Kandidati për kryeministër nga radhët e Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti, në një bisedë për të përditshmen serbe “Danas”, ka thënë se Serbia dëshiron qartë Bosnjezim të Kosovës. Dialogu i tanishëm që zhvillohet me Serbinë, nuk ka vendosur ndonjë kusht për Serbinë dhe kanë diskutuar vetëm çështjet e brendshme të Kosovës. Duke e trilluar dialogun, rezultati nuk mund të ishte i drejtë.
Gjithashtu, Kurti ka komentuar takimin e djeshëm joformal të Presidentit të Serbisë dhe Kosovës, Aleksandar Vuçiç dhe Hashim Thaçi në Bruksel me përfaqësuesen e lartë të BE-së Federica Mogherini tha se që të dy nuk përfaqësojnë shtetet e tyre, por interesat e vëllezërve të tyre, për të cilët thotë se janë bërë milionerë.
“Kush e di, ndoshta në margjinat e takimit me Vuçiç në Bruksel, asnjëri nuk e përfaqësojnë Kosovën dhe Serbinë por vëllezërit e tyre, të cilët janë bërë pasanikë të mafisë së Ballkanit, dhe kështu mund ta formojnë një bashkëpunim të ri”, ka theksuar Kurti.
Disa media në Prishtinë pohojnë se u arrit marrëveshje për formimin e një qeverie të re dhe se Ramush Haradinaj do të jetë kryeministri i ri. A janë këto pretendime të vërteta?
Kurti: Së pari, kjo do të jetë një vazhdim i regjimit të vjetër kundër vullnetit të popullit të Kosovës, të cilët votuan për ndryshim. Së dyti në qoftë se shumica e re parlamentare varet direkt nga Lista Serbe dhe Vuçiç atëherë kjo qeveri do të t’i ketë dy qytetet kryesore, Prishtinën dhe Beogradin si dhe pastaj Kosova do të jetë në një krizë të pabesueshme politike të paparë që nga periudha e pasluftës. Lëvizja Vetëvendosje është tashmë partia më e madhe politike në Kosovë. Ne besojmë se kjo shpresë e madhe e qytetarëve, pas kthimit të kurajos duhet të kurorëzohet jo vetëm me një parlament të ri, por edhe me qeveri të re të udhëhequr nga Vetëvendosje, si parti social demokrate.
Me cilat forca politike lëvizja juaj do të ishte e gatshme të formonte një koalicion qeverisës?
Kurti: Në radhë të parë do të diskutonim me partitë e koalicionit të përbërë nga Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), Aleanca për Kosovën e Re (AKR), Alternativa dhe Lëvizja për Drejtësi, por edhe me deputetë individualë që janë pjesë e Koalicioni PAN.
Çka mendoni për politikën e Listës Serbe? A është lista serbe e partnerit të dëshirueshëm nëse Vetëvendosja formon një koalicion qeverisës?
Kurti: Për fat të keq, “Lista Serbe” është krahu i gjatë i autoriteteve të Serbisë. Ajo është shumë më e angazhuar për interesat e Beogradit zyrtar, apo për fuqinë personale të saj, sesa për serbët në Kosovë. Funksionon si staf i ambasadës së Beogradit në Kosovë dhe jo si politikanë që në përputhje me besimet e tyre përfaqësojnë serbët në institucionet e Kosovës. “Lista Serbe” deformon dhe vullnetin e serbëve që jetojnë tek ne për për Kosovën, bëjnë presion të madh ndaj tyre. Serbët nga Kosova duhet të përfaqësojnë veten. Ata kanë të drejtën për një jetë të mirë në një Republikë të përbashkët të Kosovës. Dialogu i hapur dhe demokratik me ta do të jetë përparësia jonë. Në këtë kontekst, ne do të shqyrtojmë dhe përfaqësimin e tyre në qeveri, duke garantuar Kushtetutën tonë dhe ligjet tona. Por ne kemi nevojë për integrimin social të komuniteteve pakicë nëpërmjet zhvillimit dhe barazisë dhe jo thjesht integrimit institucional përmes një shumëllojshmërie privilegjesh. Deri më tani, në një masë më të madhe prodhohen politikanë të korruptuar në emër të përfaqësimit të interesave të tyre kombëtare, për një jetë më të mirë për bashkëqytetarët e tyre. Serbët dhe shqiptarët duhet të shohin në rolet e tyre sociale, në efektivitetin ekonomik etj.
