Nga Guy Verhofstadt, “The Guardian”/Të martën, Jean-Claude Juncker i shkroi një letër Vladimir Putinit, për ta përgëzuar këtë të fundit për fitoren në zgjedhje, duke u frymëzuar me sa duket nga lista e demagogëve dhe diktatorëve botërorë, që gjithashtu nxituan t’i dërgonin urimet e tyre shefit të Kremlinit, nga presidenti i Venezuelës Nicolas Maduro, tek ai bjellorus Aleksander Lukashenko.
Korit iu bashkua edhe presidenti amerikan Trump, por të paktën në këtë rast këshilltarët e tij e patën këshilluar: “Mos e uroni!”, këshillë që presidenti amerikan sigurisht që e shpërfilli.
Për turpin e tyre, as Juncker as Trump, nuk e përmendën përdorimin e armëve kimike ruse në Salisbury të Britanisë së Madhe, dhe as nuk ngritën shqetësime rreth legjitimitetit të të ashtuquajturave “zgjedhje” presidenciale, që sapo i pamë të zhvillohen në Rusi.
Michael Link, deputeti gjerman që udhëhoqi misionin e pavarur të OSBE-së për monitorimin e zgjedhjeve në Rusi, ka qenë i qartë kur deklaroi se në Rusi nuk pati “zgjedhje reale” për votuesit. Qytetarët iu drejtuan dhomës së fshehtë të votimit, kutitë u mbushën më pas me dorë, teksa udhëheqësi kryesor i opozitës Alexei Navalny u ndalua të garojë.
Prandaj nuk është koha për urime. Po, ne do të kemi gjithmonë nevojë për dialog me Rusinë, por lidhjet më të ngushta duhet të kushtëzohen me respektimin e sundimit të ligjit.
Shumë shpesh, Perëndimi ka bërë një sy qorr ndërsa Rusia ka sulmuar demokracitë liberale, ka korruptuar sistemet politike, ka sulmuar partitë politike, ka “ndotur” ekosistemet tona online, dhe ka synuar të zhysë Evropën në të kaluarën e saj të dhunshme dhe plot përçarje.
Ndërsa udhëheqësit evropianë, reaguan me fjalë të ngrohta mbështetëse ndaj Britanisë pas ngjarjes së Salisbury, ne duhet të sigurojmë një përgjigje kolektive evropiane, që mund të përkufizohet si pjesë e një strategjie të re të BE-së ndaj Rusisë.
Me këtë strategji të re, ne duhet t’i tregojmë Putinit se shkeljet e tij të së drejtës ndërkombëtare do të kenë pasoja të qarta, por gjithashtu se mund të hapim perspektivën e bashkëpunimit dhe angazhimit, me kushtin që Rusia të fillojë të përmbushë angazhimet e saj sipas ligjit ndërkombëtar, duke filluar me zbatimin e marrëveshjeve të Minskut.
Në vend se të dërgojnë letra urimi, liderët e BE-së, dhe në veçanti përfaqësuesja e lartë e politikës së jashtme, Federica Mogherini, duhet të hartojë një strategji kaq proaktive.
Para së gjithash, ajo duhet të nxisë vendosjen e sanksioneve të qarta të BE-së ndaj Moskës, si një kundërpërgjigje rreth rastit Sergei Skripal. Nëse ka një gjë që alarmon realisht elitën mafioze përreth Putinit, ajo është perspektiva e mohimit të qasjes në vilat e tyre luksoze në Evropë.
Është thelbësore që Brexit, të mos dobësojë politikën e jashtme dhe bashkëpunimin në fushën e sigurisë në të gjithë Evropën. Propozimi i Parlamentit Evropian për një ombrellë të Marrëveshjes së Asocimit BE-UK, përcakton një kornizë për garantimin e saj.
