Nga Eduard Zaloshnja
Shumë kanë folur e shkruar (ndër ta, edhe unë) për listat e hapura të kandidatëve për deputetë, qysh kur ato u futën në debatin publik nga deputetët rezervë të opozitës apo nga lëvizje qytetare. Por listat e kandidatëve për deputetë (sado të hapura apo të mbyllura të jenë ato) do të prodhojnë pak a shumë po ata deputetët që duan kryetarët e parive (të mëdha, apo të vogla qofshin). Edhe në listat më të hapura të mundshme, partia është ajo që vendos se cila do të jetë lista që do paraqitet në KQZ për çdo qark. (Në rastin e listave vërtet të hapura, kryetari fut në listë disa kandidatë që e di paraprakisht se mund të fitojnë, e disa të tjerë që nuk marrin as votat e familjes…).
Problemi kyç për zgjedhjet e radhës (e ndoshta edhe për zgjedhje pasardhëse) është, në fakt, mënyra e regjistrimit të koalicioneve në KQZ dhe llogaritja e mandateve brenda çdo koalicioni. Bylykbashi e Gjiknuri shkëmbejnë argumente e silura vazhdimisht rreth kësaj në debate të drejtpërdrejta e të tërthorta, por për audiencën e gjerë, argumentet dhe silurat e tyre janë relativisht të vështira për t’u ndjekur.
Sidoqë të marrë fund debati Bylykbashi-Gjiknuri (në mbrojtje të interesave të partive respektive), një problem madhor i mënyrës sesi parashikohet llogaritja e mandateve në Kodin Zgjedhor të 2008-ës duhet zgjidhur. Konkretisht, sipas atij kodi (që pritet të amendohet më 5 tetor) një parti e vogël, brenda një koalicioni të madh, mund ta sigurojë një mandat në një qark me gjysmën e votave që i duhen një partie tjetër të vogël, që nuk do të jetë në koalicion me partitë e mëdha. Kështu, PR-ja mund të marrë gjysmën e votave të BD-së së Astrit Patozit në Tiranë, dhe ta sigurojë mandatin vetëm pse është në koalicion me PD-në. (Kurse Astrit Patozi mund të mbetet pa mandat, vetëm pse nuk do të jetë në koalicion me PD-në…).
Kjo mënyrë llogaritje nuk duhet të ekzistojë më në Kodin Zgjedhor, sepse shkel në mënyrë flagrante barazinë e garës në çdo qark (me përjashtim ndoshta të Kukësit, ku vetëm dy partitë e mëdha kanë shans të marrin mandate). Për çështjet e tjera të Kodit Zgjedhor debati Bylykbashi-Gjiknuri le të vazhdojë, sepse shumë pak njerëz vërtet do ta kuptojnë…
Pse rrogat rriten në letra, por varfëria rritet në realitet?
