Kabllot e internetit që përshkojnë fundin e detit, mund të përdoren për të zbuluar tërmete dhe cunamin ose për të monitoruar se si ndryshimi i klimës ndryshon rrymat e oqeanit, sipas Laboratorit Kombëtar Fizik të Mbretërisë së Bashkuar.
NPL dhe partnerët e saj shtuan se këto kabllo telekomunikacioni, mund të përdoren si një grup gjigant sensorësh shkencorë në det të thellë. Shkencëtarët testuan teknikën në një lidhje me fibra optike midis Mbretërisë së Bashkuar dhe Kanadasë.
Sipas BBC, studimi është publikuar në Science Magazine. Për shkak se instalimi i sensorëve të përhershëm për të monitoruar fundin e oqeanit është shumë i kushtueshëm, vetëm disa ekzistojnë globalisht, thonë shkencëtarët.
“70 për qind e sipërfaqes së Tokës është ujë, por të gjitha stacionet sizmike janë në tokë, sepse është shumë e vështirë dhe e shtrenjtë të instalosh sensorë të përhershëm në fund të detit”, tha Dr Giuseppe Marra i NPL.
Por kabllot e shumta me fibër optike bartin të dhëna nëpër detet dhe oqeanet e botës. Vlerësohet se ka më shumë se 430 në mbarë botën, që përfshijnë distanca prej 1.3 milion km (800.000 milje)
Sipas Dr Marra, dridhjet, presioni dhe ndryshimet e temperaturës ndikojnë në një sasi shumë të vogël, në shpejtësinë e dritës ndërsa ajo udhëton nëpër kabllo, të cilën instrumentet jashtëzakonisht të ndjeshme më pas mund ta zbulojnë.
Studiuesit thanë se kishin zbuluar tërmete dhe “sinjale oqeanike”, të tilla si valët dhe rrymat, duke përdorur një lidhje 5.860 km me fibra optike të Infrastrukturës EXA midis Southport, Lancashire dhe Halifax, Kanada.
Shkencëtarët ishin në gjendje të përdornin hapësira individuale të kabllove midis përsëritësve – pajisje që ndihmojnë në rritjen e sinjalit, si sensorë të veçantë.
“Nëse e zbatojmë këtë teknikë në një numër të madh kabllosh, ne mund ta transformojmë këtë infrastrukturë nënujore në një grup gjigant detektorësh për tërmetet, rrymat e oqeanit dhe më shumë. Zgjerimi i rrjetit sizmik nga toka në fund të detit, do të përmirësojë të kuptuarit tonë për strukturën e brendshme të Tokës dhe sjelljen e saj dinamike”, shtoi ai.
Sensorët e bazuar në kabllo mund të identifikojnë “zonën epicentrale” të një tërmeti në të njëjtën mënyrë si sizmometrat me bazë tokësore, sugjerojnë studiuesit. Dhe teknika hapi mundësi të tjera, të tilla si monitorimi i rrymave të ujit të thellë për ndryshimet e shkaktuara nga ngrohja globale.
Ekziston gjithashtu mundësia e paprovuar e përdorimit të kabllove për të monitoruar se si ndryshimet klimatike ndryshojnë temperaturat në fundin e detit. Gjiganti i teknologjisë Google u përfshi në kërkime, si dhe Universiteti i Edinburgut, Shërbimi Gjeologjik Britanik dhe Istituto Nazionale di Ricerca Metrologica, në Itali.
Brian Baptie, kreu i ekipit të sizmologjisë së Tokës për Shërbimin Gjeologjik Britanik, tha se kërkimi mund të transformojë aftësinë e shkencëtarëve për të bërë matje në zona të gjera të sipërfaqes së Tokës, ku ishte shumë e vështirë të përdoreshin teknologjitë konvencionale.
“Kjo krijon një mundësi të mahnitshme për të vëzhguar tërmetet në mes të oqeaneve në një distancë të afërt, si dhe mundësinë joshëse të matjes së fenomeneve të tjera natyrore si shpërthimet vullkanike nënujore dhe cunami në të ardhmen”, tha ai.
Burimi i lajmit: punchng. Pështatur nga Tirana Today
