Eksperti i huaj David McAllister kërkon që vendet e Ballkanit të përgatiten sa më shpejt që të pranohen në BE. Përndryshe, shtetet hyjnë nën ndikimin e Rusisë. Problemi është politika e Serbisë. Ai është shprehur se 6 shtetet që pritet të bëhen anëtare të BE-së, mes tyre dhe Shqipëria, duhet të ecin me hapa të shpejtë, që të behën pjesë sa më parë e familjes së madhe evropiane, shkruan Tirana Today.
McAllister, pse duhet Kosova, Bosnjë-Hercegovina dhe katër vende të tjera të Ballkanit Perëndimor të bëhen anëtarë të BE-së?
David McAllister: Gjashtë shtetet mund të bëhen anëtare të BE nëse përmbushin plotësisht dhe në mënyrë të qëndrueshme kushtet ligjore, ekonomike dhe politike. Bashkimi Evropian ka një interes të mirë në marrëdhëniet e mira me vendet e Ballkanit Perëndimor. Ose ne eksportojmë stabilitet në Ballkanin Perëndimor, ose paqëndrueshmëria e rajonit rrezikon pjesën tjetër të kontinentit tonë, raporton welt.de.
Dhe kjo mund të arrihet vetëm duke u bashkuar?
McAllister: Këto janë vende evropiane që janë të rrethuara plotësisht nga anëtarët e BE. Kemi një perspektivë afatgjatë evropiane. Strategjia e re e zgjerimit e Komisionit Evropian synon të inkurajojë këto vende që vazhdimisht të ndjekin rrugën drejt BE dhe të zbatojnë reformat e nevojshme.
Vende si Bosnja dhe Hercegovina janë vite dritë larg pranimit.
McAllister: Disa nga vendet e rajonit janë vërtet shumë larg nga anëtarësimi në BE. Por kjo nuk është arsye për t’u tërhequr nga Ballkani. Nëse e bëjmë këtë, të tjerët do të vijnë dhe të marrin vendin tonë. Ata tashmë janë pjesërisht të pranishëm.
Kush mendoni në mënyrë specifike?
McAllister: Ballkani është bërë fokusi i interesave gjeostrategjike. Ne kemi vëzhguar për vite me radhë aktivitetet në rritje të Turqisë, Rusisë, Kinës dhe Shteteve të Gjirit. Interesat janë shumë të ndryshme, por në fund të fundit është gjithnjë zgjerimi i sferës së ndikimit.
Rusia alarmohet se Ballkani Perëndimor po lëviz gjithnjë në perëndim. A shihni një rrezik që Moska po përpiqet të destabilizojë rajonin?
McAllister: Rusia ka zgjeruar praninë e saj në disa vende të Ballkanit Perëndimor. Është bërë një përpjekje për të ndikuar në mënyrë selektive në fushatat e dezinformimit. Kjo jep arsye për shqetësim.
A shihni ndonjë rrezik si në Krime, që Rusia mund të aneksojë zona të caktuara të Ballkanit Perëndimor për të siguruar fuqinë e saj?
McAllister: Jo. Dhe sigurisht që nuk ka lidhje me aneksimet. Por duhet të shikojmë aktivitetet në rritje në mënyrë vigjilente.
Moska kërkon aleatë në Ballkan dhe furnizoi me tanke dhe avionë luftarakë Serbinë.
McAllister: Beogradi tradicionalisht ka lidhje të ngushta me Moskën. Në të njëjtën kohë, Serbia merr pjesë në stërvitjet e NATO-s dhe merr pjesë në operacionet civile dhe ushtarake të BE. Për shembull, takova zyrtarë serbë në Mali, të cilët po punojnë atje së bashku me ushtarët gjermanë.
A është e mundur: që një vend kandidat i BE-së të furnizohet me armë nga Rusia?
McAllister: Një vend që dëshiron të bashkohet me BE duhet gradualisht të shkojë më pranë Politikës së Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë të Bashkimit Evropian. Kjo vlen edhe për Serbinë. Në fund, Shtetet Anëtare të BE vendosin me marrëveshje të përbashkët nëse një vend kandidat ka përmbushur kushtet në fushat përkatëse të politikave.
Komisioni i BE e ka quajtur vitin 2025 si një vit të mundshëm aderimi për Serbinë dhe Malin e Zi. A ishte e mençur të jepnim një datë të caktuar?
McAllister: Nëse kjo ka kuptim apo jo, është diçka për të cilën mund të debatohet. Viti 2025 është një tregues i bazuar në skenarin më të mirë. Është një sinjal politik inkurajimi. Por, siç thashë, aderimi në BE varet plotësisht nga fakti nëse një vend në të vërtetë plotëson kushtet politike, ligjore dhe ekonomike. Vendimmarrja është substanca, nuk ka automatizëm.
Por si Bashkimi dëshiron të fitojë zemrat e njerëzve?
McAllister: Në shumë shtete tashmë ka shumë miratim. Por është e vërtetë që ne duhet të flasim më shumë për atë që BE po bën në rajon. Vetëm në Serbi, BE-ja po investoi rreth 1.5 miliardë euro midis 2014 dhe 2020 – në spitale, shkolla apo rrugë. Ne jemi larg financierit më të madh.
Megjithatë, është ende një rrugë e gjatë për një anëtarësim në BE.
McAllister: Kjo është e drejtë. Sidoqoftë, interesat e gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor tashmë duhet të merren parasysh në proceset vendimmarrëse në BE sot. Kjo vlen, për shembull, në zgjerimin e tregut të brendshëm, infrastrukturës së transportit ose rrjeteve të energjisë. Bëhet fjalë për lidhjen e rajonit me BE. Kur njerëzit mendojnë se po ecën hap pas hapi, gatishmëria për të reformuar rritet.
Përveç Ballkanit Perëndimor, Brexit merr vëmendje në rendin e ditës në Bruksel. Largimi i Mbretërisë së Bashkuar duhet të zgjidhet deri në fund të tetorit për të siguruar që data e divorcit e dakorduar më 29 mars 2019 të përmbushet. A është ende e mundur?
McAllister: Ora vazhdon dhe troket. Të gjitha palët janë përgjegjëse.
Megjithatë, Kryeministrja britanike Theresa Maj ka hedhur poshtë një projekt-marrëveshjen të Brukselit duke e quajtur si “të papranueshëm”.
McAllister: Bashkimi Evropian është i hapur për propozime konstruktive nga Londra. Fjala e kryeministres Maj të premten ishte më konkrete se ato të mëparshme. Megjithatë, detajet ende mungojnë. Në thelb, qasja në Mbretërinë e Bashkuar duket të jetë për të kërkuar një marrëveshje të bërë me BE-në, bazuar në marrëveshjen tonë të tregtisë së lirë me Kanada, e plotësuar me bashkëpunim të mëtejshëm. Se si duhet të zbatohet kjo ide me saktësi ligjore është lënë e hapur nga qeveria britanike. Është e qartë se për një vend që largohet nga BE dhe tregu i brendshëm, nuk mund të ketë kushte të njëjta si për një Shtet Anëtar.
Por idetë nga Londra janë të mjaftueshme.
McAllister: Qeveria britanike dëshiron të largohet nga Bashkimi Evropian dhe ende përfiton nga përfitimet e saj. Ajo dëshiron të largohet nga tregu i BE-së. Kjo nuk është e lehtë për t’u kuptuar. Ende më vjen keq për kërcënimin e largimit nga BE. Por kjo nuk ndihmon, Brexit tani duhet të zgjidhet në një procedurë të duhur. TIRANA TODAY
