Studiuesit kanë deklaruar se një gjitar i lidhur me manatë që thuhet se ka frymëzuar tregimet e lashta të sirenave, është zhdukur në Kinë. Vetëm tre persona të anketuar nga komunitetet bregdetare në Kinë raportuan se kishin parë dugong në pesë vitet e fundit. I njohur si gjigandi më i butë i oqeanit, sjellja e ngadaltë dhe e qetë e dugong ka të ngjarë ta ketë bërë atë të prekshëm ndaj mbipeshkimit dhe aksidenteve të transportit detar.
Ajo ekziston ende gjetkë në botë, por po përballet me kërcënime të ngjashme. Prof Samuel Turvey, nga Shoqëria Zoologjike e Londrës (ZSL), i cili është bashkëautor i studimit kërkimor tha: “Zhdukja e mundshme e dugong në Kinë është një humbje shkatërruese”.
Shkencëtarët në ZSL dhe Akademinë Kineze të Shkencave shqyrtuan të gjitha të dhënat historike se ku ishin gjetur më parë dugons në Kinë. Ata zbuluan se nuk kishte asnjë pamje të verifikuar nga shkencëtarët që nga viti 2000. Përveç kësaj, studiuesit iu drejtuan shkencës për të intervistuar 788 anëtarë të komunitetit që jetonin në ato rajone bregdetare të identifikuara, për të përcaktuar se kur njerëzit vendas e kishin parë për herë të fundit një të tillë. Mesatarisht, banorët raportuan se nuk kishin parë një dugong për 23 vjet. Vetëm tre persona e kishin parë një në pesë vitet e fundit.
Kjo ka bërë që studiuesit të deklarojnë dugong të zhdukur funksionalisht – që do të thotë “nuk është më i zbatueshëm… për të mbajtur veten”, tha për BBC Heidi Ma, studiuese postdoktorale në ZSL. Dugong është një karakter unik i detit. Me peshë pothuajse gjysmë ton, është i vetmi gjitar detar vegjetarian. E ngjashme në pamje dhe sjellje me manatën, por e dalluar nga bishti i saj si balenë, prirja e saj e butë – në dukje e mirë – ka bërë që disa të besojnë se ajo frymëzoi tregime të lashta detare për sirenat. Habitati i saj afër bregut në Kinë e la atë të pambrojtur ndaj gjuetarëve në shekullin e 20-të, të cilët kërkuan kafshën për lëkurën, kockat dhe mishin e saj.
Pas një rënie të dukshme të popullsisë, dugongs u klasifikuan si një kafshë e mbrojtur të klasës së parë nga Këshilli Shtetëror Kinez në 1988. Por studiuesit besojnë se shkatërrimi i vazhdueshëm i habitatit të tij – duke përfshirë mungesën e shtretërve të barit të detit për ushqim – ka shkaktuar një “kolaps të shpejtë të popullsisë”.
Programi i Mjedisit i OKB-së vlerëson se 7% e habitatit të barit të detit po humbet çdo vit globalisht, për shkak të ndotjes industriale dhe bujqësore, zhvillimit bregdetar, peshkimit të parregulluar dhe ndryshimeve klimatike.
Prof Turvey tha se zhdukja e tij në Kinë duhet të veprojë si një paralajmërim për rajonet e tjera që strehojnë dugons – duke përfshirë Australinë dhe Afrikën Lindore – duke e quajtur atë “një kujtesë të kthjellët se zhdukjet mund të ndodhin përpara se të zhvillohen veprime efektive të ruajtjes”.
Lloji gjendet në 37 rajone të tjera tropikale në botë – veçanërisht në ujërat e cekëta bregdetare të Oqeanit Paqësor Indian dhe perëndimor – por klasifikohet si “e cënueshme” në listën e kuqe të të kërcënuarve të Bashkimit Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN).
Vendet po takohen aktualisht në Nju Jork për të nënshkruar një traktat të ri detar të OKB-së, i cili do të vendosë 30% të oqeaneve të botës në zona të mbrojtura.
Kristina Gjerde, këshilltare për politikat e detit të hapur për IUCN, tha për BBC: “Dgong është një shembull i trishtuar i asaj që po ndodh me mjedisin detar, ku ka një shkelje në rritje të aktiviteteve njerëzore”.
Burimi i lajmit: BBC. Përshtatur nga Tirana Today
