar nga disa politika të mëhershme të diskredituara. Ndikimi negativ i presidentit amerikan Donald Trump dhe udhëheqësve të tjerë të botës mbi këtë çështje, ka qenë i dukshëm në vitin 2019, dhe me siguri do të jetë po kështu edhe në 2020-ën.
Fatmirësisht, e vërteta aktuale e ndryshimeve klimatike mbetet një forcë e fuqishme. Por në të njëjtën kohë, përparimi mahnitës teknologjik gjatë viteve 2010, ka bërë të mundur uljen e emetimeve të gazrave serrë, me një kosto shumë më të ulët, se sa guxuam të shpresojmë një dekadë më parë.
Kështu, kostot e energjisë diellore dhe erës, kanë rënë më shumë se 80 dhe 70 për qind, ndërsa kostot e baterisë me litium dhe jon, janë ulur nga 1.000 dollarë për kilovat-orë në vitin 2010 në 160 dollarë për kilovat-orë sot.
Këto dhe përparime të tjera, garantojnë që sistemet energjetike që varen deri në 85 për qind nga burime të rinovueshme, mund të prodhojnë energji elektrike me zero CO2 të çliruar në atmosferë, dhe me kosto që janë tërësisht konkurruese me ato të sistemeve me bazë karburantet fosile.
Në maj të këtij viti, Komiteti për Ndryshimet Klimatike në Britani, vlerësoi se shkuarja drejt një ekonomie me zero emetim karboni në Mbretërinë e Bashkuar deri në vitin 2050, do të zvogëlonte atë vit PBB-në kombëtare me jo më shumë se 1-2 për qind. Në vitin 2008, i njëjti komitet, kishte vlerësuar një kosto të ngjashme për të arritur vetëm një ulje prej 80 për qind të emetimeve.
Maersk, kompania më e madhe në botë e transportit të kontejnerëve, prodhuesi suedez i çelikut SSAB, dhe kompania indiane e prodhimit të çimentos Dalmia, janë në mesin e një numri biznesesh në rritje, që janë angazhuar të funksiojnë me emetime zero të CO2 në atmosferë deri në vitin 2050 ose më herët.
Për të arritur objektivat e Marrëveshjes së Parisit, të gjitha ekonomitë e zhvilluara duhet t’i çojnë në zero emetimet e gazrave të dëmshëm në atmosferë, deri rreth mesit të këtij shekullit. Dhe mund ta bëjnë këtë me një kosto minimale për standardet e jetesës. Përpjekje të tilla, duhet të përfshijnë edhe Kinën.
Sot, Kina po synon të negociojë në konferencat mbi ndryshimin e klimës, në cilësinë e një “vendi në zhvillim”, për shkak të PBB-së aktuale për frymë që është rreth 18.000 dollarë, ose rreth 40 për qind e mesatares së BE-së. Por ambicia e shpallur e qeverisë kineze, është që Kina të bëhet “një ekonomi e pasur tërësisht e zhvilluar” deri në vitin 2050, me një PBB më të lartë për frymë se sa çdo vend i sotëm evropian.
Dhe duke pasur parasysh cilësinë e fuqisë punëtore, infrastrukturës dhe menaxhimit, si dhe lidershipit së saj teknologjik në shumë sektorë, ky objektiv është plotësisht i arritshëm. Koha se kur Kina mund të nisë të zvogëlojë emetimet, është shumë e rëndësishme. Ky vend shkakton gati 30 për qind të emetimeve globale të CO2.
Kina duhet të synojë të jetë jo vetëm një ekonomi tërësisht e zhvilluar deri në vitin 2050, por edhe një ekonomi me zero emetime CO2 në atmosferë. Sigurisht arritja e kësaj gjëje, do të kërkojë investime të mëdha. Prodhimi i energjisë elektrike, që kërkohet për të mbështetur rritjen e standardeve të jetës në Kinë, mund të rritet nga 6.700 teravat orë sot, në 14-15 mijë teravat në orë deri në vitin 2050.
Kjo nënkupton 3-fishimin e investimeve në energjinë diellore dhe atë të erës. Ekonomitë në zhvillim, duhet të angazhohen për përmbushjen e të njëjtit objektiv një dekadë më vonë, duke qenë të sigurt se përparimi teknologjik i përfshirë në zvogëlimin e emetimeve në vendet e zhvilluara, do të zvogëlojë me kalimin e kohës kostot e de-karbonizimit.
Për më tepër, si vendet e zhvilluara dhe ato në zhvillim, duhet të fokusohen në çështjen e rëndësishme globale, që e theksoi në raportin e saj të fundit edhe Agjensia Ndërkombëtare e Energjisë:si të nxiten investime të mëdha në energjinë e rinovueshme edhe në ekonomitë me të ardhura të ulëta. Kjo vlen veçanërisht për Afrikën, një kontinent me burimet më të mira diellore në botë, por që aktualisht shfrytëzon më pak se 1 për qind të kapacitetit të tij diellor fotovoltaik.
TIRANA TODAY