Veprimi juaj kritikoi ashpër marrëveshjen e Brukselit. Cilat, sipas mendimit tuaj, janë elementët më problematikë të kësaj marrëveshjeje?
Kurti: Serbia dëshiron qartë Bosnjezim të Kosovës. Dialogu i tanishëm që zhvillohet me Serbinë, nuk ka vendosur ndonjë kusht për Serbinë dhe ka diskutuar çështjet e brendshme të Kosovës. Duke e trilluar dialogun, rezultati nuk mund të ishte i drejtë. Pse nuk u diskutua më pastaj Presheva, Bujanoci dhe Medvegja? Në parim nuk jemi kundër dialogut, por jemi kundër dialogut pa parim, se Kosova po kthehet në subjekt dhe Serbia ndaj asaj që përcakton axhendën dhe temat. Serbia i detyrohet shumë Kosovës dhe duhet të plotësojë një sërë kushtesh. Në këtë gjendje, në të cilën ne e gjejmë veten, pa një subjektivitet të konfirmuar politik dhe sovranitet shtetëror, me anë të këtij dialogu asimetrik, Serbia do të bëhet më e keqe dhe situata në Kosovë më e vështirë. Ky dialog krijon përshtypjet e marrëdhënieve normalizuese, por në thelb vetëm thellon antagonizmin, ndarjen dhe ndarjen etnike. Ne synojmë së pari të krijojmë një komision hetimor parlamentar gjatë së cilës ai do të shqyrtojë bazat, procedurën, procesin, kornizën në të cilën ato janë të bazuara marrëveshjet e Brukselit, zbatimi i të cilave tashmë ka dështuar në shumicën e rasteve.
Si duhet të zhvillohet dialogut të Brukselit në të ardhmen?
Kurti: Mendoj se si qeveria e Republikës së Kosovës, duhet që së pari të hapim një dialog me Brukselin mbi dialogun me vendet e tjera të Ballkanit, duke përfshirë Serbinë. Marrëveshjet në Bruksel u nënshkruan në gusht të vitit 2015, kur Kuvendi i Kosovës ishte me pushime. Procesi nuk ishte transparent dhe qeveria nuk e konsideroi Kuvendin. Kosova është një republikë parlamentare dhe qeveria e fundit dëshironte pushtet pa Republikë. Kemi nevojë për një konsensus kombëtar për dialogun me Serbinë.
Si e vlerësoni retorikën e zyrtarëve serbë që tubojnë se “nuk do të arrihet” ëndrra juaj “e unifikimit të Kosovës dhe Shqipërisë”?
Kurti: Bashkimi i Kosovës dhe Shqipërisë nuk është çështje e ëndrrash. Ne besojmë se nuk është vetëm arsyeja se nuk e kemi këtë të drejtë prej neneve 1.1 dhe 1.3. Kushtetuta e Kosovës është në një konflikt absurde. Kjo çështje do të zgjidhet me vullnetin e lirë dhe demokratik të popullit, me mjete paqësore, që është votimi ligjor dhe legjitim i qytetarëve të Republikës sovrane të Kosovës dhe Republikës së Shqipërisë, gjë që do të kishte implikime për vendet e tjera në rajon. Por së pari kemi nevojë për masa urgjente për normalizimin e shtetit të Kosovës. Kemi nevojë për kushte më të mira socio-ekonomike, kohezion civil, sundim të ligjit dhe sovranitet kombëtar, integrim evropian dhe euroatlantik. Bashkimi i dy vendeve tona nuk duhet që të fillojë një luftë të tretë Ballkanike. Të gjitha opsionet për bashkim bëhen nëpërmjet mjeteve paqësore, demokratike dhe kushtetuese. Dhe çdo ndryshim kushtetues, bëhet vetëm mënyrë kushtetuese.
