Njerëzit janë kafshë sociale, dhe një nga mënyrat me të cilat ne lidhemi me njëri-tjetrin është duke luajtur së bashku lojëra. Dhe kur një i rritur luan lojëra dhe e merr këtë seriozisht, ky është një sport. Natyra konkurruese e sportit, i ka dhënë atij një rol vendimtar në histori – teksa një komb konkuron kombin tjetër, dhe individët përpiqen të jenë më të mirët. Prandaj nuk është çudi, pse sportet e kanë ndryshuar më shumë se një herë rrjedhën e historisë.
Diplomacia e Ping-Pongut
Lufta e Ftohtë e ndau botën më dysh. Vendet komuniste, ngritën një mur të ftohtë ndaj Perëndimit. Pasi u bë komuniste, Kina qe në fakt një nga kombet më të padepërtueshme. Muri i Madh Kinez u kalua më në fund nga një top ping-pongu. Ndërsa ekipi kombëtar amerikan i ping-pongut ndodhej për një turne ndërkombëtar në Japoni në vitin 1971, mori një ftesë për të vizituar Kinën.
Ajo qe ftesa e parë për amerikanët në Kinën Komuniste. Kjo e interpretuya si një lloj hapjeje, dhe presidenti Nikson nxitoi të përfitojë nga situata.
Ai dërgoi shumë shpejt në Pekin Sekretarin e Shtetit Henri Kisinger, për të hapur më tej marrëdhëniet dypalëshe. Brenda një viti, vetë Niksoni zhvilloi një vizitë zyrtare në Kinë.
Ai e përshkroi vizitën e tij si “java që ndryshoi botën”. Ndërsa kryeministri kinez Çu En-Lai tha se “kurrë më parë në histori një sport nuk është përdorur ndonjëherë në një mënyrë kaq efektive si një mjet i diplomacisë ndërkombëtare”.
Ndeshja e mundjes mes mbretërve të Anglisë dhe Francës
Marrëdhëniet ndërkombëtare midis monarkive evropiane në shekullin XVI, qenë gjithmonë të tensionuara. Tekat e sundimtarëve, ishin ato që formësonin shpesh botën. Humori i mbretërve, mund të vendoste fatin e kombeve. Në vitin 1520, Mbreti Henri VIII i Anglisë dhe Mbreti Fransua I i Francës u takuan, për të vendosur një paqe të qëndrueshme midis dy mbretërive.
Ky takim u mbajt pranë Kalesë në Francë. Të dy monarkët u takuan dhe zhvilluan një bisedë të këndshme me njëri-tjetrin. Ata më pas sfiduan njëri tjetrin në disa gara kalorsiake. Secili shfaqi anën e tij më të mirë.
Në një moment mbreti Fransua e sfidoi Henrin në një ndeshje mundjeje. Fatkeqësisht, Fransua e mund Henrin. Ky i fundit nuk e mori me shumë sporvititet këtë humbje. Anglezi besonte se monarku francez, kishte përdorur një hile tike franceze për ta mposhtur.
Të gjitha shpenzimet e atij takimi rezultuan një harxhim i kotë, pasi në fund nuk u nënshkrua asnjë marrëveshje, edhe pse jo tërësisht për shkak të garës së mundjes. Po kjo e fundit sigurisht që nuk ndihmoi në nxitjen e ndjenjës së vëllazërisë midis dy mbretërve.
Ndeshja e futbollit Turqi-Armeni, i parapriu vendosjes së marrëdhënieve diplomatike. Ekzistojnë disa tema historike, që ka të ngjarë të shkaktojnë një debat të ashpër sikurse është Gjenocidi Armen.
Të thuash se vdekja e 1.5 milionë armenëve gjatë Luftës së Parë Botërore, ishte një genocid i kryer nga turqit, kjo është diçka e diskutueshme (sidomos për turqit). Kështu, kur Turqia u shfaq e vendosur të luajë ndeshjen e futbollit kundër Armenisë në kuadër të eliminatoreve të Kupës së Botës 2010, u duk se do kishte një ndeshje të tensionuar. Armenia nuk kishte lidhur marrëdhënie diplomatike me Turqinë pas vitit 1991, kur dhe fitoi pavarësinë e saj nga ish-Bashkimi Sovjetik.