Ne duhet të garantojmë që marrëveshjet e sigurisë dhe mbrojtjes të kenë hyrë në fuqi, para fundit të periudhës transitore të Brexit. Ne kemi nevojë për një hetim gjithëpërfshirës në nivelin e BE në stilin e Robert Mueller në SHBA, mbi shtrirjen e ndikimit të Rusisë në demokracitë, ekonomitë dhe sistemet tona politike, që mund të na japë një përgjigje të besueshme.
Është diçka e gabuar që miliarderët rusë, kanë mundësi të blejnë nënshtetësinë e BE-së në Maltë, të pastrojnë paratë me blerjen e pasurive të patundshme në Londrës përmes kompanive nën-kontraktore, dhe me sa duket të dhurojnë para për partitë politike evropiane.
Njëkohësisht ne duhet të kapërcejmë ngërçin aktual, ku kontaktet BE- Rusi janë të ngrira, ndërsa shtetet anëtare vazhdojnë të zhvillojnë marrëdhënie dypalëshe me Rusinë, që shpesh u shërbejnë interesave të ngushta kombëtare.
BE-ja dhe NATO-ja, duhet të rihapin kanalet e komunikimit për të zvogëluar rrezikun e keqkuptimeve dhe llogaritjeve të gabuara – siç ishte rasti gjatë Luftës së Ftohtë.
Një strategji e re, mund të ndërtohet në logjikën e procesit të Helsinkit në vitet 1970. Një Helsinki 2.0, do ta përforconte arkitekturën e sigurisë në Evropë, duke hapur perspektivën për një angazhim politik dhe ekonomik me Rusinë.
Në këmbim të respektimit të plotë të marrëveshjeve të Minskut, pajtueshmërisë me të drejtën ndërkombëtare, progresit kur është fjala për zgjedhje të lira dhe të drejta, dhe respektimin e të drejtave të njeriut brenda Rusisë, BE-ja jo vetëm që do të heqë sanksionet ekonomike, por do të thellojë bashkëpunimin politik dhe ekonomik me Moskën.
Kjo strategji, do ta bënte gjithashtu të qartë se mosmarrëveshja jonë është me qeverinë aktuale të Rusisë, dhe jo me popullin rus. Për këtë arsye, ne duhet t’i hapim universitetet dhe tregjet tona të punës ndaj qytetarëve më të mirë dhe më të aftë të Rusisë, si dhe të sigurojmë lehtësimin e njëanshëm të vizave për qytetarët e Rusisë.
Duhet të rrisim mbështetjen për aktivistët e pavarur të shoqërisë civile, mediat e lira dhe OJQ-të në Rusi. Më e rëndësishmja, ne duhet të ndërtojmë me shpejtësi një Union të Mbrojtjes, si një shtyllë të NATO-s në Evropë.
Për dekada me radhë, jemi mbështetur tek SHBA-ja, dhe nuk kemi arritur të investojmë në mbrojtjen moderne dhe integrimin e kapaciteteve tona. Shumë politikanë evropianë refuzojnë ta mbështesin këtë projekt, për shkak të frikës nga mposhtja në zgjedhje nga euro-skeptikët që sponsorizon Putini. Dhe kështu ne e gjejmë veten të bllokuar në një rreth vicioz.
Unë shpresoj që brezat e rinj të udhëheqësve aktualë të Evropës, nga Emanuel Macron te Leo Varadkar, do të jenë më të guximshëm, dhe të mbështesin ndërtimin e një mbrojtjeje të integruar në kuadrin e BE-së.
Shumë nuk duan ta pranojnë të vërtetën, pasi kjo do të thotë se duhet të merren zgjedhje të vështira, por realiteti është se Kremlini është sërish në luftë me demokracitë tona liberale. Nëse nuk reagojmë me një strategji të re afatgjatë, Putini do të guxojë të reagojë më fort kundër nesh.
Shënim: Guy Verhofstadt, është shefi i Brexit për Parlamentin Evropian