Vendet e BE-së, veçanërisht Gjermania, si dhe zyrtarët e Bashkimit Evropian, kohët e fundit theksuan se “nuk do të ketë rivendosjen e kufijve në Ballkan”. Si e shihni një deklaratë të tillë?
Kurti: Ajo që Serbia nuk ka mundur ta arrijë më të shpejt gjatë luftës, dëshiron të arrijë ngadalshëm në paqe. Pra, ekziston një “imitim i dyfishtë”, nga njëra anë Vuçiç imiton Milosheviçin, qëllimet dhe taktikat e tij, nga frika ndaj Sheshelit Perëndimor, nga ana tjetër, ekziston një imitim i Putinit në aspektin satelitor pothuajse nga vendet fqinje. Ky imitim i dyfishtë nuk do të çojë në paqe dhe stabilitet afatgjatë në Ballkan. Ne të kundërtën. Meqë qeveria e re e Republikës së Kosovës do të forcojë shtetin e Kosovës dhe bashkëpunimin me faktorët ndërkombëtarë, me BE-nw, NATO-n dhe Shtetet e Bashkuara, të cilave ne i jemi mirënjohës për mbështetjen dhe ndihmën që na kanë dhënë.
Çfarë prisni, cili do të jetë rezultati përfundimtar i procesit të normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës?
Kurti: E ashtuquajtura “normalizimi i marrëdhënieve” nuk është definuar qartazi dhe saktësisht. Jo vetëm që, nën normalizimin e marrëdhënieve midis Kosovës dhe Serbisë, politikanët shqiptarë, serbë dhe ndërkombëtarë dhe diplomatë të ndryshëm mendojnë për gjëra të ndryshme, por deri më tani normalizimi i marrëdhënieve bëhet në dëm të normalizimit të vetë Kosovës. Kosova dhe Serbia nuk janë ende një vend normal. Prandaj, në vend që të ndihemi drejt dialogut të ndërsjellë, na duhet një periudhë e normalizimit të Kosovës, në mënyrë që të bëjmë hapat e parë drejt zhvillimit të kombit, punësimit dhe drejtësisë. Fillimi i normalizimit të Kosovës do të jetë mirë për Serbinë sepse do të fillojë të lirohet nga oreksi i tyre për Kosovën. Gjithashtu, ky normalizim jo vetëm që do të përkthehet shpejt dhe normalizimi i marrëdhënieve me Serbinë, por do të krijojë kushte për avancimin e dialogut Kosovë-Serbi në një nivel të ri të marrëdhënieve të mira fqinjësore, bazuar në praktikat evropiane. Në fund ky duhet të jetë qëllimi zyrtar i zyrës së Z. Johannes Hahn, komisionerit të BE-së për Politikat e Fqinjësisë dhe Negociatat e Zgjerimit. Pra, duhet të kalojmë nga paqartësia për të normalizuar marrëdhëniet në fqinjësi të mirë drejt integrimit evropian. Në dritën e integrimit dhe anëtarësimit në BE, Kosova dhe Serbia do të zhvillohen dhe do të demokratizohen, pastaj do të normalizojnë marrëdhëniet mes tyre, dhe do të evropianizohen.
Si e vlerësoni fjalimin e presidentit të ri serb Aleksandar Vuçiç në festën e inaugurimit?