Por ajo që mund të ishte një katastrofë, u bë një shembull i “diplomacisë së futbollit”. Presidenti armen Serzh Sargizjan, e ftoi homologun e tij turk Abdullah Gul për të qenë në stasium dhe u ul pranë tij. Sargizjan tha:Cilatdo qofshin dallimet tona, mes popujve tanë ekzistojnë lidhje të caktuara kulturore, humanitare dhe sportive, edhe në kushtet e kufijve të mbyllur”.
Pati sigurisht protesta kundër vizitës së presidentit turk, por ndeshja kaloi paqësisht edhe me një fitore të turqve. Shumëkush e cilëson atë ndeshje si një ndihmesë të madhe për rikthimin e marrëdhënieve të plota diplomatike, diçka që ndodhi shumë shpejt.
Ndeshja e futbollit mes armiqve gjatë Luftës së Madhe, dhe armëpushimi natën e Krishtlindjeve.
Kur nisi Lufta e Parë Botërore, ekzistonte një besim i përbashkët se ajo “përfundonte e shumta në Krishtlindjet e atij vitit”. Në fakt lufta zgjati më shumë se 4 vjet.
Të rinjtë në mbarë Evropën u rregjistruan në ushtri për të luftuar, nga frika se do të humbnin shfaqjen e madhe nëse nuk do t’i bashkoheshin shpejt frontit.
Në Krishtlindjet e vitit 1914, dukej qartazi që lufta kishte terren do të zgjaste për shumë kohë. Në prag të festës, ushtarët në njërin front dëgjuan të këndoheshin këngë për Krishtlindjet në kampin kundërshtar. U përcollën mesazhe me zë të lartë midis dy llogoreve.
Ditën e Krishtlindjeve, të dyja palët kundërshtare u takuan në hapësirën midis dy llogoreve. Ata shkëmbyen dhurata, dhe me pas luajtën futboll me njëri-tjetrin.
Është e pamundur të thuhet se cilat qenë efektet e këtij armëpushimi të përkohshëm. Sa njerëz arritën të mbijetojnë, që përndryshe mund të ishin vrarë atë ditë? Po sikur armët qe heshtën atë ditë, të kishin qëlluar për vdekje një ushtar gjerman me emrin Adolf Hitler?
Si ndikoi tek ushtarët, vetëdija se kundërshtarët e tyre nuk qenë përbindësha, por djem të rinj ashtu si dhe ata vetë? Të frikësuar nga rreziku se ushtarët mund të mos luftonin me aq vendosmëri sa pritej, udhëheqësit në të dyja kampet u përpoqën të ndalonin çdo përsëritje të atij armëpushimi të rastësishëm.
Princi Fredrik i Britanisë, dhe topi i kriketit
Ka të ngjarë që po të mos ishte një top kriketi, Britania e Madhe, mund të mos i kishte humbur kolonitë e saj në Amerikën e Veriut. Shumë pak njerëz mund të kenë dëgjuar për Mbretin Frederik të Mbretërisë së Bashkuar, dhe kjo pasi ai vdiq përpara se të mund të merrte kurorën.
Frederiku, djali i madh i Xhorxhit II, u godit aksidentalisht në kraharor nga një top kriketi. Trashëgimtarit të fronit iu qelbëzua plaga.
Gjendja e tij shëndetësore u rëndua, dhe Frederiku vdiq në vitin 1751. Ky qe edhe shkaku zyrtar i vdekjes, i raportuar në atë kohë nga historianët e oborrit. Ndërkohë, ka nga ata që pretendojnë se Frederiku vdiq nga pneumonia, e cila nuk kishte lidhje me lëndimet e tij sportive.
Nëse loja e kriketit e vrau princin, ky qe një lajm i keq për të, por një lajm i mirë për djalin e princit. Ai u bë trashëgimtar i ri i fronit. Ky djalosh u rrit për t’u bërë Xhorxhi III, qeveria e të cilit i humbi kolonitë amerikane. Kush e di se si Mbreti Frederik do ta kishte trajtuar rebelimin?
Përshtati për Tirana Today, Alket Goce