Kurti: Kam ndjekur fjalimin e tij, por nga ajo që kam lexuar, duket se ka qenë një vazhdim i tregimit të politikanit të moderuar të personit të parë i cili përsërit se është faktor i fuqisë së stabilitetit në Ballkan, për një shoqëri demokratike, është neutral ndaj politikës gjeopolitike midis Rusisë dhe Perëndimit. Të gjitha në kundërshtim me situatën aktuale në Serbi.
A është Kosova në gjendje të përballet me sfida të tilla si lufta kundër korrupsionit, e cila është një “çështje e ndezur”?
Kurti: Lufta kundër korrupsionit është 40 për qind e punës dhe normës tonë kur ne të jemi në pushtet. Do të nxjerrim një ligj të veçantë për procesin e dekriminalizimit dhe do të vlerësojmë prokurorin dhe gjyqtarin. Ne do të kemi një numër më të madh prokurorësh dhe gjykatësish, duke u dhënë atyre një siguri më të madhe dhe një pagë më të mirë – tani për tani, vetëm dy për qind e buxhetit shkon për drejtësi. Ne do të kemi një numër më të madh të zyrtarëve ligjor për prokurorët dhe gjyqtarët, sepse tani kemi gjysmë milioni raste të pazgjidhura në arkiva të Drejtësisë. Ne do të sjellim ligjin kundër mafies, e cila do të ofrojë njësi specifike të Prokurorisë Anti-Mafia dhe Dhomën e Gjykatave në Republikën e Kosovës. Tolerimi i elitës politike autokratike, korruptive dhe kriminale në Ballkan për hir të stabilitetit politik ishte anti-produktive. Stabiliteti ka qenë gjithmonë një rresht dominues. Është e domosdoshme që, pa vonesë, rajoni të lëvizë drejt drejtësisë dhe zhvillimit, për barazi dhe punësim. Qeverisja e Vetëvendosjes është një shembull rajonal në luftën kundër krimit dhe korrupsionit, siç është vërtetuar në rastin e autoriteteve lokale në komunën e Prishtinës.
Lëvizja juaj është kundër marrëveshjes për demarkacionin e kufirit me Malin e Zi. Nga ana tjetër, BE insiston në këtë ratifikim, si një parakusht për Kosovën që të marrë liberalizimin e vizave. Si mund të zgjidhet ky problem?
Kurti: Për sa i përket demarkacionit, kjo nuk ka të bëjë me demarkacionin e kufirit apo me shënimin e kufijve, por ka të bejë me ndryshime në kufij. Kufiri i parë paraqet një hartë, është delimitimi dhe pastaj përcaktohet në natyrë. Ky proces, në këtë rast, nuk është përmbushur aspak. Duhet të jetë përcaktimi para demarkacionit. Për këtë ne nuk mundëm të gabojmë për Malin e Zi. Fajtorët janë; i ngarkuar nga komisioni shtetëror për demarkacionin e kufirit dhe z. Murat Meha dhe ata që më pas u vunë vulën në një dokument të tillë me nënshkrimin e tij në Vjenë, 26 gusht 2015 (Hashim) Thaçi dhe Skender Hyseni. Do të shqyrtojmë se çfarë kishte ndodhur në të gjithë procedurën, sepse ishte premisa e shtrembëruar dhe shkeljet e procedurave dhe përfundimeve. Unë menjëherë gjatë muajit të parë të ardhjes në pushtet, në qeverinë e Republikës së Kosovës bashkë me kabinetin do të krijojmë kontakte dhe do t’i dërgojmë një letër Podgoricës zyrtare në mënyrë që të fillojmë bisedimet dypalëshe për të sqaruar rregullimin e kësaj çështjeje. Ne nuk duam përkeqësimin e marrëdhënieve me Malin e Zi, përkundrazi. Ne duam që me Malin e Zi të kemi një marrëdhënie të mirë. Gjithashtu, me serbët, por autoritetet në Serbi janë kundër nesh. Për liberalizimin e vizave, gjithashtu duhet të bëhen përparime në fushën e sundimit të ligjit dhe luftës kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar. (TIRANA TODAY)
